Nguồn: Elizabeth Drew, “Trump’s Train Wreck”, Project Syndicate, 29/08/2016.
Biên dịch: Đặng Tấn Phước | Hiệu đính: Lê Hồng Hiệp
Donald Trump, ứng cử viên tổng thống của Đảng Cộng hòa Hoa Kỳ, lại một lần nữa cải tổ hệ thống vận động tranh cử của mình. Bằng cách đó, ông ta đang bộc lộ nhiều về mình và về phong cách quản trị của mình hơn những gì mà ông muốn người ta nhìn thấy. Ít có chiến dịch tranh cử nào lại hỗn độn và náo loạn trong công tác nhân sự như vậy.
Hai người chưa từng điều hành một chiến dịch tranh cử tổng thống nào, và có thiên hướng chính trị mâu thuẫn với nhau, lại đang điều hành cuộc vận động của Trump.
Kellyanne Conway, quản lý chiến dịch tranh cử mới của Trump, là người đã nhiều năm nghiên cứu dữ liệu từ các cuộc thăm dò dư luận từ cánh hữu Đảng Cộng hòa (cánh hữu của đảng này giờ là “phe chính lưu” do phe trung dung đã không còn). Trong giai đoạn bầu cử sơ bộ, cô ta làm việc cho “siêu Ủy ban Hành động Chính trị” (super PAC) đã chống lưng cho kình địch của Trump, Ted Cruz. Conway là một đảng viên thông minh và cứng rắn, người được kỳ vọng là một nguồn ảnh hưởng lớn và vững chắc trong chiến dịch tranh cử. Nếu cô ta chiếm ưu thế – và Trump có thể bám vào một chủ đề tranh cử – chúng ta sẽ có một ứng cử viên Đảng Cộng hòa đàng hoàng hơn.
Ngược lại, quyết định bổ nhiệm Steven Bannon làm CEO cho chiến dịch tranh cử của Trump lại nói lên sự thiếu chắc chắn và thiếu lý trí. Trước khi được bổ nhiệm, Bannon là chủ tịch điều hành của Breitbart News, một tạp chí online cực hữu, theo chủ nghĩa dân tộc cực đoan và thuyết người da trắng thượng đẳng. Ông ta được biết đến như là một người theo chủ nghĩa vô chính phủ, thích gây gổ và sẵn sàng làm mọi thứ để chiến thắng.
Việc bổ nhiệm Bannon đã làm những đảng viên dòng chính của Đảng Cộng hòa chết lặng. Trump, bị Hillary Clinton bỏ xa trong cuộc thăm dò tháng Tám, đang ngày càng bị áp lực phải dịch lại gần hơn các quan điểm chính lưu của Đảng Cộng hòa. Trừ khi ông ta chọn một cách tiếp cận chính lưu hơn, ông ta sẽ không thể thu hút nhóm dân ngoại ô da trắng – những cử tri tiềm năng.
Nhưng Bannon cũng không ưa gì giới chính trị gia dòng chính Đảng Cộng hòa. Dưới thời Bannon, Breibart News đều đặn công kích Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ Paul Ryan thuộc Đảng Cộng hòa. Vào đầu mùa hè năm nay, tờ báo này đã tấn công Ryan vì ủng hộ một dự luật chi tiêu cấp tiền cho chương trình người tị nạn Syria của Tổng thống Obama, và vì việc ông cho con nhập học tại một trường Công giáo tư thục. Nó thậm chí còn ủng hộ đối thủ tranh cử quốc hội sơ bộ ở bang Winconsin của Ryan, một người ủng hộ Trump mà Ryan đã thắng đậm với tỷ lệ 84-16%.
Breitbart News cũng lên án lãnh đạo thượng viện Mitch McConnell, đảng viên Cộng hòa, bằng việc xuất bản một bài báo buộc tội McConnell đã nhân nhượng với Clinton để lấy cảm tình của những nhà tài trợ phản đối Trump.
Bộ đôi đối nghịch Conway-Bannon đã làm được gì? Những dấu hiệu ban đầu cho thấy Conway đang làm Trump bớt phần gai góc. Ví dụ, Trump, người không bao giờ xin lỗi, gần đây đã bày tỏ “sự ân hận” mơ hồ vì đã xúc phạm người khác. Thêm vào đó, Trump đã thay đổi lập trường bài nhập cư, ví dụ như cam kết thiết lập một “lực lượng trục xuất” để vây bắt 11 triệu dân nhập cư trái phép ở Hoa Kỳ. Tuy vậy, cái mà Trump đang hướng tới vẫn còn mơ hồ, và việc liệu những người ủng hộ ông ta có chấp nhận sự thay đổi này của ông hay không vẫn chưa rõ ràng.
Ngược lại, Bannon có vẻ muốn “để Trump là chính mình”. Ông ta dường như ủng hộ việc Trump từ chối “xoay trục” từ kiểu luận điệu gây chia rẽ trong kỳ bầu cử sơ bộ sang kiểu tiếp cận “tổng thống” hơn. Có vẻ ông ta muốn cho Trump được tự do sử dụng những “bản năng thấp kém nhất” của mình, lăng mạ Clinton khi cuộc bầu cử ngày càng gay cấn. Điều này gây tác động xấu đến những cử tri mà Conway đang cố lôi kéo về phía Trump.
Khó mà nghĩ rằng việc sắp đặt nhân sự mới của Trump sẽ tạo ra một ứng viên mới và nhất quán hơn. Trong suốt chiến dịch tranh cử, ông ta thay đổi nhanh chóng giữa phong thái đàng hoàng và nổi loạn, đôi khi trong cùng một ngày.
Đặc biệt, việc Trump bổ nhiệm Bannon cho thấy ông ta đang tuyệt vọng, lo sợ, và hoang mang. Dù chưa rõ liệu Trump muốn trở thành tổng thống tới mức nào, chúng ta biết rằng ông ta sợ thua cuộc.
Vậy mà ông ta có vẻ không hiểu những điều cơ bản về chính trị trong bầu cử tổng thống, hay sự khác biệt giữa kỳ bầu cử sơ bộ và chính thức. Ông ta vẫn khoe khoang rằng mình đã đánh bại tất cả các đối thủ của mình trong Đảng Cộng hòa, mặc dù nếu xét quy trình bầu cử sơ bộ, chiến thắng 16 đối thủ là dễ hơn chiến thắng 1 hay 2 người.
Trump cũng nhầm lần giữa những người ủng hộ nhiệt thành và các cử tri trong bầu cử tổng thống. Ông ta dường như không hiểu rằng những gì ông ta nói với những người ủng hộ nhiệt thành của mình sẽ bị đánh giá bởi một lượng quần chúng khó tính và rộng lớn hơn rất nhiều. Đây là một lý do chính cho kết quả tồi tệ trong cuộc thăm dò giữa tháng 8 của Trump. Vậy nên ông ta làm điều mà những ứng viên yếu thế vẫn thường làm: thay đổi nhân sự.
Bannon thay thế Paul Manafort, người gần gũi với nhóm tinh hoa mà Bannon coi khinh, và là người đã gắng sức củng cố quan hệ giữa Trump với họ. Manafort đã phạm sai lầm lớn khi cố ép buộc Trump phải thay đổi, và nói với các đảng viên Cộng hòa rằng ông ta có thể quản lý Trump. Dù là các chính trị gia không có cái tôi lớn như Trump cũng sẽ tức tối khi nghe điều này.
Tính đến khi Manafort bị thay thế, Trump đã không còn nghe lời khuyên của ông ta, và Manafort cơ bản đã bỏ cuộc. Trong lúc đó, quá khứ là cố vấn và người vận động hành lang cho nhiều nhà độc tài của Manafort bắt đầu gây tác động xấu cho ông ta. Ví dụ, Manafort đã từng làm việc cho nguyên tổng thống Ukraine Viktor Yanukovych, một người thân tổng thống Nga Vladimir Putin, người đã bỏ trốn qua Nga sau khi bị tước quyền năm 2014.
Bộ Tư pháp Hoa Kỳ giờ đã bắt đầu theo dõi những vận động hành lang ở Mỹ của Manafort thay mặt cho Yanukovych, một hiểm họa khác cho cuộc vận động tranh cử. Mặc dù ban đầu những đứa con quyền thế của Trump ủng hộ Manafort, họ đã thay đổi khi ông ta bắt đầu thu hút sự chú ý không mong muốn của truyền thông, bao gồm những câu hỏi về sự yêu mến khó hiểu của Trump dành cho Putin. Manafort có thể không còn tham gia chiến dịch tranh cử của Trump, nhưng những mối quan hệ với Ukraine của ông ta sẽ còn là đề tài được báo chí quan tâm trong thời gian tới.
Cuộc bầu cử tổng thống năm 2016 vẫn chưa kết thúc, vậy nên Trump vẫn có khả năng chiến thắng. Năng lực đánh giá con người kém cỏi của Trump, có thể thấy rõ ràng trong những tuần gần đây, chỉ là một lý do tại sao khả năng Trump thắng lại nguy hiểm đối với nền dân chủ Hoa Kỳ.
Elizabeth Drew là cộng tác viên thường xuyên của The New York Review of Books, là tác giả của bài viết, gần đây nhất trên Tạp chí Washington Journal, “Reporting Watergate and Richard Nixon’s Downfall” (Tường thuật vụ Watergate và cú ngã ngựa của Richard Nixon).
Hình: Kellyanne Conway và Steven Bannon.
Copyright: Project Syndicate 2016 – Trump’s Train Wreck
[efb_likebox fanpage_url=”DAnghiencuuquocte” box_width=”420″ box_height=”” locale=”en_US” responsive=”0″ show_faces=”1″ show_stream=”0″ hide_cover=”0″ small_header=”0″ hide_cta=”0″ ]
