Nguồn: Battle of Amiens, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1918, phe Hiệp Ước đã phát động một chiến dịch tấn công nhằm vào các vị trí của quân Đức ở Mặt trận phía Tây trong Thế chiến I, mở đầu bằng trận đánh tấn công trừng phạt tại Amiens, trên bờ sông Somme, tây bắc nước Pháp.
Hứng chịu thương vong nặng nề sau cuộc tấn công đầy tham vọng vào mùa xuân năm 1918 của họ, phần lớn quân đội Đức khi ấy đã kiệt quệ, và tinh thần của họ lại càng sa sút giữa cảnh thiếu hụt nhu yếu phẩm và dịch cúm đang lan rộng. Vài chỉ huy người Đức tin rằng tình thế đang chuyển biến theo cách không thể đảo ngược, theo hướng có lợi cho kẻ thù. Tuy nhiên, Erich Ludendorff, Tổng Tư lệnh Đức, từ chối chấp nhận thực tế này và gạt bỏ mọi lời khuyên của các chỉ huy cấp cao về việc rút quân hoặc chuyển sang đàm phán.
Trong khi đó, quân Hiệp Ước đang chuẩn bị tinh thần rằng cuộc chiến sẽ kéo dài đến năm 1919, hoàn toàn không nhận ra rằng chiến thắng có thể xảy ra sớm hơn. Do đó, tại một hội nghị của chỉ huy quân đội các quốc gia vào ngày 24/07, Tổng tài (generalissimo) Ferdinand Foch đã bác bỏ ý tưởng về một đòn quyết định duy nhất chống lại quân Đức, thay vào đó ủng hộ một loạt các cuộc tấn công với quy mô hạn chế nhằm giải phóng các tuyến đường sắt quan trọng xung quanh Paris và liên tục điều chuyển sự chú ý và nguồn lực của đối phương từ nơi này sang nơi khác. Theo Foch: “Chuỗi trận đánh này phải được thực hiện cách chính xác với tốc độ nhanh chóng để giáng cho kẻ thù một loạt đòn liên tiếp…. Các trận đánh phải nối tiếp nhau trong những khoảng thời gian ngắn, để khiến kẻ thù lúng túng không thể dùng đến quân dự bị và cũng không có đủ thời gian để lấp đầy hàng ngũ của mình.” Các chỉ huy quốc gia — John J. Pershing của Mỹ, Philippe Pétain của Pháp và Sir Douglas Haig của Anh — sẵn sàng đi theo chiến lược này, cho phép quân đội mỗi nước hoạt động như một thực thể riêng biệt một cách hiệu quả, giáng những đòn nhỏ hơn vào quân Đức, thay vì hợp tác cùng nhau trong một cuộc tấn công phối hợp quy mô lớn.
Một phần trong kế hoạch của Haig là cuộc tấn công hạn chế tại Amiens, trên sông Somme, nhằm lật ngược chiến thắng của người Đức ở đó hồi tháng 3, đồng thời chiếm lại tuyến đường sắt Amiens nối giữa Mericourt và Hangest. Cuộc tấn công của lính Anh, bắt đầu vào sáng ngày 08/08/1918, được thực hiện bởi Tập đoàn quân số 4 của Anh dưới sự chỉ huy của Sir Henry Rawlinson. Các vị trí phòng thủ của Đức tại Amiens được canh giữ bởi 20.000 quân – hoàn toàn bị áp đảo trước lực lượng Hiệp Ước với quân số đông gấp sáu lần. Trong trận đánh, người Anh – được hỗ trợ đắc lực bởi nhiều sư đoàn Úc và Canada – đã sử dụng khoảng 400 xe tăng cùng với hơn 2.000 khẩu pháo và 800 máy bay.
Tính đến hết ngày 08/08 – mà Ludendorff gọi “ngày đen tối của quân Đức” – quân Hiệp Ước đã phá vỡ phòng tuyến Đức, tiến sâu vào khu vực quanh Somme tận 15 dặm. Ngoài 27.000 thương vong của quân Đức vào ngày hôm đó, một con số chưa từng có – 12.000 người – đã đầu hàng kẻ thù. Mặc dù quân Hiệp Ước tại Amiens không thể duy trì thành công ấn tượng trong những ngày sau ngày 08/08, nhưng chắc chắn họ đã gây ra thiệt hại lớn. “Chúng ta đã đạt đến giới hạn khả năng của mình,” Hoàng đế Đức Wilhelm II nói với Ludendorff về “ngày đen tối.” “Chiến tranh phải kết thúc.” Tuy nhiên, vị Hoàng đế đồng ý rằng kết thúc này không thể xảy ra cho đến khi Đức có được bước tiến nào đó trên chiến trường, để chí ít họ cũng có cơ hội đàm phán. Ngay cả khi đối mặt với chiến dịch chủ chốt trong đợt tấn công mùa hè của phe Hiệp Ước – sau này được gọi là Chiến dịch 100 Ngày – lực lượng tiền tuyến của Đức vẫn tiếp tục chiến đấu đến tận những tháng cuối cùng của Thế chiến, bất chấp tình trạng rối loạn và đào ngũ trong quân đội và làn sóng nổi dậy tại quê nhà.
