Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Lực lượng Phòng vệ Israel cho biết họ đang hoạt động “ở trung tâm” ba khu vực của Dải Gaza, bao gồm Khan Younis ở phía nam, vào ngày mà họ gọi là “ngày căng thẳng nhất” trong chiến dịch trên bộ. Lynn Hastings, một quan chức cấp cao của Liên Hợp Quốc, nói không còn nơi nào là an toàn cho người Palestine ở Gaza và “một kịch bản thậm chí còn khủng khiếp hơn sắp diễn ra.” Bộ Y tế của Hamas cho biết gần 16.000 người đã thiệt mạng ở Gaza kể từ ngày 7 tháng 10.
Tổng thống Nga Vladimir Putin sẽ thực hiện chuyến công du quốc tế hiếm hoi vào thứ Tư tới Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Ả Rập Saudi để đàm phán về quan hệ song phương và các vấn đề quốc tế. Việc đi lại của ông Putin bị hạn chế bởi lệnh bắt giữ do Tòa án Hình sự Quốc tế ban hành liên quan đến cuộc xâm lược Ukraine. Tổng thống Iran Ebrahim Raisi sẽ tới Moscow vào thứ Năm để hội đàm với ông Putin.
Hãng xếp hạng tín dụng Moody’s đã hạ triển vọng tín dụng của Trung Quốc xuống tiêu cực, với lý do tốc độ tăng trưởng kinh tế thấp hơn dự kiến và cuộc khủng hoảng bất động sản trong nước. Moody’s cũng nêu quan ngại về việc chính phủ tăng cường hỗ trợ tài chính cho các chính quyền thành phố và doanh nghiệp yếu kém. Nợ công của Trung Quốc đã tăng vọt khi chính phủ cố gắng nâng đỡ cho nền kinh tế. Bộ tài chính Trung Quốc cho biết họ “thất vọng” trước động thái này.
Thượng nghị sĩ Tommy Tuberville của đảng Cộng hòa từ bang Alabama, người trong nhiều tháng qua đã chặn hàng trăm đề cử vị trí trong quân đội, cho biết ông sẽ cho phép hầu hết các ứng viên được thông qua. Quyết định bật đèn xanh của ông Tuberville, sau áp lực từ các thượng nghị sĩ của cả hai đảng, áp dụng cho tất cả các vị trí ngoại trừ thăng hàm cho các tướng bốn sao. Ông trì hoãn để phản đối chính sách phá thai của Lầu Năm Góc đối với quân nhân, mà ông cho là quá dễ dãi.
Meta và IBM, hai gã khổng lồ công nghệ, đã giúp thành lập “Liên minh AI,” một nhóm gồm hơn 50 công ty và tổ chức nghiên cứu về trí tuệ nhân tạo. Liên minh AI cho biết sẽ chia sẻ tài nguyên và hỗ trợ “đổi mới mở và khoa học mở.” Họ cũng sẽ giúp phát triển các công cụ bảo mật và an toàn AI. Các thành viên khác bao gồm Đại học Cornell, Intel, Quỹ Khoa học Quốc gia Mỹ, và Oracle.
GDP của Brazil đánh bại dự đoán và tăng 0,1% trong quý 3. Tổng thống Luiz Inácio Lula da Silva dẫn lời bộ trưởng tài chính của ông rằng cải cách thuế và cắt giảm lãi suất đang có hiệu quả. Song lãi suất vẫn ở mức trên 12% và tăng trưởng chậm lại từ mức 0,9% của quý trước, chủ yếu do nông nghiệp suy giảm.
Mười một người đã bị bắt trên khắp Ý và Tây Ban Nha vì điều hành một đường dây gian lận dầu ô liu, sản xuất 260.000 lít dầu ô liu giá rẻ được dán nhãn giả là chất lượng cao. Dầu ô liu từ lâu đã là một trong những thực phẩm bị làm giả phổ biến nhất ở châu Âu, nhưng các tội phạm liên quan đến dầu ô liu khác, chẳng hạn như trộm cắp, đang có chiều hướng tăng khi giá lên cao trong những năm gần đây.
Con số trong ngày: 80%, là tỷ lệ trẻ em nhập học bị ảnh hưởng do trường học đóng cửa vào cao điểm đại dịch Covid-19.
TIÊU ĐIỂM
Đánh giá của WTO về Hồng Kông
Khi Anh chiếm đóng Hồng Kông vào năm 1841, Charles Elliot, đặc mệnh toàn quyền của nước này tại Trung Quốc, đã nhanh chóng tuyên bố đây là một cảng tự do. Cho đến nay thành phố này vẫn cam kết duy trì thương mại không cản trở. Hồng Kông không áp thuế quan, dù xuất nhập khẩu tương đương hơn 380% GDP của họ. Vì điều đó, Hồng Kông chắc chắn sẽ được các thành viên của Tổ chức Thương mại Thế giới tán dương trong quá trình xem xét các chính sách thương mại của thành phố bắt đầu vào thứ Tư.
Nhưng việc theo đuổi toàn cầu hóa của Hồng Kông hiện đang trở nên phức tạp do địa chính trị. Trưởng đặc khu John Lee không thể tham dự một diễn đàn kinh tế quan trọng ở San Francisco vào tháng trước vì ông phải chịu các lệnh trừng phạt do Mỹ đặt ra sau khi chính phủ Trung Quốc đưa ra luật an ninh quốc gia hà khắc ở Hồng Kông.
Mỹ cũng đặt câu hỏi về tình trạng của Hồng Kông như một lãnh thổ hải quan riêng biệt với Trung Quốc. WTO cho đến nay vẫn đứng về phía Hồng Kông. Nhưng trong khi Hồng Kông là một thành viên đáng khen ngợi, Mỹ lại là một thành viên đáng gờm.
Quân đội Israel tràn ngập Gaza
Lực lượng Phòng vệ Israel hôm thứ Ba xác nhận đang hoạt động trên mặt đất ở phía nam Dải Gaza. Tham mưu trưởng IDF, trung tướng Herzi Halevi, cho biết binh lính hiện đang bao vây Khan Younis, thành phố lớn nhất ở miền nam Gaza, đồng thời là quê hương và được cho là nơi ẩn náu của Yahya Sinwar và Muhammad Deif, các thủ lĩnh cao cấp nhất của Hamas ở Gaza.
Israel đã từ chối đặt ra bất kỳ giới hạn thời gian nào cho cuộc chiến ở Gaza. Nhưng áp lực hạn chế các hoạt động trên mặt đất có thể sớm đến từ chính phủ Mỹ. Mặc dù chính quyền của tổng thống Joe Biden đã ủng hộ chiến dịch tiêu diệt Hamas của Israel, cuộc khủng hoảng nhân đạo và thương vong nặng nề đã gây ra làn sóng phản đối kịch liệt từ quốc tế. Bộ y tế của Hamas ở Gaza cho biết khoảng 16.000 dân thường đã thiệt mạng.
IDF vẫn đang hoạt động ở phía bắc Gaza, tấn công các thành trì còn lại của Hamas ở Thành phố Gaza. Họ sẽ tiếp tục làm như vậy miễn là còn được Mỹ hỗ trợ.
Liệu ông Trump có đủ tư cách pháp lý để tái tranh cử?
Vào thứ Tư, Tòa án Tối cao Colorado sẽ nghe tranh luận xem liệu Donald Trump có nên bị tuyên bố là không đủ điều kiện về mặt hiến pháp để có tên trong lá phiếu của bang này vào năm 2024 hay không.
Gốc rễ của thách thức này là một điều khoản của Tu chính án thứ 14 — được phê chuẩn sau nội chiến — cấm các quan chức được bầu đã tham gia vào “nổi dậy hoặc nổi loạn” chống lại hiến pháp, “hoặc viện trợ hay ủng hộ kẻ thù của [hiến pháp],” tái cử. Tu chính án này, vốn nhằm ngăn những người ủng hộ Liên minh miền Nam ra giữ chức vụ công, gần đây được viện dẫn trở lại sau vụ bạo loạn 6 tháng 1 của những người ủng hộ Trump ở Điện Capitol.
Trước đó, một thẩm phán tòa cấp dưới ở Colorado đã phán quyết rằng ông Trump tham gia vào cuộc nổi dậy nhưng tổng thống không được coi là “một quan chức của Hoa Kỳ” như quy định trong hiến pháp. Các vụ kiện tương tự ở các bang khác vẫn chưa thành công. Có lẽ chỉ bằng lá phiếu, chứ không phải toà án, ông Trump mới có thể bị loại vào năm 2024.
Khối Mercosur họp thượng đỉnh với nhiều thách thức bủa vây
Vào thứ Tư, các bộ trưởng từ Mercosur, một khu vực thương mại tự do Nam Mỹ, sẽ gặp nhau tại Rio de Janeiro. Sau đó, vào thứ Năm, tổng thống Brazil Luiz Inácio Lula da Silva và chủ tịch tạm thời của khối, sẽ tiếp đón những người đồng cấp Argentina, Paraguay và Uruguay. (Tư cách thành viên của Venezuela bị đình chỉ từ năm 2016.) Khả năng thúc đẩy thương mại của Mercosur đã suy giảm trong những năm gần đây, và giới quan sát không nên kỳ vọng quá nhiều.
Sau 8 năm chờ đợi, Bolivia sẽ trở thành thành viên chính thức. Nhưng tin tức quan trọng hơn có lẽ là thông báo – sau 24 năm đàm phán – về một hiệp định thương mại tự do giữa Mercosur và Liên minh châu Âu. Tuy nhiên, thỏa thuận đó đã gặp trở ngại vào tháng 11 khi Argentina bầu Javier Milei, người muốn rút khỏi Mercosur, làm tổng thống. Hôm thứ Bảy, tổng thống Pháp, Emmanuel Macron, cũng lên tiếng chỉ trích các khía cạnh môi trường của thỏa thuận còn đang phôi thai này.
Không ai thất vọng hơn Lula, người sẽ mãn nhiệm chủ tịch Mercosur sau cuộc họp này. Ông từng kỳ vọng thỏa thuận Mercosur-EU sẽ giúp nâng cao vị thế quốc tế của Brazil. Nhưng thay vào đó, nó dường như làm nổi bật sự rối loạn chức năng của Mercosur.
