Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Lực lượng Phòng vệ Israel đã tiếp cận phần phía đông của Khan Younis, một thành phố miền nam Dải Gaza. Họ đã kêu gọi hàng trăm nghìn người trong thành phố di dời tới al-Mawasi, một thị trấn nhỏ ven biển. Trước đó Hamas cho biết Israel sẽ không thể được trao “tù nhân còn sống” trừ khi đồng ý “trao đổi và đàm phán.” Nhưng thủ tướng Qatar cho rằng cơ hội tiến tới lệnh ngừng bắn mới đang ngày càng nhỏ đi. Theo bộ y tế của Hamas, hơn 18.000 người ở Gaza đã thiệt mạng kể từ ngày 7 tháng 10.
Cơ quan khí hậu của Liên Hợp Quốc đã công bố một dự thảo thỏa thuận nêu ra cách mà các nước “có thể” hạn chế tiêu thụ nhiên liệu hóa thạch cho tới năm 2050. Tuy vậy, cơ quan này không đề cập đến việc “loại bỏ dần” việc sử dụng tất cả các loại nhiên liệu hóa thạch, khiến những người tham dự COP28 tức giận. Bộ ngoại giao Mỹ cho biết ngôn ngữ phải được “tăng cường đáng kể;” trong khi đại diện EU cho biết các phần của tài liệu này “hoàn toàn không thể chấp nhận được.”
Các đồng minh của Alexei Navalny, một chính trị gia đối lập người Nga, nói họ không còn nắm tung tích của ông sau khi ông vắng mặt trước tòa hôm thứ Hai. Ông Navalny, người đang thụ án 19 năm tù, đã không liên lạc với các trợ lý của mình từ tuần trước, làm dấy lên lo ngại ông có thể đã bị chuyển đến một nhà tù “chế độ đặc biệt,” loại nhà tù khắc nghiệt nhất trong hệ thống của Nga. Ông Navalny được biết là có tình trạng sức khỏe kém.
Jack Smith, công tố viên đặc biệt xét xử Donald Trump vì tội can thiệp bầu cử, đã yêu cầu Tòa án Tối cao ra phán quyết về tuyên bố của ông Trump rằng ông được miễn truy tố những tội bị cáo buộc trong thời gian đương chức. Trước đó tuyên bố của Trump đã bị tòa cấp dưới bác bỏ. Ông Smith phải can thiệp bất thường như vậy vì lo ngại nếu kháng cáo của ông Trump đi tiếp qua các kênh thông thường, phiên tòa xét xử ông, dự kiến bắt đầu vào tháng 3, có thể bị trì hoãn.
Một báo cáo của Liên Hợp Quốc cho biết giá trị thương mại toàn cầu sẽ giảm khoảng 5% so với mức cao kỷ lục 32,2 nghìn tỷ USD của năm ngoái. Tài liệu trích dẫn đà giảm 8% trong thương mại hàng hóa là nguyên nhân chính và cảnh báo tương lai của thương mại toàn cầu “rất không chắc chắn.”
Tòa tối cao Ấn Độ giữ nguyên quyết định thu hồi quy chế đặc biệt của Jammu và Kashmir, một bang cũ ở miền bắc đất nước. Năm 2019, thủ tướng Narendra Modi đã bãi bỏ Điều 370 của hiến pháp Ấn Độ, vốn trao quyền tự trị đáng kể cho khu vực. Cảnh sát thắt chặt an ninh ở Kashmir trước thông báo hôm thứ Hai.
Cổ phiếu của Macy’s tăng 16% trong phiên giao dịch trước giờ mở cửa thị trường sau khi tờ Wall Street Journal đưa tin hãng nhận được lời đề nghị mua lại trị giá 5,8 tỷ USD. Arkhouse Management và Brigade Capital Management, một cặp nhà đầu tư, được cho là đã gửi đề xuất mua số cổ phiếu còn lại với giá 21 USD/cổ phiếu vào ngày 1 tháng 12. Macy’s ghi nhận lợi nhuận quý tốt hơn mong đợi vào tháng 11, sau đợt sụt giảm trong đại dịch.
Con số trong ngày: 250 tỷ USD, là giá trị FDI bị các nhà đầu tư nước ngoài rút khỏi Nga vì cuộc xâm lược Ukraine.
TIÊU ĐIỂM
Tổng thống Zelensky thăm Mỹ
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky sẽ đến thăm Washington, DC vào thứ Ba trong nỗ lực kêu gọi phương Tây tiếp tục hỗ trợ nước ông. Ông sẽ gặp tổng thống Joe Biden, các lãnh đạo Thượng viện, và chủ tịch Hạ viện. Ông Zelensky vừa có chuyến thăm Argentina, nơi ông tham dự lễ nhậm chức của tổng thống Javier Milei. Tại đây, ông Zelensky đã có cuộc trò chuyện “thẳng thắn” với Viktor Orban, lãnh đạo Hungary, để thúc giục ông không cản trở EU viện trợ thêm cho Ukraine và bắt đầu đàm phán gia nhập với nước này.
Ông Biden kỳ vọng sức hút của ông Zelensky sẽ giúp đảm bảo thỏa thuận tại Quốc hội về việc gia hạn hỗ trợ cho Ukraine (hiện đi kèm trong một gói có cả tài trợ cho Israel và Đài Loan). Tuy nhiên, các hạ nghị sĩ Cộng hòa muốn có các chính sách tị nạn cứng rắn hơn ở biên giới phía nam nước Mỹ để đổi lấy viện trợ cho Ukraine.
Chỉ một năm trước, Quốc hội đã dành cho ông Zelensky sự hoan nghênh nhiệt liệt. Nhưng giờ đây nguồn cung vũ khí của phương Tây đang cạn kiệt. Ukraine sẽ rất khó khăn nếu không có hỗ trợ của Mỹ và châu Âu.
Cuộc điều trần làm chấn động các trường đại học Mỹ
Một tuần sau phiên điều trần quốc hội về chủ nghĩa bài Do Thái, một số trường đại học ưu tú của Mỹ đang ở trong tình trạng hỗn loạn. Từ hôm điều trần 5 tháng 12, ba hiệu trưởng – của Harvard, Đại học Pennsylvania và Viện Công nghệ Massachusetts – đã bị chỉ trích rộng rãi vì phần trả lời của mình. Hiệu trưởng của Penn đã từ chức cuối tuần qua. Vào thứ Hai theo giờ địa phương, hội đồng trường của Harvard sẽ họp và thảo luận về tương lai của hiệu trưởng của họ.
Mọi chuyện bắt đầu khi Elise Stefanik, một hạ nghị sĩ Cộng hòa, hỏi họ liệu việc kêu gọi diệt chủng người Do Thái có vi phạm nội quy của trường học hay không. Liz Magill của Penn cho biết: “Nếu lời nói trở thành hành vi thì đó có thể là hành vi quấy rối.” Sally Kornbluth của MIT nói có “nếu [nó] nhắm vào các cá nhân.” Riêng Claudine Gay của Harvard cho biết, nó phụ thuộc “vào bối cảnh.”
“Một đi. Còn hai người nữa,” bà Stefanik nói khi bà Magill từ chức. Hiện các giáo sư Harvard đang lên tiếng ủng hộ bà Gay, người đã xin lỗi vì phát biểu của mình. Cuộc họp của hội đồng trường đã được lên kế hoạch từ lâu nhưng tương lai của bà Gay sẽ là bổ sung mới vào chương trình nghị sự.
Tình hình lạm phát ở Mỹ
Lạm phát ở Mỹ đang giảm dần. Số liệu công bố hôm thứ Ba dự kiến cho thấy giá tiêu dùng trong tháng 11 cao hơn khoảng 3% so với một năm trước đó, đưa tỷ lệ lạm phát đến gần hơn với mục tiêu 2% của Cục Dự trữ Liên bang. Tỷ lệ theo năm đã giảm từ mức cao nhất là 9% vào giữa năm 2022. Điều đó làm dấy lên kỳ vọng Fed đã hoàn tất tăng lãi suất và thậm chí có thể bắt đầu cắt giảm lãi suất ngay sau mùa xuân tới.
Song dữ liệu mới nhất có thể làm giảm không khí lạc quan đó. Áp lực giá cơ bản có thể vẫn lớn. Những tắc nghẽn trong chuỗi cung ứng hầu hết đã được tháo gỡ. Do đó, phần lạm phát còn lại sẽ khó giải quyết tận gốc hơn, mà chủ yếu xuất phát từ chi phí tiền lương cao và khả năng phục hồi đáng kể của tăng trưởng kinh tế. Fed có thể thận trọng với việc cắt giảm lãi suất trước khi hoàn toàn tin tưởng lạm phát đã được chế ngự.
Vận mệnh chính trị của Thủ tướng Anh Rishi Sunak trên lằn ranh
Thủ tướng Anh, Rishi Sunak, đứng trước một thử thách quan trọng trên cương vị thủ tướng vào thứ Ba. Hạ viện sẽ tổ chức cuộc bỏ phiếu đầu tiên về Dự luật An toàn Rwanda (có tên khác là Tị nạn và Nhập cư). Năm ngoái, chính phủ Anh đã đạt được thỏa thuận gửi người nhập cư đến các bờ biển Anh lên những chiếc thuyền nhỏ đến Rwanda, trước khi yêu cầu tị nạn của họ được xem xét. Nhưng tháng trước Tòa Tối cao Anh đã bác bỏ kế hoạch này. Các thẩm phán tuyên bố có nguy cơ yêu cầu tị nạn sẽ bị xử lý sai và những người xin tị nạn sẽ bị đưa trở lại các nước nguy hiểm.
Dự luật mới của ông Sunak cố gắng vượt qua rào cản đó bằng cách tuyên bố Rwanda an toàn về mặt pháp lý và ngăn chặn các thách thức của tòa án. Song đảng Bảo thủ của ông chia rẽ sâu sắc về vấn đề này, và ông Sunak có thể đối mặt với những cuộc nổi dậy tiềm tàng từ cả cánh hữu và cánh trung dung của đảng. Nếu thua, quyền lực của ông sẽ tan vỡ. Tuy nhiên, hậu quả của cuộc bỏ phiếu có thể còn nghiêm trọng hơn đối với những người đến Anh bằng thuyền nhỏ.
