Nguồn: Government approves $1.5 billion loan for Chrysler, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1980, Bộ trưởng Tài chính Mỹ G. William Miller tuyên bố phê duyệt khoản bảo lãnh cho vay liên bang trị giá gần 1,5 tỷ đô la cho Tập đoàn Chrysler khi đó đã gần như phá sản. Vào thời điểm đó, đây là gói cứu trợ lớn nhất mà chính phủ Mỹ từng cấp cho một công ty của nước này.
Được thành lập vào năm 1913 với tên gọi Công ty Maxwell Motor, Chrysler đã phát triển thành Tập đoàn Chrysler sau năm 1925, khi Walter P. Chrysler lên nắm quyền kiểm soát công ty. Việc mua lại Dodge Brothers vào năm 1928 đã mở đường cho Chrysler trở thành một thế lực lớn trong ngành công nghiệp xe hơi Mỹ.
Sau nhiều thập kỷ mở rộng, thành công của công ty đột ngột dừng lại sau cuộc khủng hoảng dầu mỏ năm 1973, vốn đã dẫn đến giá xăng tăng vọt và các tiêu chuẩn mới của chính phủ về khí thải. Sự kết hợp của những yếu tố này đã gây rắc rối cho cả Ba ông lớn (Big Three) của ngành sản xuất xe hơi Mỹ – Ford, General Motors, và Chrysler – vì xu hướng hướng tới cái gọi là “xe cơ bắp” (muscle cars) trong thập niên 1960 đã khiến họ sản xuất những chiếc xe có động cơ mạnh mẽ, ngốn xăng. (Động cơ Hemi nổi tiếng của Chrysler, được sử dụng trong những chiếc xe như Dodge Charger và Challenger và Plymouth RoadRunner, là một trong những ví dụ nổi bật nhất.)
Trong nỗ lực sản xuất những chiếc xe nhẹ hơn, hiệu quả hơn, Chrysler đã mua cổ phần của công ty xe hơi Nhật Bản Mitsubishi, công ty bắt đầu sản xuất những chiếc xe nhỏ gọn dưới tên Chrysler vào năm 1970. Tuy nhiên, đến cuối thập kỷ đó, Chrysler đã rơi vào tình trạng khó khăn tài chính. Lee Iacocca, cựu giám đốc điều hành của Ford, người đã trở thành giám đốc kiêm chủ tịch hội đồng quản trị của Chrysler vào năm 1978, đã yêu cầu được cấp khoản vay liên bang, tin tưởng vào thực tế là chính phủ sẽ không cho phép nhà sản xuất xe hơi số 3 của đất nước tuyên bố phá sản trong một nền kinh tế vốn đã suy thoái. Canh bạc của ông đã được đền đáp: Khi giải thích quyết định cấp khoản vay cho Chrysler, Bộ trưởng Tài chính Miller tuyên bố rằng chính phủ “nhận ra rằng có lợi ích công trong việc duy trì việc làm [tại Chrysler] và duy trì một ngành công nghiệp xe hơi quốc gia mạnh mẽ và có sức cạnh tranh”.
Các điều khoản của khoản vay 1,5 tỷ đô la yêu cầu Chrysler phải tự mình huy động thêm 2 tỷ đô la, điều mà Iacocca đã làm bằng cách tinh giản hoạt động và thuyết phục các nhà lãnh đạo công đoàn chấp nhận một số đợt sa thải và cắt giảm lương, cùng với nhiều biện pháp khác. Tài năng lãnh đạo cá nhân nổi bật của ông, kết hợp với việc tập trung vào các loại xe tiết kiệm nhiên liệu hơn, đã giúp Chrysler có một trong những cú hồi sinh nổi tiếng nhất trong lịch sử đương đại: Năm 1984, một năm sau khi trả hết các khoản vay của chính phủ trước thời hạn, công ty đã công bố mức lợi nhuận kỷ lục khoảng 2,4 tỷ đô la. Tuy nhiên, 25 năm sau, doanh số bán hàng tiếp tục giảm mạnh và cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu ngày càng trầm trọng đã khiến Chrysler gặp rắc rối một lần nữa, và vào đầu năm 2009, công ty đã nhận được thêm 4 tỷ đô la từ các quỹ liên bang. Ngay sau đó, dưới áp lực từ chính quyền của Tổng thống Barack Obama, Chrysler đã nộp đơn xin bảo hộ phá sản liên bang và hợp tác với hãng sản xuất ô tô Fiat của Ý.
