Nguồn: U.S. Post Office introduces zip codes, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1963, Cục Bưu chính Mỹ (United States Postal Service, USPS) đã giới thiệu Kế hoạch Cải thiện Khu vực (Zone Improvement Plan, ZIP) như một phần trong kế hoạch cải thiện tốc độ chuyển phát thư từ. Kế hoạch này đã khởi xướng việc sử dụng các mã ZIP có thể đọc bằng máy để hỗ trợ việc sắp xếp thư hiệu quả hơn trên toàn quốc.
Ý tưởng này không hoàn toàn mới. Vào năm 1943, Cục Bưu chính đã tạo ra các khu vực được đánh số cho hơn 100 đô thị trên khắp nước Mỹ. Nhưng trong thời kỳ bùng nổ sau Thế chiến II, hệ thống đó đã sớm không còn phù hợp. Từ năm 1943 đến 1962, khối lượng thư từ hàng năm tăng lên gấp đôi, từ 33 tỷ lên 66,5 tỷ lá thư, và một lá thư gửi đi trung bình phải qua 17 trạm phân loại. Các vùng ngoại ô mọc lên như nấm, và việc vận chuyển thư đã chuyển từ đường sắt sang đường bộ và đường không, khiến các hệ thống trung tâm đô thị cũ trở nên lỗi thời.
Để tự động hóa và tinh giản quy trình phân loại này, Cục Bưu chính đã thành lập chương trình Dịch vụ Thư tín Cải tiến Toàn quốc, chuẩn hóa kích thước vật lý của thư và tạo ra một mã gồm năm chữ số, hay còn gọi là mã ZIP. Ba chữ số đầu tiên được tạo ra bởi Robert Moon, một thanh tra bưu điện, người đã đưa ra ý tưởng này lần đầu tiên vào năm 1944. Một thanh tra khác, H. Bentley Hahn, đã phát triển hai chữ số cuối cùng. Các số này liên quan đến một hệ thống phân cấp thư mới, đã được tinh gọn, bao gồm các khu vực, tiểu khu, bưu điện, và các điểm giao nhận.
Để triển khai hệ thống, USPS đã đầu tư vào một chiến dịch quan hệ công chúng quy mô lớn trong suốt những năm 1960, ban đầu nhắm đến các đơn vị gửi thư số lượng lớn như cơ quan chính phủ và các nhà xuất bản tạp chí, sau đó là đến từng công dân. Các chiến dịch quảng cáo rầm rộ đã tung hô các mã ZIP mới trên tạp chí, báo chí, đài phát thanh, truyền hình, và phương tiện giao thông công cộng. Một linh vật hoạt hình tên là Mr. ZIP xuất hiện trên hộp cơm trưa, heo đất, và nhiều trò chơi. Ca sĩ nổi tiếng Ethel Merman đã thu âm một đoạn nhạc quảng cáo theo giai điệu Zip-A-Dee-Doo-Dah. Ngay cả thám tử hoạt hình Dick Tracy cũng ủng hộ hệ thống này. Đến cuối thập kỷ, mã ZIP đã được công chúng chấp nhận rộng rãi.
Năm 1983, với mức độ phức tạp và khối lượng thư tăng lên theo cấp số nhân, USPS đã giới thiệu một mã mở rộng được gọi là ZIP+4. Và vào năm 2024, cơ quan này thông báo sẽ hồi sinh nhân vật Mr. Zip như một nguồn doanh thu từ cấp phép, với các sản phẩm bao gồm sách thiếu nhi, thú nhồi bông, tượng búp bê lắc đầu, quần áo, và ốp điện thoại thông minh.
