Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio tuyên bố rằng cuộc họp khẩn cấp giữa các quan chức Mỹ, Ukraine, và châu Âu tại Geneva hôm Chủ nhật “có thể nói là tốt nhất” từ trước đến nay trong các cuộc đàm phán hòa bình ở Ukraine. Andriy Yermak, trợ lý chính của tổng thống Ukraine, cho biết các bên đang “tiến tới” “hòa bình công bằng và lâu dài.” Tuần trước, Mỹ đã trao cho Ukraine một kế hoạch 28 điểm trông giống như một danh sách mong muốn của Nga.
Israel vừa tiêu diệt Haytham Ali Tabatabai, một chỉ huy cấp cao của Hezbollah, trong một cuộc không kích vào Beirut, thủ đô Lebanon. Mahmoud Qamati, một quan chức khác của nhóm phiến quân được Iran hậu thuẫn, cho biết cuộc tấn công đã vượt qua “lằn ranh đỏ” và các thủ lĩnh Hezbollah sẽ quyết định có đáp trả hay không. Đây là cuộc không kích đầu tiên của Israel vào Beirut kể từ tháng 6. Bộ Y tế Lebanon cho biết năm người đã thiệt mạng.
BHP, công ty khai khoáng lớn nhất thế giới, quyết định từ bỏ nỗ lực thâu tóm Anglo American, một đối thủ cạnh tranh. Năm ngoái, BHP từng cố gắng nhưng không thành công trong việc mua lại công ty này, nhưng đã đề nghị mua lại một lần nữa sau khi Anglo American công bố kế hoạch mua lại Teck Resources, một công ty Canada. Thương vụ sáp nhập này có thể tạo ra một gã khổng lồ khai thác đồng ngay khi cầu đối với kim loại này tăng cao trong khi cung giảm sút.
Canada và Ấn Độ đã đồng ý nối lại đàm phán về một hiệp định thương mại tự do song phương. Thủ tướng hai nước, Mark Carney và Narendra Modi, tuyên bố đàm phán sẽ được nối lại sau cuộc gặp tại hội nghị thượng đỉnh G20 ở Nam Phi vào cuối tuần này. Canada tạm dừng các cuộc thảo luận vào năm 2023 sau khi cáo buộc chính phủ Ấn Độ có liên quan đến vụ sát hại một công dân Canada và là một phần tử ly khai theo Đạo Sikh. Modi đã phủ nhận cáo buộc này.
Jair Bolsonaro được cho là đã khai trước tòa rằng việc “hoang tưởng” do dùng thuốc đã khiến ông can thiệp vào máy theo dõi mắt cá chân. Ông bị quản thúc tại gia từ tháng 8 và bị kết án vào tháng 9 vì tội âm mưu đảo chính năm 2022. Cảnh sát quyết định bắt giam ông vào thứ Bảy sau khi Alexandre de Moraes, một thẩm phán tòa án tối cao, nói rằng Bolsonaro có nguy cơ bỏ trốn.
Ít nhất 50 trong số 303 học sinh bị các tay súng bắt cóc tại một trường học Công giáo ở Nigeria hôm thứ Sáu đã trốn thoát và được đoàn tụ với gia đình. Vụ tấn công, vụ mới nhất trong ba vụ bắt cóc hàng loạt ở Nigeria trong tuần qua, đã khiến nhiều trường học phải đóng cửa. Nó cũng kích động những tuyên bố phóng đại về một “cuộc diệt chủng Kitô giáo” của những người bảo thủ Mỹ.
Real Madrid trình bày kế hoạch bán 5% cổ phần như một phần trong chiến lược lâu dài nhằm chào đón các nhà đầu tư bên ngoài. Việc bán cổ phần sẽ hiện đại hóa cơ cấu sở hữu của câu lạc bộ, chuyển đổi hàng nghìn người hâm mộ trả phí (hiện là chủ sở hữu của một tổ chức phi lợi nhuận) thành cổ đông. Năm ngoái, Real Madrid đã báo cáo doanh thu 1,1 tỷ euro (1,2 tỷ đô la), trở thành câu lạc bộ có doanh thu cao nhất thế giới.
Con số trong ngày: 279.300, là số lượng du khách đến Galápagos vào năm 2024 – gấp mười lần dân số địa phương và gấp sáu lần lượng du khách vào năm 1993.
TIÊU ĐIỂM
Mỹ củng cố lời kêu gọi tấn công Maduro
Mỹ đang tiếp tục gây sức ép lên Venezuela. Hôm thứ Sáu, Mỹ cảnh báo các hãng hàng không “cẩn thận” khi bay vào, ra, hoặc qua Venezuela, khiến một số hãng phải hủy chuyến. Hôm thứ Bảy, Mỹ bất ngờ hé lộ sẽ sớm bắt đầu một giai đoạn hoạt động mới chống lại chế độ Nicolás Maduro, nhưng không nêu chi tiết. Sang hôm nay, Cartel de los Soles, một nhóm nhân vật cấp cao không rõ ràng của chế độ, được cho là do chính Maduro đứng đầu, sẽ chính thức trở thành một “tổ chức khủng bố nước ngoài.”
Việc chỉ định này sẽ khiến việc cung cấp “hỗ trợ vật chất” cho nhóm này là một hành vi phạm tội hình sự, nhưng không trao cho Tổng thống Donald Trump quyền hạn mới trong các chiến dịch quân sự. Mỹ đã ném bom các tàu thuyền bị cáo buộc buôn bán ma túy và đã triển khai nhiều tàu chiến ngoài khơi bờ biển Venezuela, bao gồm cả một tàu sân bay. Tất cả những động thái này dường như nhằm mục đích đe dọa quân đội Venezuela và nhắm tới lật đổ Maduro. Nhưng nếu những lời đe dọa không hiệu quả, việc gán cho Tổng thống Venezuela cái mác khủng bố ma túy sẽ củng cố lập luận chính trị cho việc leo thang, chẳng hạn như thông qua các cuộc không kích trên lãnh thổ Venezuela.
Cơ hội bị bỏ lỡ của Châu Phi và Châu Âu
Liên minh Châu Phi và Liên minh Châu Âu sẽ khai mạc hội nghị thượng đỉnh ngoại giao mới nhất trong hôm nay tại Luanda, Angola. Hai bên có rất nhiều điều để thảo luận. Châu Âu là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Châu Phi, đồng thời là nguồn cung viện trợ phát triển và viện trợ quân sự. Còn Châu Phi là nhà cung cấp các khoáng sản và năng lượng thiết yếu rất cần thiết, đồng thời là đối tác quan trọng về di cư.
Nhưng thượng đỉnh lần này, lần thứ 7 kể từ kỳ họp đầu tiên năm 2000, có thể vạch trần những thiếu sót của hai khối. Trong những năm gần đây, AU đã đứng ngoài cuộc khi đảo chính và chiến tranh nổ ra trên khắp lục địa. EU đàm phán về quan hệ đối tác với Châu Phi, nhưng trọng tâm thường chỉ là chi trả cho các đồng minh sẵn sàng ngăn chặn tình trạng di cư bất hợp pháp. Những lời hứa lớn lao về hợp tác cơ sở hạ tầng và an ninh cuối cùng chỉ là hứa suông. Trong khi đó, cả hai bên đều có nguy cơ bị bỏ lại phía sau trong một thế giới ngày càng chịu ảnh hưởng của Mỹ, Trung Quốc, và các cường quốc hạng trung đang trỗi dậy. Có rất nhiều điều để thảo luận về Angola, nhưng vẫn chưa rõ liệu cuộc đối thoại đó có chuyển thành hành động hay không.
Kinh tế Singapore vẫn tăng trưởng mạnh mẽ
Thương mại toàn cầu vừa trải qua một năm đầy khó khăn. Thuế quan của Donald Trump phá vỡ hệ thống luật lệ mà nhiều quốc gia phụ thuộc vào. Tuy nhiên, các nhà xuất khẩu đã nhanh chóng thích nghi. Tuần trước, Singapore, một trong những nền kinh tế phụ thuộc nhiều nhất vào thương mại, báo cáo rằng xuất khẩu nội địa phi dầu mỏ của nước này đã tăng 22% so với cùng kỳ năm ngoái trong tháng 10, cao hơn nhiều so với ước tính. Các lô hàng, đặc biệt là hàng điện tử, đến các nước châu Á khác đã bù đắp đáng kể cho doanh số bán hàng sang Mỹ bị sụt giảm. Tỷ lệ lạm phát của quốc đảo trong tháng 10, được công bố hôm nay, là 1,2% – mức cao nhất kể từ tháng 12/2024. Điều này cho thấy đà tăng trưởng kinh tế đang gia tăng.
Nhưng rắc rối vẫn còn ở phía trước. Một lý do là hiệu ứng “bán sớm” (front-loading) – trong đó việc bán hàng được đẩy mạnh từ sớm nhằm tránh thuế quan sắp tới – có thể sẽ giảm bớt. Trong khi đó, kế hoạch áp thuế của Mỹ đối với chất bán dẫn có thể sớm ảnh hưởng nặng nề đến Singapore. Và nếu cổ phiếu AI sụp đổ, như một số người lo ngại, thì nền kinh tế phụ thuộc vào công nghệ của Singapore cũng sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề hơn hầu hết các nền kinh tế khác.
Mối đe dọa đối với liên minh cầm quyền Đức
Thủ tướng Đức Friedrich Merz đang nỗ lực duy trì liên minh mong manh của mình với Đảng Dân chủ Xã hội (SPD). Tranh chấp mới nhất xoay quanh dự luật lương hưu, dự kiến sẽ được thông qua vào tháng tới. Các đề xuất này sẽ giữ mức lương hưu ở mức 48% mức lương trước khi nghỉ hưu sau năm 2031. Tuy nhiên, một nhóm gồm ít nhất 18 nghị sĩ trẻ, bảo thủ từ Liên minh Dân chủ Kitô giáo của Merz và Liên minh Xã hội Kitô giáo đang từ chối bỏ phiếu cho dự luật này.
Họ lập luận rằng các biện pháp này tạo ra thêm một khoản chi phí 120 tỷ euro (139 tỷ đô la) từ năm 2032 đến năm 2040, gây gánh nặng bất công cho giới trẻ. Dự luật này là ưu tiên hàng đầu của SPD, ngay cả khi một số thành phần trong đảng tin rằng những lập luận phản đối nó là có cơ sở. Với đa số chỉ 12 ghế trong quốc hội, Merz cần phản ứng thận trọng. Ông có thể cố gắng thương lượng và yêu cầu nhượng bộ từ một SPD cứng đầu, hoặc cố gắng xoa dịu những người nổi loạn trong đảng. Ông cũng có thể tạm dừng cuộc bỏ phiếu, trì hoãn vấn đề này.
