Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Lầu Năm Góc cho biết họ đã tấn công một chiếc thuyền bị nghi ngờ chở ma túy ở phía đông Thái Bình Dương, khiến bốn người thiệt mạng. Lầu Năm Góc cho biết vụ tấn công được Bộ trưởng Chiến tranh Pete Hegseth phê chuẩn. Hegseth hiện đang bị theo dõi sát sao do nghi ngờ xoay quanh tính hợp pháp của chiến dịch đánh bom thuyền của ông. Cho đến nay, phía Mỹ xác nhận đã thực hiện hơn 20 cuộc không kích, khiến ít nhất 87 người thiệt mạng.
Warner Bros Discovery được cho là đang đàm phán độc quyền với Netflix để bán nền tảng phát trực tuyến HBO Max và các studio phim của mình. Công ty truyền thông Mỹ này đã thu hút sự quan tâm từ một số người mua, bao gồm Paramount, một hãng phim lâu đời khác ở Hollywood, hiện thuộc sở hữu của David Ellison, con trai của tỷ phú công nghệ Larry Ellison.
Vladimir Putin tuyên bố mình không thể đồng ý với một số phần trong kế hoạch của Mỹ nhằm chấm dứt cuộc xâm lược Ukraine của Nga. Phát biểu trên truyền hình Ấn Độ trước chuyến thăm cấp nhà nước tới Delhi, Putin nói rằng quân đội Ukraine phải rời khỏi khu vực Donbass, nếu không nơi đó sẽ bị chiếm đóng bằng vũ lực. Khả năng xảy ra cả hai kịch bản này trong thời gian tới là rất thấp.
Tối cao Pháp viện Mỹ ra phán quyết cho phép Texas vẽ lại bản đồ bầu cử theo hướng có lợi cho Đảng Cộng hòa. Quyết định này sẽ hỗ trợ mục tiêu giữ quyền kiểm soát Hạ viện của Donald Trump trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vào năm tới. Tháng trước, một tòa án cấp dưới đã bác bỏ nỗ lực phân chia lại khu vực bầu cử của tiểu bang này.
Một cuộc điều tra của chính phủ Anh phát hiện ra rằng Putin đã cho phép âm mưu ám sát Sergei Skripal, một cựu điệp viên Nga, tại Anh vào năm 2018. Skripal may mắn sống sót sau khi tiếp xúc với chất độc thần kinh, nhưng một phụ nữ Anh bị phơi nhiễm đã tử vong. Ngài Keir Starmer, Thủ tướng Anh, vừa công bố các lệnh trừng phạt mới đối với Nga. Hôm thứ Tư, ông nói với Economist rằng Điện Kremlin đang can thiệp vào nền dân chủ Anh.
Ủy ban Châu Âu đã mở một cuộc điều tra chống độc quyền đối với Meta về việc tích hợp “Meta AI” vào WhatsApp, ứng dụng nhắn tin của họ. Ủy ban lo ngại rằng các chatbot đối thủ có thể bị loại khỏi thị trường. Ý cũng đang điều tra gã khổng lồ truyền thông xã hội này về vấn đề này. Vụ việc sẽ được xử lý theo các quy tắc chống độc quyền truyền thống, theo đó cho phép áp dụng các hình phạt rộng hơn so với Đạo luật Thị trường Kỹ thuật số mới của khối. WhatsApp gọi những cáo buộc này là “vô căn cứ.”
Ireland, Hà Lan, Slovenia, và Tây Ban Nha đã rút khỏi Cuộc thi Âm nhạc Eurovision năm sau để bày tỏ sự tức giận trước việc Israel được mời tham gia cuộc thi vô cùng nổi tiếng này. Liên minh Phát thanh Truyền hình Châu Âu, đơn vị tổ chức cuộc thi, đã từ chối tổ chức bỏ phiếu về việc có nên cấm Israel tham gia vì lý do cuộc chiến ở Gaza hay không. Ireland là quốc gia thành công nhất trong lịch sử 69 năm của Eurovision; còn Slovenia từng đạt hạng bảy vào năm 2001.
Con số trong ngày: 9.000, là số lượng vệ tinh Starlink của SpaceX đang hoạt động trong không gian. Những vệ tinh này đang gây khó khăn cho các nhà thiên văn học.
TIÊU ĐIỂM
Điểm mù của Fed
Các dữ liệu bị trì hoãn do đợt đóng cửa chính phủ Mỹ vẫn đang dần được công bố. Tiếp theo là số liệu thu nhập và chi tiêu cá nhân tháng 9, sẽ được công bố trong hôm nay. Bản công bố bao gồm dữ liệu chi tiêu cũng như thước đo lạm phát tiêu dùng cá nhân, vốn là mục tiêu chính thức của Cục Dự trữ Liên bang.
Những con số này có thể giúp giải đáp hai câu đố về nền kinh tế Mỹ. Thứ nhất, tại sao tăng trưởng GDP và chi tiêu vẫn mạnh trong khi thị trường lao động đang suy yếu. Doanh số bán lẻ trong tháng 9 thấp hơn dự kiến; nếu tổng chi tiêu cũng yếu, thì điều đó có thể là dấu hiệu của một sự suy thoái rộng hơn.
Trong khi đó, lạm phát tiêu dùng cá nhân sẽ cho thấy Cục Dự trữ Liên bang gặp khó khăn đến mức nào trong việc cân bằng giữa duy trì việc làm và giữ giá cả ổn định. Nhưng ngay cả dữ liệu mới này cũng chẳng hề mới chút nào: tháng 9 giờ đã là chuyện của quá khứ. Giới quan sát kinh tế Mỹ sẽ còn phải xem xét những dữ liệu cũ thêm một thời gian dài nữa.
Liệu Đức có thể thuyết phục Bỉ giúp đỡ Ukraine?
Đây từng là một giấc mơ viển vông của các nhà bình luận và chuyên gia tư vấn. Nhưng vào tháng 9, khi Ukraine đang đối mặt với khó khăn tài chính sau khi Mỹ rút viện trợ, Friedrich Merz, Thủ tướng Đức, đã ủng hộ một ý tưởng kỳ quặc: cấp cho Ukraine một “khoản vay bồi thường” trị giá 140 tỷ euro (163 tỷ đô la) được bảo đảm chủ yếu bằng tài sản của ngân hàng trung ương Nga đang bị phong tỏa tại Euroclear, một công ty chứng khoán ở Brussels. Khoản tiền này sẽ được hoàn trả sau khi Nga bồi thường cho Ukraine vì cuộc xâm lược.
Có vẻ như đây là một cách hay để EU giúp Ukraine mà không phải gánh những khoản nợ khổng lồ. Nhưng Bỉ, quốc gia lo ngại bị mắc kẹt trong vòng xoáy trả nợ, đã phản đối quyết liệt. Hôm thứ Tư, Ủy ban Châu Âu đưa ra một đề xuất táo bạo nhằm xoa dịu những lo ngại của Bỉ (và ngăn chặn Hungary, quốc gia thân Nga, hủy hoại kế hoạch này). Tuy nhiên, Thủ tướng Bỉ Bart de Wever vẫn tỏ ra cứng rắn. Vì vậy, trong hôm nay, đích thân Merz sẽ đến Brussels để dự một bữa tối căng thẳng với người đồng cấp Bỉ. Ursula von der Leyen, Chủ tịch Ủy ban, cũng sẽ tham dự. Có lẽ phải cần đến những biện pháp mạnh tay hơn.
Đồng rupee của Ấn Độ giảm mạnh
Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ (RBI) đã cắt giảm lãi suất chính sách chủ chốt vào hôm nay, lần đầu tiên sau sáu tháng. Lãi suất repo mà các ngân hàng vay từ RBI đã giảm 25 điểm cơ bản xuống còn 5,25%. Một nền kinh tế mạnh đã thúc đẩy kỳ vọng về việc cắt giảm lãi suất. Lạm phát hàng năm của Ấn Độ trong tháng 10 là 0,25%, thấp hơn nhiều so với mục tiêu 4% của RBI. Giá lương thực giảm 5% trong cùng kỳ và các cải cách thuế bán hàng quốc gia của Ấn Độ cũng góp phần làm giảm giá cả.
Tuy nhiên, việc đồng nội tệ mất giá sau đó đã làm tình hình thêm phức tạp. Sanjay Malhotra, Thống đốc Ngân hàng Trung ương, người nhậm chức vào tháng 12/2024, đã sẵn sàng cho phép đồng nội tệ mất giá hơn so với người tiền nhiệm. Nhưng hôm thứ Tư, đồng rupee đã giảm xuống dưới mức 90 rupee đổi 1 đô la, mức thấp nhất từ trước đến nay. Do đó, giảm lãi suất sẽ càng gây thêm áp lực lên đồng tiền.
Shein đối mặt với bài toán pháp lý ở Pháp
Hôm nay, một tòa án ở Paris sẽ thụ lý đơn yêu cầu của Pháp về lệnh cấm tạm thời đối với Shein. Tháng trước, chính phủ Pháp đã yêu cầu đình chỉ hoạt động trang web của nhà bán lẻ thời trang nhanh này trong ba tháng, sau khi phát hiện các bên bán hàng thứ ba đang buôn bán búp bê tình dục hình trẻ em và vũ khí sát thương, bao gồm cả dao rựa, trên nền tảng trực tuyến của Shein. Chính phủ cho biết quyết định đình chỉ này nhằm mục đích cho phép Shein tuân thủ luật pháp. Bộ trưởng Tài chính Roland Lescure gọi việc các sản phẩm khiêu dâm trẻ em được bày bán tràn lan là “đáng ghê tởm.”
Để tuân thủ các thủ tục của chính phủ, Shein đã vô hiệu hóa nền tảng thương mại điện tử của bên thứ ba, trong khi vẫn duy trì hoạt động bán lẻ quần áo của riêng mình. Động thái của chính phủ diễn ra ngay sau khi nhà bán lẻ này mở cửa hàng vật lý đầu tiên tại Pháp, bên trong một trung tâm thương mại ở Paris. Người biểu tình, các nhà bán lẻ, và quan chức địa phương cho rằng hàng hóa siêu rẻ của Shein đe dọa việc làm trong nước, làm suy yếu các thương hiệu đã có uy tín, và vi phạm các tiêu chuẩn môi trường.
Hòa bình và tình yêu tại Lễ bốc thăm World Cup
Giải bóng đá nam thế giới lớn nhất từ trước đến nay sẽ diễn ra sau sáu tháng nữa. Mỹ, Canada, và Mexico sẽ đồng đăng cai sự kiện với sự tham dự của 48 đội tuyển, tăng từ 32 đội trước đó. Curacao, Cape Verde, Jordan, và Uzbekistan sẽ là những nước tham dự lần đầu tiên. Lễ bốc thăm vòng bảng sẽ diễn ra trong hôm nay tại Washington, D.C. Lần này, FIFA, đơn vị tổ chức, đảm bảo bốn đội đứng đầu bảng xếp hạng – Tây Ban Nha, Argentina (đương kim vô địch), Pháp, và Anh – sẽ không gặp nhau trước vòng bán kết. FIFA có thể lập luận rằng họ đề cao phong độ ổn định, nhưng những người hoài nghi lại cho rằng đó là cách để đảm bảo những đội bóng mạnh nhất lọt vào vòng sau.
Nhưng đó chỉ là một chiêu trò nhỏ nhặt. Đáng chú ý hơn, Chủ tịch FIFA, Gianni Infantino, cũng sẽ trao một “giải thưởng hòa bình” mới cho người đã “góp phần đoàn kết mọi người trên toàn thế giới.” Trước đây, Infantino từng nịnh nọt vị tổng thống ở Washington, người nổi tiếng là thèm khát giải thưởng hòa bình. Donald Trump sẽ tham dự buổi rút thăm, và có lẽ sẽ không ra về tay không.
