Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Trong một bài phát biểu đầy tính hiếu chiến trước Bộ Quốc phòng, Vladimir Putin tuyên bố “chắc chắn sẽ đạt được” các mục tiêu của cuộc chiến ở Ukraine dù bằng ngoại giao hay “biện pháp quân sự.” Tổng thống Nga cho biết ông hoan nghênh “các cuộc đàm phán thực chất” với Mỹ, nhưng lại gọi các nhà lãnh đạo châu Âu, những người đang thảo luận về các đề xuất tài trợ cho Ukraine, là “những con lợn nhỏ.” Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky dự kiến sẽ họp cùng các nhà lãnh đạo EU tại Brussels vào hôm nay.
Thượng viện Mỹ thông qua Đạo luật Ủy quyền Quốc phòng với số phiếu áp đảo. Đạo luật này, vốn nêu rõ các ưu tiên chi tiêu quốc phòng của đất nước, giờ đây sẽ được trình lên bàn làm việc của Donald Trump. Gói chi tiêu quốc phòng khổng lồ sẽ cho phép chi 901 tỷ đô la trong năm tài chính 2026, đồng thời gia hạn khoản viện trợ 400 triệu đô la cho Ukraine, bất chấp việc Chiến lược An ninh Quốc gia được công bố hồi đầu tháng này đề xuất chính sách xoa dịu Nga.
Trong một bài phát biểu được truyền hình toàn quốc, Trump đã khoe khoang về những thành tựu đạt được trong năm 2025 và khẳng định ông đang “sửa chữa” nước Mỹ. Tổng thống cũng chỉ trích người tiền nhiệm Joe Biden và đề cập đến nhiều luận điểm khác của phong trào MAGA. Trước đó, Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth tiết lộ Mỹ đã thực hiện một cuộc tấn công ở phía đông Thái Bình Dương nhắm vào các hoạt động buôn bán ma túy, khiến bốn người thiệt mạng.
Cổ phiếu công nghệ giảm điểm do lo ngại về chi tiêu ngày càng tăng cho các trung tâm dữ liệu trí tuệ nhân tạo. Chỉ số NASDAQ, vốn tập trung nhiều cổ phiếu công nghệ, đã đóng cửa ở mức thấp nhất kể từ cuối tháng 11. Sự sụt giảm diễn ra sau khi Financial Times công bố báo cáo cho biết Blue Owl Capital, đối tác của Oracle về xây dựng trung tâm dữ liệu, đã rút khỏi dự án trị giá 10 tỷ đô la. Gã khổng lồ phần mềm bác bỏ tin này, nhưng cổ phiếu của hãng vẫn giảm 5,4%.
BP thay thế giám đốc điều hành Murray Auchincloss sau chưa đầy hai năm tại nhiệm. Gã khổng lồ dầu khí Anh cho biết Meg O’Neill, giám đốc của Woodside Energy, một nhà sản xuất dầu Australia, sẽ đảm nhận vị trí lãnh đạo cao nhất từ tháng 4 tới, trở thành người thứ ba đứng đầu công ty trong vòng 5 năm và là nữ giám đốc điều hành đầu tiên của một công ty lớn trong ngành dầu khí. Giá cổ phiếu của BP đã tăng 5,6% trong năm nay, bất chấp giá dầu giảm. Nhưng công ty đang chịu áp lực sau những thất bại trong các dự án đầu tư vào lĩnh vực năng lượng xanh.
Thủ tướng Australia Anthony Albanese cam kết sẽ mạnh tay trấn áp ngôn từ kích động thù hận khi một bé gái 10 tuổi, nạn nhân nhỏ tuổi nhất trong vụ xả súng hàng loạt ở Sydney, được an táng. Hôm Chủ nhật, hai tay súng – được cho là cha con – đã tấn công một buổi lễ Hanukkah trên bãi biển Bondi, giết chết 15 người. Hôm thứ Tư, cảnh sát buộc tội nghi phạm còn sống với 59 tội danh, bao gồm cả khủng bố.
Lễ trao giải Oscar sẽ được phát trực tuyến trên YouTube bắt đầu từ năm 2029, khi Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh kết thúc thỏa thuận kéo dài hàng thập kỷ với đài truyền hình ABC. Viện Hàn lâm cho biết động thái này sẽ giúp lễ trao giải điện ảnh tiếp cận được “lượng khán giả toàn cầu lớn nhất có thể.” Lượng người xem đã giảm dần sau khi đạt đỉnh vào những năm 1990, khi các phim đoạt giải “Phim hay nhất” thường cũng là những phim ăn khách.
Con số trong ngày: 8.000-9.000, là trung bình số binh sĩ được bổ sung vào quân đội Nga mỗi tháng trong nửa đầu năm 2025.
TIÊU ĐIỂM
Các lãnh đạo EU gặp khó khăn trong việc cấp kinh phí cho Ukraine
Các nhà lãnh đạo của 27 quốc gia thành viên Liên minh châu Âu sẽ gặp nhau tại Brussels trong hôm nay để cố gắng đạt được thỏa thuận về khoản viện trợ hơn 100 tỷ euro (118 tỷ đô la) cho Ukraine trong hai năm tới. Đề xuất được Thủ tướng Đức Friedrich Merz ủng hộ – sử dụng lợi nhuận từ các tài sản của Nga bị đóng băng trong các tổ chức tài chính của EU – có lẽ khó có thể được thông qua nhanh chóng. Bỉ, nơi nắm giữ phần lớn các tài sản đó, đã kiên quyết phản đối ý tưởng này. Nếu kế hoạch bị đình trệ, các nhà lãnh đạo có thể sẽ phải ở lại Brussels nhiều ngày để tìm kiếm một cách khác nhằm huy động tiền – chẳng hạn như phát hành trái phiếu EU được bảo lãnh chung.
Trong khi đó, các cuộc đàm phán về một lệnh ngừng bắn vẫn tiếp tục. Nhưng những khác biệt lớn vẫn còn tồn tại. Sau các cuộc đàm phán ở Berlin tuần này, các quan chức châu Âu, Ukraine, và Mỹ đã nói về những tiến triển hướng tới các đảm bảo an ninh cho Ukraine một khi giao tranh chấm dứt. Nhưng các đề xuất này vẫn chưa được trình bày cho Nga, và có rất ít dấu hiệu cho thấy Vladimir Putin sẵn sàng thỏa hiệp về lãnh thổ, theo đó làm dấy lên nghi ngờ đối với hy vọng về một lệnh ngừng bắn vào dịp Giáng sinh.
Nông dân châu Âu phản đối thỏa thuận Mercosur
Ngoài vấn đề Ukraine, các nhà lãnh đạo EU họp tại Brussels trong hôm nay cũng phải đối mặt với một vấn đề gai góc khác: thỏa thuận thương mại đã được thảo luận từ lâu giữa khối này với Mercosur, khối thương mại gồm năm quốc gia Nam Mỹ. Thỏa thuận này không nằm trong chương trình nghị sự chính thức của hội nghị thượng đỉnh, nhưng chủ đề này sẽ phải được đưa ra thảo luận do những nỗ lực trì hoãn thỏa thuận của Pháp, Ba Lan, và những quốc gia khác có ngành nông nghiệp gây nhiều tranh cãi. Ursula von der Leyen, người đứng đầu Ủy ban châu Âu, hy vọng sẽ có một thỏa thuận thương mại tự do sẵn sàng trước khi bà đến Brazil vào thứ Bảy.
Tuy nhiên, Pháp, Ba Lan, và các quốc gia khác – với các nhóm vận động hành lang nông nghiệp hùng mạnh – đang đe dọa trì hoãn thỏa thuận. Họ lập luận rằng thỏa thuận này sẽ khiến các nhà sản xuất châu Âu phải đối mặt với làn sóng nhập khẩu hàng giá rẻ từ các nước Mỹ Latinh, nơi sản xuất các sản phẩm với quy định lỏng lẻo hơn về môi trường và phúc lợi động vật. Nông dân Pháp đã phản đối thỏa thuận này và dự định sẽ đưa chiến dịch của họ xuống đường phố Brussels trong hôm nay. Những người khác xem sự phản đối của Pháp là một nỗ lực khó chịu nhằm loại bỏ một thỏa thuận địa chính trị có thể giúp khối này giảm sự phụ thuộc vào Mỹ và Trung Quốc.
“Món quà Giáng sinh” của Ngân hàng Anh
Hôm nay, Ngân hàng Anh dự kiến sẽ giảm lãi suất cơ bản từ 4% xuống 3,75%. Dữ liệu lạm phát được công bố hôm qua đã củng cố thêm luận điểm này. Giá tiêu dùng tăng 3,2% trong năm tính đến tháng 11, thấp hơn 0,2 điểm phần trăm so với dự báo của ngân hàng, và giảm đáng kể so với mức đỉnh 3,8% hồi mùa hè. Với tỷ lệ thất nghiệp cũng đang tăng nhẹ, các thành viên ôn hòa trong Ủy ban Chính sách Tiền tệ sẽ có đủ sự ủng hộ để thông qua việc giảm lãi suất. Tại cuộc họp hồi tháng 11, ủy ban đã bỏ phiếu với tỷ lệ 5-4, phản đối việc nới lỏng chính sách tiền tệ.
Tuy nhiên, các thành viên phe diều hâu vẫn sẽ lo ngại. Lạm phát giảm phần lớn là do giá cả thực phẩm, rượu, và quần áo biến động mạnh. Trong khi đó, lạm phát dịch vụ vẫn ở mức cao đáng báo động là 4,4%, và các hộ gia đình dự kiến phải đối mặt với giá cả tăng 3,5% trong năm tới. Cả hai chỉ số này đều cao hơn nhiều so với mục tiêu lạm phát 2% của ngân hàng. Việc nới lỏng chính sách tiền tệ quá nhanh có thể dẫn đến những điều chỉnh tốn kém trong tương lai.
Bước ngoặt đối với phong trào MAGA?
Hàng năm vào khoảng Giáng sinh, Turning Point USA, một tổ chức thanh niên bảo thủ, lại tổ chức một hội nghị MAGA lớn ở Phoenix. Sự kiện AmericaFest bắt đầu hôm nay sẽ là sự kiện đầu tiên kể từ khi Charlie Kirk, nhà sáng lập đầy sức hút và gây tranh cãi của tổ chức, bị sát hại tại một khuôn viên trường đại học ở Utah vào tháng 9.
Sau cái chết của ông, Đảng Cộng hòa đã ca ngợi Kirk như một người tử vì đạo và hứa sẽ đoàn kết chống lại kẻ thù chung. Nhưng thay vào đó, phong trào dường như đang ngày càng chia rẽ hơn. Turning Point chắc chắn sẽ mang đến một màn trình diễn ấn tượng. Tuy nhiên, đằng sau hậu trường, những người có ảnh hưởng lớn nhất của MAGA đang phải chật vật. Erika Kirk, người vợ góa của Charlie và là lãnh đạo mới của tổ chức, đã dành nhiều tuần để phản bác các thuyết âm mưu về cái chết của chồng mình, mà một vài trong số chúng được lan truyền bởi các đồng minh cũ. Trong khi đó, Nick Fuentes – một người theo chủ nghĩa thượng đẳng da trắng, phủ nhận Holocaust, và từng có mâu thuẫn gay gắt với Kirk – lại đang giành được sự ủng hộ của một số người trong phong trào. Phe bảo thủ hy vọng cái chết của Kirk sẽ đánh dấu một bước ngoặt – nhưng không phải bước ngoặt này.
Các thương nhân Trung Quốc đã đánh bại những người tiên ở Lapland như thế nào?
Nghĩa Ô, một thành phố ở phía đông Trung Quốc, là thủ đô Giáng sinh của thế giới. Các chợ bán buôn rộng lớn của thành phố cung cấp phần lớn các vật dụng trang trí Giáng sinh cho toàn thế giới, từ những quả cầu lấp lánh đến mũ ông già Noel. Trung Quốc vẫn thống trị xuất khẩu đồ trang trí Giáng sinh toàn cầu về giá trị, nhưng lượng hàng xuất khẩu đang giảm. Trong mười tháng đầu năm 2025, nước này xuất khẩu lượng hàng hóa trị giá 5,1 tỷ đô la, giảm so với 5,8 tỷ đô la của cùng kỳ năm trước. Doanh số bán hàng sang Mỹ đang chậm lại do thuế quan đối với hàng hóa Trung Quốc, hiện ở mức 20%. Các chủ gian hàng và nhà sản xuất phàn nàn rằng các khoản thuế không thể dự đoán trước khiến việc định giá và lập kế hoạch trở nên khó hơn nhiều.
Nhưng “ông già Noel” làm việc vô cùng linh hoạt. Xuất khẩu sang châu Âu đang tăng lên. Một số công ty cũng đang tìm ra những cách sáng tạo để lách luật thuế quan của Mỹ, chẳng hạn bằng cách vận chuyển đồ trang trí theo từng bộ phận đến Đông Nam Á, sau đó lắp ráp chúng lại và dán nhãn mới. Một số khác thì chuyển sang người mua từ Ấn Độ và Trung Đông.
Các cuộc xung đột từ Ukraine đến Trung Đông cũng đã làm gián đoạn cầu. Dù vậy, các chợ ở Nghĩa Ô vẫn nhộn nhịp. Khi các đơn đặt hàng Giáng sinh giảm xuống, các thương nhân của thành phố chỉ đơn giản chuyển sang mùa lễ hội tiếp theo trong năm.
