Nguồn: “U.S. table tennis team visits communist China“, History.com, truy cập 9/4/2015
Biên dịch và Hiệu đính: Lê Thanh Danh
Ngày 10 tháng 04 năm 1971, đội tuyển bóng bàn của Mỹ đã bắt đầu chuyến viếng thăm kéo dài một tuần tại nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa theo lời mời của chính quyền Đảng Cộng sản. Chuyến viếng thăm được truyền thông đưa tin rầm rộ này là một phần trong nỗ lực của Trung Quốc nhằm xây dựng một mối quan hệ ngoại giao gần gũi hơn với Mỹ. Sự kiện này được nhiều nhà quan sát Mỹ nhắc đến với tên gọi: “Ngoại giao bóng bàn”.
Quan hệ ngoại giao giữa Mỹ và Trung Quốc đã bị cắt đứt vào năm 1949, khi chính quyền Mỹ khi đó từ chối thiết lập quan hệ với chính quyền mới thành lập của Đảng Cộng sản Trung Quốc. Suốt hai thập kỷ 1950 và 1960, Mỹ và Trung Quốc vẫn xem nhau là kẻ thù “không đội trời chung”. Trong giai đoạn Chiến tranh Triều Tiên, giữa hai nước đã xảy ra đụng độ quân sự. Trong những năm 1960, hai nước lại hỗ trợ hai phía đối địch nhau trong cuộc chiến tại Việt Nam. Tuy nhiên, đến cuối thập niên 1960, chính quyền Trung Quốc bắt đầu thay đổi suy nghĩ về sách lược đối với Mỹ.
Có nhiều yếu tố thúc đẩy Trung Quốc cân nhắc lại mối quan hệ với Mỹ. Giới lãnh đạo Trung Quốc hy vọng rằng các mối quan hệ gần gũi hơn với Mỹ sẽ giúp cho Trung Quốc tạo nên một thế đối trọng trong mối quan hệ Nga-Trung. Trong khi đó, Đảng Cộng sản cũng lên tiếng cáo buộc rằng Liên Xô đang dần xa rời tư tưởng Mác-xít. Quân đội hai nước Xô-Trung cũng đã có những cuộc đụng độ tuy ngắn ngủi nhưng gây thương vong lớn vào năm 1969. Ngoài ra, lợi ích thương mại với Mỹ cũng là một nhân tố khác thúc đẩy Trung Quốc tái thiết lập quan hệ ngoại giao với siêu cường này. Lời mời gửi đến đội bóng bàn Mỹ vào tháng 04 năm 1971 chính là một động thái hòa hiếu hàm ý rằng Trung Quốc đã sẵn sàng giảm bớt những căng thẳng giữa hai nước.
Như lịch sử đã ghi nhận, sự kiện “ngoại giao bóng bàn” mang lại nhiều thành công. Vào tháng 02 năm 1972, Tổng thống Mỹ Richard Nixon đã có chuyến công du lịch sử đến Trung Quốc để mở đầu các trao đổi về tái thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước. Sau đó, đội bóng bàn của Trung Quốc cũng đã viếng thăm nước Mỹ, khiến môn thể thao bóng bàn trở thành hiện tượng trong một thời gian ngắn.
