Nguồn: Romanov remains identified, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1993, các nhà khoa học pháp y Anh tuyên bố rằng họ đã xác định được danh tính hài cốt của Sa hoàng cuối cùng, Nicholas II, cùng với vợ ông, Alexandra, và ba cô con gái của họ. Nhóm nhà khoa học này đã sử dụng dấu vết DNA ty thể (mitochondria DNA, mtDNA) để định danh các bộ hài cốt được khai quật từ một ngôi mộ tập thể gần Yekaterinburg vào năm 1991.
Đêm 16/07/1918, ba thế kỷ cầm quyền của triều đại Romanov đã chấm dứt khi quân Bolshevik xử tử Nicholas và gia đình ông. Chi tiết về vụ hành quyết cũng như địa điểm nơi an nghỉ cuối cùng của họ là điều tối mật ở Liên Xô suốt sáu thập niên. Vì không có bằng chứng vật lý cụ thể, sau Cách mạng Bolshevik, tin đồn sớm lan nhanh khắp châu Âu rằng một đứa trẻ nhà Romanov, có lẽ là cô con gái út, Anastasia, đã sống sót sau cuộc tàn sát. Trong những năm 1920, đã có một vài người tuyên bố mình chính là Nữ tước Anastasia. Câu chuyện thuyết phục nhất là của Anna Anderson, người đã đến Berlin năm 1922, tự xưng là Anastasia. Năm 1968, Anderson di cư đến thành phố Charlottesville, Virginia, nơi bà qua đời năm 1984.
Năm 1991, sử dụng một báo cáo của chính phủ mới được công bố về vụ hành quyết Romanov, các nhà điều tra nghiệp dư Nga đã tìm thấy những gì họ nghĩ là nơi chôn cất gia đình Sa hoàng. Chính quyền đã khai quật hài cốt. Nhiều nhà khoa học đã nghiên cứu các hộp sọ và tuyên bố rằng Anastasia nằm trong số những người được tìm thấy, nhưng những phát hiện của phía Nga chưa đủ sức thuyết phục. Để chứng minh một cách không thể chối cãi rằng các thi thể trên là của người nhà Romanov, Nga đã tìm đến sự giúp đỡ từ các chuyên gia DNA của Anh.
Đầu tiên, các nhà khoa học đã kiểm tra giới tính và xác định được nhóm hài cốt gồm năm nữ và bốn nam. Tiếp theo họ kiểm tra xem liệu những người này có chung huyết thống hay không. Người cha và người mẹ đã được xác định, cùng với ba cô con gái. Bốn hài cốt khác có khả năng là của những người hầu. Cậu con trai Alexei và một cô con gái còn lại thì mất tích.
Để chứng minh danh tính của Alexandra và các con, các nhà khoa học đã lấy máu của Vương tế Philip, chồng của Nữ hoàng Elizabeth II và là cháu trai của Alexandra. Bởi họ đều có chung một tổ tiên đằng ngoại, họ sẽ có cùng DNA ty thể (mtDNA), được truyền gần như không thay đổi từ mẹ sang con. So sánh giữa mtDNA trong máu Philip và trong hài cốt là tương đồng, chứng tỏ họ là người nhà Romanov. Để chứng minh danh tính của Sa hoàng, người không chia sẻ mtDNA này, người ta cho khai quật thi hài của Thái công George, anh trai Nicholas. So sánh về mtDNA của họ đã chứng minh hai người có cùng huyết thống.
Việc Thái tử Alexei và một Công chúa nhà Romanov vẫn chưa được tìm thấy càng làm dai dẳng thêm đồn đoán rằng Anastasia đã sống sót sau khi bị xử tử. Có phải Anastasia đã trốn thoát và sau đó xuất hiện trở lại với cái tên Anna Anderson? Năm 1994, các nhà khoa học Mỹ và Anh đã cố gắng trả lời câu hỏi này một lần và mãi mãi. Sử dụng mẫu mô của Anderson từ một bệnh viện ở Virginia, nhóm nghiên cứu người Anh đã so sánh mtDNA của bà với mẫu của nhà Romanov. Đồng thời, một nhóm người Mỹ khác đã so sánh mtDNA được tìm thấy trong một sợi tóc của bà. Cả hai nhóm đều đi đến cùng một kết luận: Anna Anderson không phải là người nhà Romanov. Năm 1995, một ủy ban của chính phủ Nga sau khi nghiên cứu các hài cốt đã trình bày những gì họ tuyên bố là bằng chứng cho thấy một trong những bộ xương trên chính là của Anastasia, và trên thực tế, người con gái Romanov bị mất tích là Maria.
Xem thêm: Tro tàn của dòng họ Romanov
