Nguồn: Magellan’s expedition circumnavigates globe, History.com
Biên dịch: Lê Hồng Loan
Vào ngày này năm 1522, một trong năm con tàu của Ferdinand Magellan – tàu Victoria – đã cập bến Sanlucar de Barrameda, Tây Ban Nha, hoàn thành chuyến đi vòng quanh thế giới đầu tiên. Tàu Victoria được chỉ huy bởi hoa tiêu người Basque, Juan Sebastian de Elcano, người phụ trách con tàu sau cái chết của Magellan ở Philippines vào tháng 04 năm 1521. Trong một chuyến đi dài, vất vả để trở về nhà, các thủy thủ trên tàu phải chịu cảnh đói khát, bệnh scurvy (bệnh đường máu do thiếu vitamin C trong đồ ăn thường ngày) và sự quấy nhiễu từ các con tàu Bồ Đào Nha. Chỉ có Elcano, 17 người châu Âu khác và bốn người Ấn Độ sống sót để về đến Tây Ban Nha vào tháng 09 năm 1522.
Vào ngày 20 tháng 09 năm 1519, Magellan khởi hành từ Tây Ban Nha trong một nỗ lực nhằm tìm kiếm tuyến đường biển phía tây đến Quần đảo Gia vị (“Spice Island”) trù phú của Indonesia. Chỉ huy năm còn tàu và 270 thủy thủ, Magellan đi thuyền đến Tây Phi và sau đó tới Brazil, nơi ông di dọc theo bờ biển Nam Mỹ để tìm một eo biển dẫn tới Thái Bình Dương. Ông đã tới Río de la Plata, một cửa sông lớn ở miền Nam Brazil để tìm lối đi nhưng thất bại, sau đó ông tiếp tục tìm dọc theo bờ biển vùng Patagonia. Đến cuối tháng 3 năm 1520, đoàn thám hiểm thành lập một trạm nghỉ đông ở Cảng Saint Julian. Đêm lễ Phục sinh, các thuyền trưởng người Tây Ban Nha trong hải đoàn đã nổi dậy chống lại vị chỉ huy người Bồ Đào Nha, nhưng Magellan đã dập tắt được cuộc nổi loạn, hành quyết một trong số các thuyền trưởng đó và để lại một người khi hải đoàn rời Saint Julian vào tháng 8.
Vào ngày 21 tháng 10, cuối cùng ông đã phát hiện ra eo biển mà ông hằng tìm kiếm. Eo biển Magellan, như tên gọi sau này của nó, nằm gần mũi Nam Mỹ, chia tách quần đảo Tierra del Fuego và lục địa Nam Mỹ. Chỉ có ba con tàu tiến vào tuyến đường này; một chiếc đã bị đắm và một chiếc khác đã bị bỏ lại. Phải mất 38 ngày để vượt qua eo biển nguy hiểm này, và khi nhìn thấy đại dương ở đầu bên kia, Magellan đã òa khóc trong niềm vui sướng. Ông là nhà thám hiểm châu Âu đầu tiên đến Thái Bình Dương từ Đại Tây Dương. Hải đoàn của ông đã hoàn thành việc vượt qua đại dương về phía tây trong 99 ngày, băng qua vùng biển yên tĩnh một cách kỳ lạ đến mức nó được đặt tên là “Thái Bình Dương”, xuất phát từ gốc Latinh “pacificus”, có nghĩa là “yên tĩnh”. Gần cuối hành trình, hải đoàn bị cạn kiệt thức ăn và phải ăn da thuộc trên đồ dùng để sống sót. Vào ngày 06 tháng 03 năm 1521, đoàn thám hiểm đặt chân lên đảo Guam.
Mười ngày sau đó, họ thả neo tại đảo Cebu thuộc Philippines—chỉ cách Quần đảo Gia vị khoảng 400 dặm. Magellan đã gặp tù trưởng Cebu, người sau khi cải đạo sang Thiên Chúa giáo đã thuyết phục hải đoàn của Magellan giúp đỡ ông trong cuộc chinh phạt một bộ lạc đối thủ trên đảo Mactan gần đó. Trong trận chiến diễn ra ngày 27 tháng 4, Magellan trúng một mũi tên tẩm độc và bị bỏ mặc lại đến chết trong khi những người đồng đội của ông rút lui.
Sau cái chết của Magellan, những người sống sót đã điều khiển hai con tàu đến Moluccas và chất đầy gia vị lên tàu. Một con tàu đã cố gắng, nhưng bất thành, trong việc trở về qua ngả Thái Bình Dương. Con tàu kia, Victoria, tiếp tục đi theo hướng tây dưới sự chỉ huy của Juan Sebastian de Elcano. Con tàu giong buồm đi qua Ấn Độ Dương, vòng qua Mũi Hảo Vọng, và cập cảng Sanlucar de Barrameda của Tây Ban Nha vào ngày 06 tháng 09 năm 1522, trở thành con tàu đầu tiên đi vòng quanh thế giới. Tàu Victoria sau đó đi thuyền lên sông Guadalquivir, đến Seville vài ngày sau đó.
Elcano sau đó đã được chỉ định để dẫn đầu một hải đoàn gồm bảy tàu trong một chuyến đi khác tới Moluccas thay mặt Hoàng đế Charles V. Ông chết vì bệnh scurvy trên đường đi.
