Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Lo ngại bạo lực ở Mỹ tiếp tục gia tăng, với các báo cáo cho thấy khu vực National Mall ở Washington, DC – nơi thường chật kín người khi tổng thống mới nhậm chức – sẽ đóng cửa vào lễ nhậm chức của Tổng thống đắc cử Joe Biden thứ Tư tuần tới. Airbnb đã hủy mọi đặt phòng trong thành phố cho tuần sau. Peter Meijer, một nghị sĩ Đảng Cộng hòa bỏ phiếu ủng hộ luận tội Tổng thống Donald Trump vào hôm thứ Tư, nói với các phóng viên rằng ông cùng một số đồng nghiệp lo sợ cho sự an toàn của mình.
Trung Quốc đại lục ghi nhận ca tử vong đầu tiên do covid-19 kể từ tháng 5. Ca tử vong là ở tỉnh Hà Bắc, gần Bắc Kinh, nơi 23 triệu người đang sống chung với một số hình thức hạn chế vì đợt bùng dịch lớn nhất của đất nước kể từ mùa hè. Tỉnh Hắc Long Giang miền đông bắc cũng đã ghi nhận các ca nhiễm mới.
Thủ tướng Ý Giuseppe Conte không đưa ra giải pháp tức thời nào để giải quyết cuộc khủng hoảng đang nhấn chìm chính phủ ông. Italia Viva, một đối tác nhỏ trong liên minh do cựu thủ tướng Matteo Renzi lãnh đạo, đã rời bỏ liên minh vào hôm thứ Tư vì phản đối kế hoạch vực dậy nền kinh tế Ý sau đại dịch của ông Conte. Và do đó thế đa số nghị viện của ông Conte cũng không còn. Không ai trong quốc hội muốn một cuộc bầu cử, đặc biệt vì nó sẽ được tổ chức theo các quy định mới theo đó sẽ giảm một phần ba số ghế.
Joe Biden đang chuẩn bị công bố một gói kích thích trị giá ít nhất 1,5 nghìn tỷ đô la, nhằm giúp kinh tế Mỹ phục hồi sau đại dịch coronavirus. Các biện pháp bao gồm viện trợ cho doanh nghiệp nhỏ và khoản tiền kích thích 1.400 USD cho các cá nhân, theo Reuters. Các số liệu mới cho thấy trong tuần trước Mỹ ghi nhận số đơn xin trợ cấp thất nghiệp mới cao nhất kể từ tháng 3.
Anh sẽ cấm du khách nhập cảnh từ Nam Mỹ và Bồ Đào Nha từ thứ Sáu. Biện pháp này là nhằm ngăn chặn một biến thể covid-19 mới từ Brazil mà được cho là có khả năng lây lan cao hơn, giống như các biến thể được tìm thấy gần đây ở Anh và Nam Phi. Công dân Anh và Ireland, và những người có quyền cư trú, được miễn lệnh cấm, nhưng sẽ phải cách ly mười ngày khi nhập cảnh.
Kết quả thử nghiệm ban đầu cho thấy một loại vắc-xin đơn liều do hãng dược Mỹ Johnson & Johnson phát triển đã tạo ra phản ứng miễn dịch ở hầu hết tất cả các tình nguyện viên. Công ty có thể sẽ nộp đơn xin phê duyệt theo đúng quy định trong vòng vài tuần tới. Trong khi đó, một nghiên cứu về hơn 20.000 nhân viên chăm sóc sức khỏe ở Anh cho thấy một lần nhiễm covid-19 mang lại khả năng bảo vệ chống tái nhiễm đến 83% – mức tương tự như vắc xin – trong ít nhất 5 tháng.
Năm 2020 đang cạnh tranh với 2016 cho danh hiệu năm nóng nhất trong lịch sử. NASA xác định nhiệt độ trung bình trên đất liền và đại dương trong năm 2020 ấm hơn phần nào so với năm 2016, trong khi Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia của Mỹ kết luận ngược lại. Nhiệt độ nóng trong năm 2016 là do El Niño, một sự kiện thời tiết; còn năm 2020 thì không. Kể từ khi ghi chép đáng tin cậy bắt đầu cách đây 140 năm, bảy năm nóng nhất đều là sau năm 2014.
TIÊU ĐIỂM
Ấn Độ bắt đầu chiến dịch tiêm ngừa covid-19
Đợt tiêm chủng lớn nhất thế giới sẽ bắt đầu vào ngày mai. Mục đích của nó là tiêm ngừa cho 300 triệu trong số 1,3 tỷ dân Ấn Độ trong vòng sáu đến tám tháng tới. Cả vắc xin Astra-Zeneca, được phát triển tại Đại học Oxford và được sản xuất bởi Viện Huyết thanh Ấn Độ tại Pune, và một loại vắc-xin nội địa khác của Bharat Biotech (được phê duyệt trước cả khi hoàn thành các thử nghiệm an toàn) đã được phân phối tới 37 địa điểm bảo quản lạnh xung quanh đất nước.
Bước tiếp theo này phụ thuộc vào hình thức tổ chức mà Ấn Độ có ưu thế: một hoạt động phối hợp khổng lồ, ồ ạt (chẳng hạn như tổ chức bầu cử toàn quốc). Một quân đoàn xe tải đông lạnh, được giám sát bằng GPS, sẽ chạy từ các huyện đến các làng, đem liều đầu tiên đến cho 30 triệu nhân viên y tế và nhân viên tuyến đầu, và sau đó là các công dân trên 50 tuổi cùng những người có bệnh lý nền. Mỗi chiếc xe có thể được theo dõi qua ứng dụng “Mạng Thông minh Vắc-xin COVID” (biệt danh là “Co-WIN”).
Chỉ số Big Mac cho thấy đô la Mỹ vẫn mạnh
Mặc dù có một đợt suy yếu gần đây, đồng đô la vẫn có vẻ mạnh, nhìn từ chỉ số Big Mac mới nhất của The Economist. Bằng cách so sánh giá burger của McDonald’s trên khắp thế giới, chỉ số mang lại một thước đo sơ bộ về sức mua của các loại tiền tệ. Ước tính của chúng tôi cho thấy đồng tiền của tất cả 20 đối tác thương mại được Bộ Tài chính Mỹ nghiên cứu đã mạnh lên so với đồng bạc xanh kể từ tháng 7, song tất cả ngoại trừ đồng franc Thụy Sĩ vẫn còn bị định giá thấp.
Mỹ muốn trừng phạt những nước cố tình hạ giá đồng tiền: vào tháng 11, họ đã dùng thao túng tiền tệ để biện minh cho việc áp thuế lên hàng nhập khẩu dây buộc xoắn, được dùng để niêm phong túi nhựa, từ Trung Quốc. Nhưng theo một phiên bản khác của chỉ số, được điều chỉnh theo GDP đầu người, đồng nhân dân tệ trên thực tế đang được định giá cao so với đồng đô la 2,5%. Điều đó sẽ gây đau đầu cho chính quyền Biden, vốn đã hứa sẽ thực hiện “các hành động thực thi thương mại quyết liệt” chống lại những kẻ thao túng tiền tệ.
Đảng CDU Đức bầu lãnh đạo mới thay bà Merkel
Ngày mai Đảng Dân chủ Thiên Chúa giáo (CDU) cầm quyền của Đức cuối cùng sẽ bầu ra một nhà lãnh đạo mới. Sau khi đại dịch khiến phải hủy bỏ hai đợt bỏ phiếu theo kế hoạch, 1.001 đại biểu của đảng thay vào đó sẽ phải tham dự đại hội trực tuyến. Ba người đàn ông đang chạy đua. Armin Laschet, thủ hiến dễ mến của North Rhine-Westphalia, bang lớn nhất nước Đức, đại diện cho sự tiếp nối chủ nghĩa trung dung của Angela Merkel, người sẽ nghỉ hưu khỏi chức vụ thủ tướng sau cuộc bầu cử tháng 9.
Đối thủ chính của ông là Friedrich Merz, một cựu lãnh đạo của nhóm nghị sĩ CDU, người hứa hẹn bảo thủ hơn. Ứng viên thứ ba là Norbert Röttgen, người đứng đầu ủy ban đối ngoại của Bundestag (Quốc hội Đức), người đã vận động tốt nhưng có thể gặp khó khăn vào ngày mai. Người chiến thắng sẽ trở thành ứng viên kế nhiệm bà Merkel, mặc dù trước tiên họ cần phải giành được vị trí ứng cử viên thủ tướng chung của CDU và CSU, đảng Bavaria chị em của CDU. Song lãnh đạo của CSU, Markus Söder, lại nổi tiếng hơn cả ba ứng viên của CDU.
Triển vọng cuộc luận tội Donald Trump
Donald Trump là tổng thống Mỹ đầu tiên bị Hạ viện luận tội hai lần. Chưa từng có tổng thống nào bị kết án tại Thượng viện. Khả năng ông Trump trở thành người đầu tiên có vẻ thấp, nhưng không phải bằng không. Nhiệm kỳ của ông kết thúc vào thứ Tư, không đủ thời gian cho một phiên tòa tại Thượng viện. Tòa án Tối cao khuynh hướng bảo thủ có thể sẽ phải xác định xem liệu ông có thể bị xét xử sau khi rời nhiệm sở hay không.
Nếu đúng như vậy, Thượng viện có thể sẽ tiến hành ngay lập tức. Nếu cần thiết, Quốc hội có thể phân chia thời gian giữa phiên tòa và các công việc khác. Để kết tội ông Trump, ít nhất 17 thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa sẽ phải quay lưng với ông. Trong phiên tòa luận tội đầu tiên của ông, chỉ một người, Mitt Romney, là bỏ phiếu ủng hộ. Nhưng mười nghị sĩ Cộng hòa đã bỏ phiếu chống lại ông tại Hạ viện lần này. Các đồng nghiệp của họ tại Thượng viện có thể nhận ra luận tội là cách duy nhất để giúp đảng của họ thoát khỏi sự kìm kẹp của ông Trump.
Kết quả kinh doanh quý 4/2020 của các ngân hàng Mỹ
Trong suốt thời kỳ đại dịch ở Mỹ, các ngân hàng của nước Mỹ đã đóng vai trò như một cửa sổ quan sát sức khỏe tài chính của khách hàng. Hôm nay có thể có nhiều thông tin hơn về tình hình của cả người cho vay và khách hàng trong quý cuối năm 2020, khi ba trong số các ngân hàng lớn nhất – JPMorgan Chase, Citigroup và Wells Fargo – báo cáo kết quả kinh doanh. Các nhà phân tích tại hãng phân tích KBW cho biết các con số sẽ rất “lộn xộn”.
Ở chiều bi quan, các khoản dự phòng nợ xấu được cho là sẽ tăng lên khi người đi vay bắt đầu vỡ nợ. Các chủ ngân hàng đã cố gắng lường trước điều này bằng cách ghi giảm giá trị các khoản vay, nhưng chúng có thể đã đi quá xa — hoặc không đủ xa. Còn ở chiều lạc quan, năm ngoái các ngân hàng cũng được hưởng lợi từ những nguồn thu bất ngờ: nhu cầu thế chấp mạnh, bùng nổ IPO và doanh thu giao dịch bội thu trên các thị trường biến động. Hiệu ứng tổng thể vẫn chưa chắc chắn. Tuy nhiên, thu nhập nhìn chung của các ngân hàng trong quý bốn dự kiến sẽ giảm khoảng 8% so với cùng kỳ năm ngoái.
