Nguồn: Landslide kills thousands in Italy, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1963, một trận lở đất ở Ý đã khiến hơn 2.000 người thiệt mạng sau khi nó làm cho một dòng nước khổng lồ đột ngột tràn qua một con đập.
Đập Diga del Vajont được xây trên Hẻm núi Vaiont nhằm cung cấp năng lượng thủy điện cho miền bắc nước Ý. Nằm cách Belluno 10 dặm về phía đông bắc, con đập được xây cao 267m tính từ mực nước Sông Piave và có phần đáy rộng 23m. Diga del Vajont đã tạo ra một hồ chứa lớn, với hơn 27.870 m3 nước. Tuy nhiên, bất chấp việc được xây dựng rất kiên cố, vị trí của con đập này đơn giản là một lựa chọn tồi.
Hẻm núi Vaiont thực chất thuộc một khu vực bất ổn của dãy Alps. Năm 1963, khu vực này đã hứng chịu nhiều trận mưa lớn – lượng mưa đạt tới 228cm vào ngày 09/10. Lúc 10:41 tối, các khối đất ướt bắt đầu dịch chuyển và một trận lở đất cực lớn ập xuống từ Núi Toc, mang theo một đống đất đá lớn lao xuống hồ chứa với tốc độ 70 dặm/giờ. Tác động từ đống đất đá đã tạo ra một con sóng cao tận 91,5m so với mặt nước đập.
Nhóm công nhân sống bên cạnh con đập ngay lập tức mất mạng. Sóng tràn qua đập, đổ xuống sông Piave bên dưới. Khối nước nhanh chóng nhấn chìm thị trấn Longarone. Trong vòng vài phút, toàn bộ thị trấn gần như biến mất và gần 2.000 người đã chết. Cơn “sóng thần” sau đó tiếp tục chảy về San Martino, nơi nó giết thêm hàng trăm người khác.
Sau thảm họa, tòa án đã triệu tập Mario Pancini, kỹ sư của dự án Diga del Vajont, để trả lời các câu hỏi liên quan đến thông tin địa chất của khu vực trước khi xây dựng đập, nhưng ông đã tự sát trước khi hầu tòa.
