Nguồn: Tulsa Race Massacre begins, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1921, ngay từ nửa đêm, hàng nghìn công dân da trắng ở Tulsa, Oklahoma đã tràn xuống Quận Greenwood, nơi chủ yếu do người da đen sinh sống, đốt phá nhà cửa và cơ sở kinh doanh, đồng thời giết chết hàng trăm người. Ban đầu đã bị hiểu nhầm là một cuộc bạo động chủng tộc, chứ không phải một vụ giết người hàng loạt, Thảm sát Chủng tộc Tulsa ngày nay trở thành một trong những vụ bạo lực chủng tộc tồi tệ nhất trong lịch sử nước Mỹ.
Trong những năm sau Thế chiến I, phân biệt đối xử (segregation) đã trở thành tiêu chuẩn, và sự ủng hộ cho tổ chức Ku Klux Klan ngày càng mở rộng – không chỉ ở khu vực miền Nam, mà trên toàn nước Mỹ. Trong bối cảnh xung đột căng thẳng ấy, cộng đồng người da đen ở Tulsa đã được cả nước công nhận bởi sự giàu có, sung túc. Quận Greenwood, được gọi là “Phố Wall của người da đen”, có hơn 300 cơ sở kinh doanh do người da đen làm chủ, bao gồm hai rạp chiếu phim, cùng nhiều phòng khám bác sĩ và hiệu thuốc.
Ngày 30/05/1921, một thanh niên người da đen tên là Dick Rowland bước vào thang máy trong một tòa nhà văn phòng ở trung tâm thành phố Tulsa. Có một lúc, Rowland đã ở một mình trong thang máy với cô điều hành viên người da trắng, Sarah Page. Không rõ điều gì xảy ra tiếp theo (câu chuyện được phổ biến là Rowland đã giẫm lên chân của Page) nhưng Page hét lên và Rowland bỏ chạy khỏi hiện trường. Ngày hôm sau, cảnh sát bắt giữ anh ta.
Tin đồn về vụ việc đã lan truyền nhanh chóng trong cộng đồng người da trắng của Tulsa, một số thành viên trong số đó chắc chắn là rất ganh ghét với sự thịnh vượng của Quận Greenwood. Sau khi tờ Tulsa Tribune, vào chiều ngày 31/05, cho đăng tải một câu chuyện rằng Rowland đã âm mưu hãm hiếp Page, một đám đông da trắng giận dữ đã tụ tập trước tòa án, yêu cầu phải giao nộp Rowland cho họ.
Nhằm ngăn chặn một vụ tư hình (lynching), một nhóm khoảng 75 người đàn ông da đen đã đến hiện trường vào đêm hôm đó, vài người trong số họ là các cựu chiến binh Thế chiến I có mang theo vũ khí. Sau khi một người đàn ông da trắng cố gắng tước vũ khí của một cựu binh da đen, khiến súng phát nổ, bạo loạn đã nổ ra.
Trong 24 giờ tiếp theo, hàng nghìn người da trắng đã tràn vào Quận Greenwood, xả đạn vào những công dân da đen không vũ trang trên đường phố, và đốt cháy một khu vực rộng khoảng 35 khu phố, bao gồm hơn 1.200 ngôi nhà thuộc sở hữu của người da đen, nhiều cơ sở kinh doanh, một trường học, một bệnh viện, và khoảng 12 nhà thờ. Các nhà sử học tin rằng có tới 300 người đã thiệt mạng trong cuộc bạo loạn, dù số lượng chính thức vào thời điểm đó thấp hơn nhiều.
Tính đến thời điểm Thống đốc James Robertson ban bố tình trạng thiết quân luật, và Vệ binh Quốc gia đến Tulsa vào trưa ngày 01/06, Quận Greenwood đã nằm trong đống đổ nát. Những người sống sót sau vụ thảm sát nỗ lực để xây dựng lại khu phố, nhưng sự phân biệt đối xử vẫn đang còn tồn tại ở Tulsa (cũng như trên toàn quốc) và căng thẳng chủng tộc tiếp tục gia tăng, trong khi vụ thảm sát và những vết sẹo đau thương của nó đã không được công nhận bởi cộng đồng người da trắng suốt hàng chục năm sau đó.
Năm 1997, cơ quan lập pháp bang Oklahoma đã thành lập Ủy ban Oklahoma về Bạo động Chủng tộc Tulsa năm 1921 (sau đó được đổi tên thành Ủy ban Thảm sát Chủng tộc Tulsa). Đơn vị này đã nghiên cứu về vụ thảm sát và khuyến nghị phải bồi thường cho những người da đen sống sót. Các quan chức thành phố đến nay vẫn tiếp tục điều tra các sự kiện trong hai ngày 31/05 và 01/06 năm 1921, và tìm kiếm những ngôi mộ không được đánh dấu, vốn được dùng để chôn cất nhiều nạn nhân của vụ thảm sát.
