Thế giới hôm nay: 05/09/2023

Print Friendly, PDF & Email

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Tổng thống Vladimir Putin nói Nga sẽ không tham gia lại thỏa thuận ngũ cốc với Ukraine trừ khi các nước phương Tây dỡ bỏ hạn chế đối với xuất khẩu nông sản Nga. Ông đưa ra tuyên bố này sau cuộc hội đàm với tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan, người muốn thuyết phục ông Putin khôi phục thỏa thuận. Nga rút khỏi thỏa thuận do Thổ Nhĩ Kỳ làm trung gian, vốn đã cho phép 33 triệu tấn lương thực tiếp cận thị trường quốc tế, vào ngày 17 tháng 7.

Oleksii Reznikov từ chức bộ trưởng quốc phòng Ukraine. Tổng thống Volodymyr Zelensky sẽ yêu cầu quốc hội xác nhận Rostem Umerov, người đứng đầu quỹ công sản, lên thay ông. Đã có tin đồn từ lâu về vị thế của ông Reznikov. Cấp phó của ông bị sa thải vào tháng 1 sau những cáo buộc tham nhũng tại bộ, điều mà ông Reznikov bác bỏ.

Doanh số bán nhà ở Thượng Hải và Bắc Kinh, hai thành phố lớn nhất Trung Quốc, đã tăng gấp đôi vào cuối tuần này so với tuần trước. Với hy vọng thúc đẩy ngành bất động sản đang đi xuống của đất nước, tuần trước Trung Quốc đã hạ mức tiền khách hàng cần đóng cho hợp đồng thế chấp. Trong khi đó, cổ phiếu của hãng bất động sản Country Garden đã tăng vọt sau khi công bố thỏa thuận với một số chủ nợ để cơ cấu lại các khoản nợ trong nước.

Brice Clotaire Oligui Nguema tuyên thệ nhậm chức tổng thống lâm thời Gabon, một tuần sau khi ông lãnh đạo cuộc đảo chính lật đổ Ali Bongo Ondimba, tổng thống từ năm 2009. Ông Oligui, người trước đây chỉ huy lực lượng vệ binh Cộng hòa tinh nhuệ, đã hứa sẽ tổ chức bầu cử nhưng không cho biết cụ thể về thời gian. Ông là anh họ của ông Bongo. Gia đình của Bongo đã cai trị Gabon suốt 55 năm qua.

Lạm phát năm ở Thổ Nhĩ Kỳ tăng vọt lên 59% trong tháng 8, từ mức 48% của tháng 7 và là mức cao nhất kể từ tháng 12. Hôm 24 tháng 8, ngân hàng trung ương đã tăng lãi suất từ 17,5% lên 25%, mức tăng cao hơn nhiều so với dự đoán của thị trường. Những số liệu mới sẽ gây áp lực buộc ngân hàng – vốn gần đây đã chuyển sang chính sách tiền tệ chính thống hơn – phải tiếp tục tăng lãi suất.

Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa thông báo điều tra không tìm thấy bằng chứng nào chứng minh cáo buộc của Mỹ rằng nước ông cung cấp vũ khí cho Nga. Đại sứ Mỹ tuyên bố tàu Lady R của Nga đã nhận vũ khí từ một căn cứ hải quân gần Cape Town hồi tháng 12. Song điều tra nội bộ của Nam Phi cho thấy con tàu này thật ra đã chuyển hàng vũ khí do quân đội Nam Phi đặt.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen, cho biết loài sói ở châu Âu đã trở thành “mối nguy thực sự” đối với vật nuôi và con người, đồng thời hứa sẽ xem xét lại tình trạng bảo vệ dành cho loài động vật này. Sói từng gần như tuyệt chủng trên khắp châu Âu nhưng lệnh cấm săn bắt của EU từ năm 1992 đã giúp quần thể sói tăng đột biến. Được biết sói đã giết con ngựa Dolly của bà von der Leyen hồi tháng 9 năm ngoái.

Con số trong ngày: 12.500, là kho dự trữ đầu đạn hạt nhân toàn cầu vào năm 2023; giảm từ 70.400 của năm 1986.

TIÊU ĐIỂM

ASEAN ngày càng nhạt nhòa?

Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á ASEAN sẽ họp thượng đỉnh tại Jakarta, thủ đô của Indonesia, vào thứ Ba. Hiện một số người ở Đông Nam Á đang ngày càng thất vọng về tổ chức đa phương hàng đầu khu vực này, vốn đang hoạt động chậm chạp và kém hiệu quả.

Vấn đề thể hiện rõ nhất trong cách xử lý thiếu nhất quán của ASEAN đối với Myanmar, nước đã chìm trong nội chiến sau cuộc đảo chính quân sự tháng 2 năm 2021. Các thành viên bị chia rẽ, khi các nước dân chủ phản đối chính quyền Myanmar hơn các nước chuyên chế. Sau khi ASEAN cấm các tướng lĩnh Myanmar tham gia họp cấp cao toàn khối vào năm 2022, Thái Lan đã phá bỏ hàng ngũ để dẫn đầu một cuộc đối thoại riêng với chính quyền hồi cuối năm ngoái.

ASEAN cũng gặp khó khăn trong việc đàm phán một bộ quy tắc ứng xử mang tính ràng buộc ở Biển Đông với Trung Quốc, quốc gia thường xuyên bắt nạt các nước láng giềng trên biển. Tổng thống Joe Biden sẽ không đến dự hội nghị thượng đỉnh tuần này, mặc dù năm ngoái ông nói ASEAN là “trọng tâm” trong chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của ông. Mỗi năm trôi qua, ASEAN ngày càng có nguy cơ trở nên không còn phù hợp.

Tổng chưởng lý Texas bị luận tội

Vào thứ Ba, Thượng viện Texas sẽ nghe các tranh luận về việc liệu Ken Paxton, tổng chưởng lý của bang, có phạm tội hối lộ và lơ là nhiệm vụ khi còn đương chức hay không. Ông phủ nhận hành vi sai trái.

Vụ việc xoay quanh mối quan hệ của ông Paxton với một nhà phát triển bất động sản, người được cho là đã tài trợ cho chiến dịch chính trị của ông và chi tiền cho ông sửa nhà để đổi lấy các ưu đãi pháp lý. Các trợ lý trong văn phòng tổng chưởng lý, những người đã báo cáo các giao dịch của ông Paxton cho FBI, đều bị sa thải vào năm 2020. Hồi tháng 5, 60 người Cộng hòa đã cùng với phe Dân chủ bỏ phiếu luận tội ông Paxton tại Hạ viện bang. Một phán quyết của Thượng viện, đòi hỏi chỉ cần hơn 2/3 đồng ý, là có thể loại ông khỏi chức vụ.

Ông Paxton được biết đến với chiến dịch pháp lý không ngừng chống lại chính quyền Biden và giúp đưa chính trị Texas đi xa hơn về phía cánh hữu. Phiên tòa sẽ cho thấy liệu phe Cộng hòa Texas, vốn đã kiểm soát cơ quan lập pháp bang từ năm 2003, có mạnh dạn loại bỏ người của chính mình hay không.

Frankfurt khai mạc sự kiện IAA Mobility

Triển lãm ô tô Frankfurt từng là một trong những sự kiện lớn nhất của ngành công nghiệp ô tô thế giới. Song số lượng người tham gia ngày càng giảm và việc một số nhà sản xuất ô tô cắt giảm chi phí liên quan đã khiến ban tổ chức tuyên bố huỷ sự kiện mãi mãi từ năm 2020. Thay vào đó họ thiết kế một hội nghị thượng đỉnh khác, IAA Mobility, để lấp đầy khoảng trống. Sự kiện năm thứ hai sẽ chính thức khai mạc tại Munich vào thứ Ba tuần này. Nó tuyên bố đi ngược lại với các triển lãm ô tô truyền thống như Frankfurt bằng cách tập trung vào tất cả các loại phương tiện giao thông, từ ô tô cho đến xe đạp, xe tay ga điện tử và các loại xe điện khác.

Nhìn chung sự kiện mới vẫn nhằm mục đích tạo sân chơi cho các hãng ô tô Đức được trình làng sản phẩm trên sân nhà. Nhưng hội nghị thượng đỉnh có thể sẽ thiếu đi sự hoành tráng của Frankfurt những ngày hoàng kim. Và người Đức giờ đây đang phải đấu với Trung Quốc trên thị trường xe điện ngay ở sân nhà. IAA Mobility sẽ khó tương xứng với quy mô trong quá khứ.

New York gần như cấm phần lớn căn hộ AirBnB

“Đó là nhà của tôi,” Gia Sharp, người cho thuê một phần căn nhà của mình trên Airbnb, nói. “Việc một người nào đó có quyền yêu cầu tôi phải làm gì với nhà của mình là điên rồ.” Nhưng từ thứ Ba, căn nhà của cô và ít nhất 35.000 căn hộ khác ở thành phố New York sẽ biến mất khỏi Airbnb và các nền tảng cho thuê ngắn hạn khác.

Một luật mới của thành phố yêu cầu những người thuê nhà từ 30 ngày trở xuống phải đăng ký với chính quyền thành phố. Chủ nhà phải có mặt tại nơi lưu trú trong thời gian lưu trú và khách phải có toàn quyền sử dụng không gian này. Những người phản đối nói việc đăng ký là rất rối rắm. Theo trang tin du lịch Skift, cho đến nay chỉ có 3.250 chủ nhà đăng ký và 257 chủ nhà được phê duyệt. Những người ủng hộ luật nói nó sẽ ngăn việc cho thuê nhà bất hợp pháp, vốn khiến tình trạng thiếu nhà ở giá rẻ của thành phố trở nên trầm trọng hơn. Airbnb, công ty từng vượt qua các hạn chế ở Berlin, San Francisco và những nơi khác, đã không thể đánh bại luật này tại toà. Công ty nói nó “không khác gì một lệnh cấm.”