Thế giới hôm nay: 02/05/2024

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Đụng độ bạo lực giữa các nhóm sinh viên biểu tình nổ ra tại Đại học California ở Los Angeles. Một nhóm ủng hộ Israel đã tấn công một khu trại ủng hộ Palestine bằng gậy và pháo hoa để chọc thủng hàng rào tự xây. Ban quản lý trường đã gọi cảnh sát và cho biết họ “phát ốm vì bạo lực vô nghĩa này.” Trước đó, hơn 100 người biểu tình đã bị bắt tại Đại học Columbia ở New York, sau khi họ chiếm Hội trường Hamilton của trường. Nhà Trắng cho biết những người biểu tình đã có “cách tiếp cận sai lầm.” Hiện đàn áp đã gây ra nhiều cuộc biểu tình trên khắp nước Mỹ.

Cục Dự trữ Liên bang Mỹ giữ nguyên lãi suất cơ bản, ở khoảng 5,25% đến 5,5%. Fed lưu ý “thiếu tiến bộ” trong đà giảm để đưa lạm phát xuống mục tiêu 2%. Các nhà đầu tư không mong đợi sẽ có cắt giảm lãi suất khi Fed họp vào tháng 6. Jerome Powell, chủ tịch Fed, cũng cho biết ông nghĩ việc tăng lãi suất sẽ “khó xảy ra.”

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã đến thăm Kerem Shalom, cửa khẩu biên giới của Israel với Gaza, nơi các xe tải viện trợ nhân đạo đang tập trung. Ông Blinken đang ở Israel – chuyến thăm thứ bảy của ông tới khu vực kể từ khi chiến sự bắt đầu vào tháng 10 – để thúc đẩy các cuộc đàm phán ngừng bắn giữa Israel và Hamas. Mỹ đã cảnh báo Israel không nên đổ quân vào Rafah, nơi đang có khoảng 1,4 triệu người Palestine; song thủ tướng Israel, Binyamin Netanyahu, tỏ ra không khoan nhượng.

Bộ quốc phòng Nga cho biết nước này cần tăng số lượng và tốc độ sản xuất vũ khí để “duy trì tốc độ cần thiết của cuộc tấn công” ở Ukraine. Lực lượng Nga đã dần tiến bước kể từ cuối tháng 2. Tuần trước Mỹ đã cam kết viện trợ 61 tỷ USD để giúp Ukraine tự vệ. Hôm thứ Tư, Nga cho biết họ đã tấn công trụ sở chỉ huy của Ukraine ở mặt trận phía nam.

Harvey Weinstein xuất hiện tại tòa án Manhattan hôm thứ Tư, vài ngày sau khi tòa phúc thẩm lật lại bản án tội phạm tình dục và bản án 23 năm tù với lý do ông ta không được xét xử công bằng. Các công tố viên yêu cầu xét xử lại vào tháng 9; song chưa rõ liệu tất cả những người tố cáo ông có thể được thuyết phục để ra làm chứng một lần nữa hay không. Weinstein cũng đang thi hành án 16 năm tù vì tội hiếp dâm ở California.

Các nhà lập pháp Gruzia xô xát trong quốc hội về một dự luật gây ra làn sóng biểu tình kéo dài nhiều tuần qua. Luật mới sẽ yêu cầu các tổ chức phải đăng ký làm “đại diện của nước ngoài” nếu họ nhận hơn 1/5 nguồn tài trợ từ bên ngoài. Những người phản đối cho rằng làm vậy là độc tài và gắn kết Gruzia với Nga, nước cũng có luật tương tự. Hôm thứ Ba, cảnh sát đã bắn vòi rồng và hơi cay vào người biểu tình ở thủ đô Tbilisi.

Microsoft cho biết họ sẽ chi 1,7 tỷ USD vào Indonesia trong 4 năm tới, khoản đầu tư lớn nhất từ trước đến nay của hãng vào nước này. Khi gã khổng lồ công nghệ Mỹ kết hợp trí tuệ nhân tạo vào các dịch vụ của mình, họ đang mở rộng cơ sở hạ tầng điện toán đám mây toàn cầu. Công ty sẽ đào tạo 840.000 người ở Indonesia, nơi có số lượng nhà phát triển lớn thứ ba trong khu vực, sau Ấn Độ và Trung Quốc.

Con số trong ngày: 17 tỷ USD, là tổng giá trị đầu tư mà các công ty khởi nghiệp công nghệ sinh học thu được trong năm 2023, giảm so với 37 tỷ USD của hai năm trước đó.

TIÊU ĐIỂM

Tình hình nhân khẩu học châu Á

Châu Á đang già đi nhanh chóng. Tuy nhiên, theo Ngân hàng Phát triển châu Á, khu vực này chưa chuẩn bị đầy đủ cho những thách thức sắp tới . Chăm sóc y tế đã quá tải ở một số nước, trong khi lương hưu cũng là một vấn đề đáng lo ngại. Đến năm 2035, 400 triệu người Trung Quốc – hơn 1/4 dân số – sẽ ở độ tuổi từ 60 trở lên. Tuy nhiên, theo một cơ quan nghiên cứu của chính phủ, hệ thống lương hưu công có thể cạn tiền vào thời điểm đó. Những người tham dự cuộc họp thường niên của ADB, bắt đầu ở Tbilisi, Gruzia, vào thứ Năm, sẽ suy ngẫm về những vấn đề này — cũng như các giải pháp khả thi.

Các nhà hoạch định chính sách phải lên kế hoạch cho một tháp dân số không còn trẻ nữa. Nhưng ở các nước châu Á đang phát triển thách thức này đặc biệt khó khăn vì dân số đang già đi trước khi giàu. Lấy Thái Lan làm ví dụ, vào năm 2021, nước này có 14% dân số là người từ 65 tuổi trở lên nhưng GDP bình quân đầu người chỉ là 7.000 USD. Khi Nhật Bản cũng ở độ tuổi tương tự vào năm 1994, thu nhập thực tế của nước này cao hơn gần 5 lần.

Nước Anh tiến hành bầu cử địa phương

Bầu cử địa phương sẽ diễn ra trên khắp nước Anh vào thứ Năm. Sadiq Khan, thị trưởng Công Đảng của London, dự kiến sẽ giành được một nhiệm kỳ nữa, mặc dù với tỷ lệ chênh lệch thấp hơn so với thăm dò khi bắt đầu chiến dịch. Đảng Bảo thủ sẽ ăn mừng nếu các thị trưởng nổi tiếng của họ ở West Midlands và Tees Valley giữ được vị trí của mình, bất chấp kết quả thăm dò rất tệ của đảng trên toàn quốc (và mặc dù cả hai đang tiến hành các chiến dịch tranh cử tách biệt rõ ràng với Đảng Bảo thủ). Việc trao quyền cho các thị trưởng khu vực được thiết kế để tăng cường giám sát chính trị địa phương. Xét về sự chú ý của giới truyền thông, kế hoạch này có hiệu quả. Nhưng về tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu — được dự đoán là rất thấp — thì còn nhiều việc phải làm.

Các hội đồng địa phương cũng chuẩn bị bầu cử. Trên toàn quốc, Đảng Bảo thủ dự kiến sẽ mất tới 500 ghế (trong tổng số 2.636 ghế), trong khi Công Đảng hy vọng giành được 350 ghế. Dù vậy, kết quả địa phương thường ít liên quan đến kết quả ở quy mô toàn quốc.

Mỹ, Úc, Nhật và Philippines thúc đẩy quan hệ quốc phòng

Bộ trưởng quốc phòng Mỹ, Úc, Nhật Bản và Philippines sẽ gặp nhau tại Hawaii vào thứ Năm, với ý định thắt chặt quan hệ quân sự dựa trên mạng lưới liên minh hiện tại giữa họ. Mục đích của cả bốn quốc gia là ngăn chặn Trung Quốc dùng vũ lực đẩy biên giới của mình ra phía Tây Thái Bình Dương.

Hiện tại, các liên minh dường như đủ mạnh để ngăn Trung Quốc bắt đầu một cuộc xung đột quân sự. Nước này dường như đang hạn chế quấy rối các tàu Nhật Bản hoặc Philippines. Ví dụ, hôm thứ Ba, lực lượng Trung Quốc đã dùng vòi rồng bắn vào tàu dân sự của Philippines. Nhưng mối nguy của các hành vi leo thang căng thẳng vẫn luôn hiện hữu.

Để chứng tỏ rằng họ đã chuẩn bị cho khả năng xảy ra chiến tranh quy ước, vào thứ Sáu, các bộ trưởng quốc phòng sẽ tham dự lễ nhậm chức của tư lệnh mới của lực lượng Mỹ ở Thái Bình Dương. Tư lệnh mới, một đô đốc, sẽ chịu trách nhiệm cho bất kỳ chiến dịch hợp đồng tác chiến nào.