Thế giới hôm nay: 16/08/2024

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Trong một cuộc phỏng vấn sẽ được phát sóng trên truyền thông nhà nước Nga, tổng thống Belarus Alexander Lukashenko đã kêu gọi Nga và Ukraine chấm dứt “cuộc ẩu đả.” Lời kêu gọi của ông Lukashenko được đưa ra khi quân đội Ukraine tiếp tục cuộc tấn công ở Kursk, một tỉnh biên giới của Nga. Belarus đã cho Nga mượn đường tấn công Ukraine và cho bố trí vũ khí hạt nhân trên lãnh thổ. Trước đó, Nga đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp liên bang tại Belgorod, một khu vực gần Kursk, nơi khoảng 200.000 người đã được sơ tán kể từ khi cuộc tấn công của Ukraine bắt đầu vào ngày 6 tháng 8. Ukraine được cho là đã bắt giữ hơn 100 binh sĩ Nga vào thứ Tư, bổ sung vào thứ mà tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky gọi là “quỹ trao đổi” của đất nước.

S&P 500 lên mức cao nhất kể từ cuối tháng 7. Đợt tăng cho thấy giá cổ phiếu của các công ty lớn nhất nước Mỹ đang phục hồi sau pha bán tháo hai tuần trước. Các nhà đầu tư được khích lệ bởi dữ liệu kinh tế mạnh mẽ của Mỹ, vốn cho thấy số đơn xin trợ cấp thất nghiệp thấp nhất trong năm tuần và doanh số bán lẻ tháng 7 vượt dự báo của các nhà kinh tế.

Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi nói những kẻ gây ra bạo lực tình dục phải đối mặt với “hình phạt nghiêm khắc nhất,” sau vụ cưỡng hiếp và giết hại một bác sĩ trẻ ở Kolkata vào tuần trước. Hàng nghìn phụ nữ đã xuống đường để phản đối tội ác này. Số liệu từ năm 2023 cho thấy số vụ phạm tội bạo lực đối với phụ nữ ở Ấn Độ đã tăng 4% từ năm 2021 đến năm 2022.

Chính phủ Mỹ cho biết họ kỳ vọng Medicare, một cơ quan y tế liên bang, sẽ tiết kiệm được 6 tỷ đô la vào năm 2026 sau khi đàm phán thành công để giảm giá mười loại thuốc được sử dụng rộng rãi. Giá các sản phẩm insulin do công ty Novo Nordisk của Đan Mạch sản xuất sẽ giảm 76% kể từ đầu năm đó. Giá của januvia – một loại thuốc tiểu đường khác – cũng giảm 79%. Phó tổng thống Hoa Kỳ Kamala Harris đã ca ngợi thành tích này khi bà tiếp tục chiến dịch tranh cử tổng thống.

Một tòa án Nga đã tuyên Ksenia Karelina, một công dân Nga-Mỹ, 12 năm tù. Bà Karelina bị kết tội phản quốc vì quyên góp 51 đô la cho một tổ chức từ thiện ủng hộ Ukraine khi sống tại Mỹ vào năm 2022. Bà bị bắt khi đang thăm gia đình ở Nga vào đầu năm nay. Luật sư của bà Karelina cho biết ông hy vọng bà có thể được trả tự do trong một cuộc trao đổi tù nhân trong tương lai giữa Nga và phương Tây.

Walmart báo cáo doanh thu ba tháng tính đến tháng 7 tăng 4,8% so với cùng kỳ năm ngoái, bất chấp lo ngại về chi tiêu tiêu dùng giảm. Gã khổng lồ bán lẻ Mỹ cũng đã nâng dự báo tăng trưởng lợi nhuận trong năm tài chính này từ 4-6% lên 6,5-8%. Công ty cho biết doanh số đang được thúc đẩy bởi người tiêu dùng khá giả chuyển sang sử dụng hàng hóa giá rẻ của Walmart.

Thụy Điển đã xác nhận một trường hợp mắc một chủng đậu mùa khỉ mới mà cho đến nay vẫn chưa được ghi nhận bên ngoài châu Phi. Hôm thứ Tư, Tổ chức Y tế Thế giới đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp về y tế toàn cầu, sau khi bệnh đậu mùa khỉ lây lan ra ngoài Cộng hòa Dân chủ Congo đến ít nhất 12 quốc gia châu Phi khác. Biến thể mới nhất này được cho là nguy hiểm nhất cho đến nay.

TIÊU ĐIỂM

Bước tiếp theo của Ukraine là gì?

Cuộc tấn công bất ngờ của Ukraine vào Nga vẫn tiếp diễn, khi các lực lượng Ukraine tiến quân theo nhiều hướng trong tỉnh Kursk. Một số đơn vị đã vào sâu tới 40km từ biên giới. Hôm thứ Năm, Belgorod trở thành tỉnh biên giới thứ hai của Nga ban bố tình trạng khẩn cấp. Nhưng trong khi Ukraine vẫn đang chiếm giữ các ngôi làng nhỏ, cuộc tiến công đang chậm lại ở các thị trấn lớn hơn. Sau phản ứng chậm chạp ban đầu, người Nga đang củng cố các vị trí, bao gồm đào chiến hào trước nhà máy điện hạt nhân của khu vực và xung quanh thành phố thủ phủ Kursk.

Cuộc đột kích có thể nhằm mục tiêu kéo dãn lực lượng Nga ra khỏi mặt trận ở Ukraine. Tuy nhiên, các tướng lĩnh Nga dường như đang ngần ngại chuyển hướng nguồn lực khỏi các tiền tuyến ở Kharkiv và Donbas, nơi họ đang gây thiệt hại đáng kể. Song Ukraine có thể có những mục tiêu tham vọng hơn, chẳng hạn như duy trì hiện diện lâu dài bên trong nước Nga. Hôm thứ Tư, phó thủ tướng Ukraine cho biết nước này có ý định thiết lập một “khu vực an ninh” ở Nga để bảo vệ chống lại các cuộc tấn công vào lãnh thổ Ukraine.

Tròn hai năm đạo luật xanh hoá nước Mỹ của Biden

Tổng thống Joe Biden đã ký thành luật Đạo luật Giảm Lạm phát (IRA) vào ngày này hai năm trước. Đạo luật chủ chốt của ông hướng tới thúc đẩy cuộc cách mạng xanh ở Mỹ bằng cách tung viện trợ hàng trăm tỷ đô la cho các dự án năng lượng sạch. Ý tưởng không chỉ là làm cho nước Mỹ xanh hơn, mà còn tạo ra nhiều việc làm tốt, được trả lương cao ngay trên đất Mỹ, đặc biệt là ở những vùng đang gặp khó khăn do quá trình phi công nghiệp hóa và toàn cầu hóa.

Nhưng hai năm đã trôi qua và có rất ít bằng chứng cho thấy tác động của IRA, phần nhiều vì trễ tiến độ. Tăng trưởng tiền lương của người Mỹ thu nhập thấp cao hơn mức tăng trưởng của người giàu, nhưng các khu vực bị bỏ lại phía sau vẫn thua thiệt so với mức tăng trưởng việc làm trung bình toàn quốc. Giá cổ phiếu của các công ty năng lượng xanh, chẳng hạn như các công ty sản xuất tấm pin mặt trời và tua-bin gió, vẫn thấp hơn thị trường nói chung. Cuối cùng thì người ta cũng sẽ cảm nhận được tác động của IRA – nhưng đến khi ấy, cuộc bầu cử năm 2024 đã qua lâu rồi.

Con gái Thaksin làm thủ tướng Thái Lan

Vào thứ sáu, Paetongtarn Shinawatra sẽ trở thành thành viên thứ ba trong gia đình bà làm lãnh đạo Thái Lan khi quốc hội bỏ phiếu bầu thủ tướng mới. Hôm thứ tư, tòa án đã ra lệnh cho thủ tướng trước đó, Srettha Thavisin, từ chức vì vi phạm quy chế đạo đức.

Bà Paetongtarn, 37 tuổi, là con gái của Thaksin Shinawatra, một người theo chủ nghĩa dân túy từng bị lật đổ trong cuộc đảo chính 2006. Dì của bà, Yingluck Shinawatra, là thủ tướng từ năm 2011 đến năm 2014. Bản thân bà Yingluck cũng từng bị quân đội buộc từ chức.

Dòng dõi của bà Paetongtarn có thể là một bất lợi. Cha bà vẫn được coi là thế lực thống trị trong đảng Pheu Thai, hiện đang liên minh với chính những tướng lĩnh bảo hoàng từng lật đổ ông. Chính quyền đã buộc tội ông khi quân. Do đó, chỉ một động thái sai lầm của Paetongtarn cũng có thể khiến cha bà phải ngồi tù.

Đảng Dân chủ lật ngược thế cờ trong cuộc bầu cử Mỹ

Dự báo của The Economist về cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ cho thấy ứng viên đảng Dân chủ, Kamala Harris, có 52% cơ hội chiến thắng. Đây là một sự thay đổi ngoạn mục. Còn nhớ vào ngày trước khi Joe Biden bỏ cuộc, dự báo của Economist cho thấy ông chỉ có 24% cơ hội đánh bại Donald Trump. Khi chỉ còn ba tháng nữa là đến ngày bỏ phiếu, cuộc bầu cử đang diễn ra rất sít sao.

Mô hình của The Economist kết hợp thăm dò ý kiến ​​và “các yếu tố cơ bản” (như tình hình kinh tế và những hình thái bỏ phiếu thường thấy) để dự đoán khả năng xảy ra nhiều kết quả khác nhau. Cho đến nay, bà Harris có số phiếu thăm dò mạnh mẽ trên toàn quốc và đang có kết quả tốt hơn ông Biden ở các bang chiến trường. Nếu đà ủng hộ hiện nay tiếp tục, bà sẽ trở thành ứng viên số một cho chiếc ghế tổng thống. Nhưng giai đoạn trăng mật của bà với giới truyền thông, vốn sẽ tiếp tục qua Đại hội Toàn quốc của đảng Dân chủ vào tuần tới, có thể không kéo dài. Thông thường, thăm dò ý kiến sẽ chỉ bắt đầu ổn định vào tháng 9, khi cử tri bắt đầu đưa ra lựa chọn cuối cùng của mình.