Nguồn: Writer Dorothy Richardson, pioneer of stream of consciousness, is born, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1873, nhà văn người Anh có ảnh hưởng Dorothy Richardson, người mà phong cách “dòng ý thức” (stream-of-consciousness) của bà sẽ ảnh hưởng đến James Joyce và Virginia Woolf, đã chào đời.
Dù thời nay chúng ít được biết đến, nhưng các tác phẩm của Richardson đã được đọc và thảo luận rộng rãi trong thời đại của bà. Là con gái của một ông chủ tiệm tạp hóa bị phá sản năm bà 17 tuổi, Richardson đã được giáo dục tốt và rất độc lập. Sau khi cha bà phá sản, bà đã nhận công việc làm giáo viên ở Đức trong sáu tháng, rồi chuyển đến dạy học ở London và làm gia sư tại đó trong hai năm. Đến năm 1895, Richardson dành hết tâm huyết để chăm sóc người mẹ bị trầm cảm nặng của mình, người đã tự tử vào tháng 11 năm đó khi Richardson đang ra ngoài đi dạo.
Sau sự cố, Richardson chuyển đến quận Bloomsbury ở London, quyết tâm tự lập. Bà nhận làm công việc trợ lý phòng khám nha sĩ và kiếm thêm tiền bằng cách viết tiểu luận và bài đánh giá. Là một người có tư tưởng giải phóng một cách bất thường trong thời kỳ đó, Richardson đã kết bạn với những phụ nữ trẻ khác làm việc trong các văn phòng. Bà thường xuyên tham dự các sự kiện công cộng và sống đạm bạc để có thể mua vé vào các buổi hòa nhạc.
Richardson gặp H.G. Wells, chồng của một người bạn học cũ, vào đầu những năm 1900. Bà ngoại tình với Wells và đến năm 1906 thì mang thai đứa con của ông. Bà quyết định chia tay người tình, hy vọng tự mình nuôi đứa trẻ nhưng lại không may bị sảy thai. Sau đó, bà chuyển đến Sussex, nơi bà viết một chuyên mục hàng tháng cho tờ Dental Record và các bài tiểu luận ngắn, còn gọi là “phác thảo,” cho Saturday Review, trong khi sáng tác tập đầu tiên của tiểu thuyết dòng ý thức của mình, Pilgrimmage. Cuốn tiểu thuyết cuối cùng đã kéo dài tới 12 tập, kể lại hành trình trưởng thành của một người phụ nữ trẻ có cuộc sống tương phản với Richardson.
Tập đầu tiên của tiểu thuyết, có tên là Pointed Roofs, được xuất bản năm 1915, kế đó là hai tập vào năm 1916 và 1917. Richardson kết hôn với một nghệ sĩ kém bà 15 tuổi vào năm 1917, và hỗ trợ ông bằng những tác phẩm của bà. Một bài phê bình ba tập tiểu thuyết đầu tay của bà được xuất bản vào năm 1918 đã lần đầu tiên sử dụng thuật ngữ “dòng ý thức” để mô tả phong cách đột phá của bà. Nhiều nhà văn quan trọng của thế kỷ 20 sau này đã áp dụng các kỹ thuật viết lách của bà. Richardson qua đời năm 1957 ở tuổi 84.
