Nguồn: French scholar announces he’s cracked the Rosetta Stone code, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1822, học giả người Pháp Jean-François Champollion tuyên bố ông đã giải mã được phiến đá Rosetta nổi tiếng thế giới. Tuyên bố của ông được đưa ra trong buổi thuyết trình trước Viện Hàn lâm Văn khắc và Văn chương (Académie des Inscriptions et Belles-Lettres) tại Paris, Pháp. Bằng cách giải mã chữ tượng hình Ai Cập, Champollion tin rằng ông đang nắm giữ chìa khóa để khám phá lịch sử bí ẩn của Ai Cập.
Champollion đã miệt mài nỗ lực. Chỉ hai tuần trước đó, vào ngày 14/09/1822, ông lao vào văn phòng của anh trai và nói rằng “Je tiens mon affaire!” (Em làm được rồi!). Vài phút sau, ông ngã quỵ và phải mất tới năm ngày mới hoàn toàn hồi phục.
Rosetta là một phiến đá granodiorite lớn phẳng được khai quật ở Ai Cập cổ đại vào tháng 07/1799. Phiến đá này chứa nhiều phiên bản chữ viết, bao gồm chữ demotic (một dạng tốc ký của chữ tượng hình) và chữ Hy Lạp cổ đại. Vào thời điểm phiến đá được tìm thấy, nhiều học giả tin rằng nó có thể là chìa khóa để hiểu được các văn tự Ai Cập cổ đại.
Dù Champollion đã thành công trong việc giải mã phiến đá, nhưng nội dung của nó lại không phải là kho tàng bí mật về Ai Cập cổ đại như ông tưởng tượng. Phiến đá chỉ chứa một văn bản khá bình thường về những thành tựu của Ptolemy V Epiphanes, một vị vua gốc Macedonia của Ai Cập.
