Lý do ông Trump phớt lờ Tổng thống Đài Loan

Nguồn: James Palmer, “Trump Snubs the Taiwanese President”, Foreign Policy, 29/07/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Động thái này cũng là một cú tát vào mặt những người có lập trường cứng rắn với Trung Quốc ở Washington.

Tiêu điểm tuần này: Chính quyền Trump ngăn chặn Tổng thống Đài Loan quá cảnh ở Mỹ; Bê bối tình dục tràn lan trên mạng Trung Quốc; Bắc Kinh đẩy mạnh nỗ lực phát triển công nghệ phản ứng nhiệt hạch.

Ông Trump phớt lờ ông Lại Thanh Đức

Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump được cho là đã ngăn chặn Tổng thống Đài Loan Lại Thanh Đức quá cảnh ở Mỹ trên đường đến và về từ khu vực Mỹ Latinh – Đây là lần đầu tiên một tổng thống Đài Loan bị từ chối như vậy trong hơn ba thập kỷ qua. Continue reading “Lý do ông Trump phớt lờ Tổng thống Đài Loan”

Nước nào sẽ chọn phe trong xung đột Đài Loan giữa Mỹ và Trung Quốc?

Nguồn: Chu Ba, “Which countries will pick sides in a US-China conflict over Taiwan”, South China Morning Post, 24/07/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Rất ít quốc gia muốn dính líu vào cuộc xung đột này, cũng không rõ Mỹ muốn can dự hay không.

Có rất nhiều suy đoán về những bên thứ ba nào có thể can dự nếu chiến tranh nổ ra giữa Trung Quốc và Mỹ tại eo biển Đài Loan. Hồi tháng 6, tờ The Economist đã đăng một bài viết về vấn đề này. Gần đây hơn, tờ Financial Times đưa tin, Mỹ đang gây áp lực buộc Nhật Bản và Úc phải làm rõ vai trò của họ trong tình huống nói trên. Continue reading “Nước nào sẽ chọn phe trong xung đột Đài Loan giữa Mỹ và Trung Quốc?”

Trung Quốc khởi công đập thuỷ điện nhất lớn nhất thế giới

Nguồn: James Palmer, “China Starts Construction on World’s Largest Hydropower Dam”, Foreign Policy, 22/07/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Người Tây Tạng kịch liệt phản đối dự án năng lượng sạch gây tranh cãi này.

Tiêu điểm tuần này: Khởi công xây dựng siêu đập gây tranh cãi ở Tây Tạng; Lệnh cấm xuất cảnh được áp dụng với công dân Mỹ; Nhà vệ sinh nông thôn bị điều tra.

Trung Quốc khởi công xây dựng con đập phá kỷ lục

Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường thông báo vào cuối tuần qua rằng việc xây dựng một siêu đập trên sông Yarlung Tsangpo ở Tây Tạng đã được bắt đầu.

Siêu đập dự kiến trở thành hệ thống thuỷ điện lớn nhất thế giới, chi phí ước tính 167 tỉ đô, đến nay là siêu đập đắt đỏ nhất mọi thời đại. Đập dự kiến cung cấp 300 tỉ kilowatt giờ điện mỗi năm, tức khoảng 4% nhu cầu năng lượng của Trung Quốc. Continue reading “Trung Quốc khởi công đập thuỷ điện nhất lớn nhất thế giới”

Sự thống trị của Bắc Kinh ở Biển Đông không phải là điều tất yếu

Nguồn: Ben Bland và William Matthews, “Beijing’s Dominance of the South China Sea Is Not Inevitable”, Foreign Policy, 17/07/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Tư duy nhóm và chủ nghĩa ngắn hạn đang làm lu mờ đi những đánh giá về vùng biển này.

Một tàu container thuộc sở hữu Đan Mạch, chất đầy hàng, rời cảng Singapore và tiến vào hải phận quốc tế. Tàu gửi tín hiệu đến hệ thống nhận dạng tàu thuyền “Trịnh Hòa” của Trung Quốc, cung cấp thông tin cập nhật về hàng hóa và lộ trình dự kiến qua Biển Đông đến Thượng Hải. Bất chấp những lo ngại lâu nay về mối đe dọa của Trung Quốc đối với tự do hàng hải, Bắc Kinh vẫn cho phép tất cả tàu thương mại tiếp cận không hạn chế những tuyến đường thương mại toàn cầu quan trọng này, miễn là tàu sử dụng công nghệ giám sát của Trung Quốc. Trái lại, lực lượng hải quân nước ngoài bị hạn chế nghiêm ngặt trong các vùng biển này, và quyền kiểm soát được duy trì bởi lực lượng hải quân và cảnh sát biển của Trung Quốc, đi kèm với mạng lưới trải rộng gồm tàu không người lái, drone, cảm biến và vệ tinh. Continue reading “Sự thống trị của Bắc Kinh ở Biển Đông không phải là điều tất yếu”

Tên gọi Trung Quốc từ đâu mà có?

Nguồn: James Palmer, “How China Got Its Name”, Foreign Policy, 08/07/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Những điều mà các chuyên gia hiểu sai về nguồn gốc tên gọi “Vương quốc trung tâm”.

Vào tháng trước, chúng tôi đã xuất bản lược sử về việc Latinh hoá ngôn ngữ của Trung Quốc và lý do tại sao người Mỹ thường phát âm sai tên của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Bài viết được yêu thích nhiều đến mức trong tuần này, chúng tôi quyết định sẽ đào sâu một mê cung ngôn ngữ học khác.

Cái tên nói lên điều gì?

Có hai điều mà chuyên gia nào cũng biết về Trung Quốc: Thứ nhất, tên gọi của nó trong tiếng Trung, Trung Quốc, có nghĩa là “Vương quốc trung tâm”. Thứ hai, tên gọi đó phản ánh niềm tin của Trung Quốc về vị thế trung tâm của mình trong các vấn đề thế giới. Continue reading “Tên gọi Trung Quốc từ đâu mà có?”

Đòn bẩy đất hiếm của Trung Quốc đang phát huy hiệu quả

Nguồn: James Palmer, “China’s Rare-Earth Leverage Is Paying Off”, Foreign Policy, 01/07/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Thoả thuận mới đây với Mỹ nhấn mạnh việc Bắc Kinh đang kiểm soát chặt chẽ một lĩnh vực quan trọng.

Tiêu điểm tuần này: Trung Quốc đồng ý ký thỏa thuận đất hiếm với Mỹ; Đức Đạt Lai Lạt Ma chuẩn bị công bố kế hoạch kế vị; Một trò chơi điện tử mới đánh trúng tâm lý nam giới Trung Quốc.

Trung Quốc và Mỹ đồng ý ký thoả thuận về đất hiếm

Vào thứ Sáu tuần trước, Trung Quốc phát tín hiệu sẽ chấp thuận một thỏa thuận mới cho phép xuất khẩu đất hiếm sang Mỹ, đánh dấu một bước đột phá sau các cuộc đàm phán Mỹ – Trung trước đó tại Geneva và London. Continue reading “Đòn bẩy đất hiếm của Trung Quốc đang phát huy hiệu quả”

Một nước Mỹ phân tâm là thắng lợi của Bắc Kinh

Nguồn: James Palmer, “A Distracted Washington Is a Win for Beijing”, Foreign Policy, 24/06/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Trung Quốc sẵn lòng rút lui ở Trung Đông để có thể thách thức Mỹ ở những khu vực quan trọng hơn.

Tiêu điểm tuần này: Trung Quốc phản ứng trước các cuộc không kích của Mỹ vào Iran; Tổng thống Đài Loan bắt đầu chuỗi hoạt động diễn thuyết gây tranh cãi; Bản án cho kẻ hiếp dâm hàng loạt tại Anh thu hút nhiều sự chú ý tại Trung Quốc.

Trung Quốc phản ứng trước cuộc xung đột ở Trung Đông

Không có gì bất ngờ khi Trung Quốc lên án cuộc tấn công của Mỹ nhằm vào Iran cuối tuần qua, sau khi đã đưa ra những chỉ trích tương tự nhằm vào Israel hồi tuần trước. Trung Quốc bày tỏ sự ủng hộ đối với một “lệnh ngừng bắn thực sự” giữa Iran và Israel, nhưng khả năng Trung Quốc sẽ cung cấp những khoản hỗ trợ đáng kể cho Iran là rất thấp. Continue reading “Một nước Mỹ phân tâm là thắng lợi của Bắc Kinh”

Trung Quốc hậu thuẫn Iran trong cuộc chiến chống lại Israel

Nguồn: James Palmer, “China Backs Iran in Fight Against Israel”, Foreign Policy, 17/06/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Phản ứng của Bắc Kinh đanh thép và thẳng thắn hơn trước đây.

Tiêu điểm tuần này: Trung Quốc chọn phe trong xung đột Iran – Israel; Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình công du Kazakhstan; Trung Quốc gia tăng sức ép với Mỹ bằng đòn bẩy đất hiếm.

Trung Quốc ủng hộ Iran, lên án Israel

Trung Quốc đã đưa ra lập trường về cuộc xung đột đang diễn ra giữa Iran và Israel. Vào thứ Bảy, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Vương Nghị nói với người đồng cấp phía Israel trong một cuộc điện đàm rằng các cuộc không kích của Israel nhằm vào Iran là “không thể chấp nhận được” và là một “hành vi vi phạm luật pháp quốc tế”. Continue reading “Trung Quốc hậu thuẫn Iran trong cuộc chiến chống lại Israel”

Mỹ chưa hiểu về đảng tịch của đảng viên Đảng Cộng sản Trung Quốc

Nguồn: James Palmer, “What Washington Doesn’t Understand About CCP Membership”, Foreign Policy, 10/06/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Dựa trên mối liên hệ của sinh viên với đảng mà nhắm đến họ, nhìn chung là một sai lầm.

Tiêu điểm tuần này: Chính quyền Trump đảo ngược chính sách thị thực cho sinh viên Trung Quốc; Đàm phán thương mại Mỹ – Trung được nối lại ở London; Một thẩm phán Bắc Kinh biển thủ công quỹ.

Washington bị ám ảnh bởi vấn đề đảng viên Đảng Cộng sản Trung Quốc

Trong những tuần gần đây, Tổng thống Mỹ Donald Trump và chính quyền của ông liên tục thay đổi quan điểm về việc hạn chế thị thực cho sinh viên Trung Quốc. Ngày 28/5, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio tuyên bố sẽ “tích cực thu hồi” các thị thực này, nhất là đối với những sinh viên có liên hệ với Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ). Continue reading “Mỹ chưa hiểu về đảng tịch của đảng viên Đảng Cộng sản Trung Quốc”

Các kịch bản và động lực tăng trưởng kinh tế Trung Quốc năm 2025

Nguồn: Michael Pettis, “How to Predict China’s Economic Performance for 2025: A Sectoral Approach”, Carnegie China, 21/05/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Tăng trưởng GDP ở Trung Quốc về cơ bản rất khác so với phần lớn các quốc gia.

Cứ vài tuần hoặc vài tháng một lần, các tổ chức như Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), Ngân hàng Thế giới và các ngân hàng toàn cầu lớn lại cập nhật các dự báo về tăng trưởng GDP của Trung Quốc và điều chỉnh chúng theo số liệu mới. Trong năm 2025, vòng lặp điều chỉnh này vẫn tiếp tục diễn ra theo khuôn mẫu quen thuộc: các mức dự báo được điều chỉnh tăng hoặc giảm dựa trên số liệu hàng tháng, chuyển dịch động lực thương mại toàn cầu, hoặc dựa trên những động thái chính sách của Bắc Kinh. Continue reading “Các kịch bản và động lực tăng trưởng kinh tế Trung Quốc năm 2025”

Vì sao người Mỹ phát âm sai tên Chủ tịch “Tập Cận Bình”?

Nguồn: James Palmer, “Why Do Americans Mispronounce ‘Xi Jinping”, Foreign Policy, 03/06/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Hiện tôi đang đi du lịch, và thay vì theo format thường lệ, tôi thiết nghĩ, chúng ta nên tạm gác lại tin tức để thưởng thức một vài chủ đề nhẹ nhàng hơn. Tuần này, tôi muốn giải tỏa, một lần và mãi mãi, một trong những điều khiến tôi bực bội nhất. Hy vọng các bạn sẽ thích – và tham gia sứ mệnh lần này cùng tôi.

Hành trình của cái tên “Ji Jinping” (Chập Cận Bình)

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã cầm quyền hơn 12 năm. Trong khoảng thời gian ấy, ông Tập đã trở thành một cái tên quen thuộc đối với nền chính trị toàn cầu, và những động thái của ông sẽ nằm ở mục tin trang nhất. Thế nhưng, điều đó vẫn không ngăn được nhiều người Mỹ phát âm sai tên ông Tập. Continue reading “Vì sao người Mỹ phát âm sai tên Chủ tịch “Tập Cận Bình”?”

Trump tấn công Harvard gây lo ngại ở Trung Quốc

Nguồn: James Palmer, “Trump’s Attacks on Harvard Cause Alarm in China”, Foreign Policy, 27/05/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Những mối lo ngại hiện nay về việc sinh viên làm gián điệp phần lớn là vô căn cứ.

Tiêu điểm tuần này: Sinh viên Trung Quốc bị cuốn vào cuộc đối đầu giữa Đại học Harvard với chính quyền Trump; Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc không tham dự diễn đàn an ninh hàng đầu châu Á; Bắc Kinh tiếp tục đẩy mạnh sản xuất nội địa.

Tổng thống Trump nhắm vào sinh viên quốc tế

Quyết định của chính quyền Trump hồi tuần trước nhằm ngăn Đại học Harvard tiếp nhận sinh viên quốc tế đã gây bàng hoàng ở Trung Quốc, nơi Harvard từ lâu có được vị thế gần như huyền thoại trong mắt các sinh viên đầy tham vọng và phụ huynh của họ. Hiện có 1,282 sinh viên Trung Quốc tại Harvard – chiếm khoảng 12,6% tổng số sinh viên quốc tế của trường. Tuy quy định mới đang được tạm hoãn theo lệnh của toà án nhưng theo đó, những sinh viên này sẽ buộc phải chuyển trường. Continue reading “Trump tấn công Harvard gây lo ngại ở Trung Quốc”

Trung Quốc nỗ lực phục hồi kinh tế trong lúc thuế quan được tạm dừng

Nguồn: James Palmer, “China Tries to Revive Economy Amid Tariff Pause”, Foreign Policy, 20/05/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Giới chức hy vọng thúc đẩy được chi tiêu nội địa, nhưng triển vọng là rất mong manh.

Tiêu điểm tuần này: Trung Quốc tìm cách củng cố nền kinh tế trong lúc tạm ngừng leo thang thuế quan với Mỹ; Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) công bố chiến dịch “thắt lưng buộc bụng”; Huawei ra mắt dòng laptop đầu tiên của hãng.

Giới lãnh đạo Trung Quốc đẩy mạnh các biện pháp kinh tế

Chỉ mới hơn một tuần kể từ khi giới chức Mỹ và Trung Quốc đồng ý tạm ngừng leo thang thuế quan, thuế suất thực tế hiện vẫn ở mức cao kỷ lục. Continue reading “Trung Quốc nỗ lực phục hồi kinh tế trong lúc thuế quan được tạm dừng”

Bộ Quốc phòng Mỹ ám ảnh với cuộc chiến xoay quanh Đài Loan

Nguồn: James Palmer, “The Pentagon Fixates on War Over Taiwan”, Foreign Policy, 06/05/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Giữa lúc giới lãnh đạo quân sự Mỹ lo ngại về Trung Quốc, Tổng thống Trump lại xem nhẹ khu vực châu Á – Thái Bình Dương.

Tiêu điểm tuần này: Quân đội Mỹ ưu tiên ngăn chặn một cuộc xung đột liên quan đến Đài Loan; Điện Kremlin xác nhận về chuyến thăm Nga của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình; Bắc Kinh xem xét việc đàm phán về fentanyl với Washington như một giải pháp hạ nhiệt thuế quan.

Lầu Năm Góc chú tâm đến kịch bản xung đột ở Đài Loan

Bộ Quốc Phòng Mỹ đang ngày càng chú tâm hơn đến một cuộc xung đột giả định với Trung Quốc – cùng lúc khi các chính sách của Tổng thống Mỹ Donald Trump đang làm suy yếu các liên minh ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Continue reading “Bộ Quốc phòng Mỹ ám ảnh với cuộc chiến xoay quanh Đài Loan”

Một số động thái liên quan đến thuế quan Mỹ – Trung dù không có đàm phán

Nguồn: James Palmer, “No Talk, but Some Action on U.S.-China Tariffs”, Foreign Policy, 29/04/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Bắc Kinh bác bỏ tuyên bố của ông Trump về các cuộc đàm phán thương mại đang diễn ra giữa hai nước.

Tiêu điểm tuần này: Tổng thống Mỹ Donald Trump đưa ra phát ngôn mơ hồ về các cuộc đàm phán thuế quan với Trung Quốc; Giá thực phẩm ở Trung Quốc có thể tăng do thương chiến; Hạn chế mới của Mỹ đối với chip tác động đến cả những công nghệ kém tiên tiến hơn (so với trước đây), trong đó có dòng chip H20 của Nvidia. Continue reading “Một số động thái liên quan đến thuế quan Mỹ – Trung dù không có đàm phán”

Kỷ niệm ngày Sài Gòn thất thủ: Phải thận trọng với mong muốn giữ thể diện bằng mọi giá

Nguồn: Jonah Shrock, “On the Anniversary of the Fall of Saigon, Beware of the Desire to Save Face at All Costs”, The HKS Student Policy Review, 30/04/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Đúng ngày này 50 năm trước, Sài Gòn rơi vào tay quân đội Bắc Việt, từ đó chính thức biến cuộc phiêu lưu sai lầm kéo dài hàng thập kỷ của Mỹ tại Việt Nam thành một thất bại. Một sự thật đáng ngại là quá trình đưa ra quyết định trong thời chiến phần lớn không dựa trên việc liệu Mỹ có khả năng giành chiến thắng hay không, hay thậm chí, liệu Việt Nam có quan trọng về mặt chiến lược hay không. Thay vào đó, các nhà hoạch định chính sách ở Washington đã chọn leo thang xung đột, chủ yếu dựa trên cơ sở rằng: Thất bại sẽ ảnh hưởng đến danh tiếng, và theo đó là mức độ khả tín của Mỹ. Nếu Hoa Kỳ từ bỏ, các cường quốc khác sẽ nghi ngờ quyết tâm của Mỹ. Continue reading “Kỷ niệm ngày Sài Gòn thất thủ: Phải thận trọng với mong muốn giữ thể diện bằng mọi giá”

Các nước đứng trước áp lực chọn phe trong thương chiến Mỹ – Trung

Nguồn: James Palmer, “Countries Face Pressure to Pick Sides in U.S.-China Trade War”,  Foreign Policy, 22/04/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Bắc Kinh và Washington đang đặt các bên thứ ba vào thế khó.

Tiêu điểm tuần này: Thương chiến Mỹ – Trung khiến các nước lâm vào thế khó; Thoả thuận giữa Trung Quốc và Vatican lung lay sau sự ra đi của Giáo hoàng Francis; Các ứng dụng giao đồ ăn Trung Quốc tranh giành thị phần.

Mỹ – Trung đặt áp lực lên đối tác thương mại

Trước tình hình thương chiến Mỹ – Trung vẫn chưa đến hồi kết, cả hai bên đều đang tìm cách gây sức ép lên các bên thứ ba, buộc họ phải chọn phe. Mỹ hứa hẹn có thể giảm thuế – vốn đang ở mức cơ bản 10% cho đến khi thời hạn 90 ngày tạm hoãn thuế kết thúc vào tháng Bảy tới – cho những nước nào sẵn sàng hạn chế giao thương và đầu tư với Trung Quốc. Continue reading “Các nước đứng trước áp lực chọn phe trong thương chiến Mỹ – Trung”

Doanh nghiệp ở hai bờ Thái Bình Dương ứng phó trước tác động của thương chiến

Nguồn: James Palmer, “Businesses on Both Sides of the Pacific Brace for Impact”,  Foreign Policy, 15/04/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Tại Trung Quốc và Mỹ, tình hình thương chiến bất định buộc doanh nghiệp phải đưa ra những quyết định khó khăn.

Tiêu điểm tuần này: Thương chiến Mỹ – Trung gây bất ổn cho doanh nghiệp; Lính đánh thuê Trung Quốc tham chiến về phía Nga ở Ukraine; Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình thăm Việt Nam.

Thương chiến phủ bóng doanh nghiệp

Giữa lúc quan hệ thương mại Mỹ – Trung có thể xoay chiều trong tích tắc, người ta dễ quên rằng: Hàng hoá lại di chuyển rất chậm. Continue reading “Doanh nghiệp ở hai bờ Thái Bình Dương ứng phó trước tác động của thương chiến”

Trung Quốc chuẩn bị trường kỳ thương chiến

Nguồn: James Palmer, “China Prepares to Endure a Trade War”,  Foreign Policy, 08/04/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Sau một tuần căng thẳng, diễn biến tiếp theo sẽ là gì?

Tiêu điểm tuần này: Bắc Kinh đối mặt với thế lưỡng nan chiến lược khi căng thẳng thương mại leo thang; Nhiều tin đồn lan truyền xoay quanh một vị tướng cấp cao; Gói kích cầu kinh tế được mong đợi bấy lâu nay có thể sớm thành hiện thực. Continue reading “Trung Quốc chuẩn bị trường kỳ thương chiến”

Trung Quốc tìm đến láng giềng khi thuế quan của Trump sắp có hiệu lực

Nguồn: James Palmer, “China Looks to Neighbors as Trump Tariffs Loom”,  Foreign Policy, 01/04/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Bắc Kinh, Seoul và Tokyo đã nhất trí hợp tác chặt chẽ hơn trong thương mại tự do.

Tiêu điểm tuần này: Trung Quốc tìm cách củng cố quan hệ thương mại với Nhật Bản và Hàn Quốc trước nguy cơ Mỹ áp thuế đối ứng; Bắc Kinh gây sức ép lên tập đoàn Hồng Kông khi đồng ý thương vụ bán cảng ở kênh đào Panama; Bang Florida của Mỹ sa thải một giáo sư Trung Quốc theo “đạo luật năm 2023 về ảnh hưởng của nước ngoài”. Continue reading “Trung Quốc tìm đến láng giềng khi thuế quan của Trump sắp có hiệu lực”