Tag: Tạ Kiều Trang

Bảy cuộc xung đột cần theo dõi trong năm tới

Nguồn: Sondre Ulvund Solstad, “Seven conflicts to watch in the coming year”, The Economist, 12/11/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Có nơi mới chỉ manh nha, có nơi đã thành điểm nóng.

Trong thập kỷ qua, số lượng các cuộc xung đột vũ trang đang diễn ra đã tăng vọt. Nhiều cuộc xung đột trong số đó đặc biệt tàn khốc. Một số xung đột khác tuy chưa chạm đến ngưỡng bạo lực, nhưng một khi bùng phát, chúng sẽ đảo lộn cả khu vực và thế giới.

1. Trung Quốc và Đài Loan

– Tỷ lệ chi tiêu quân sự toàn cầu: Trung Quốc 12% | Đài Loan 0,8%

– Các nước liên kết với Đài Loan: Mỹ 22,3% | Nhật Bản 2,1% | Hàn Quốc 2,2% Continue reading “Bảy cuộc xung đột cần theo dõi trong năm tới”

Cách các nhà nước chuyên chế thao túng thông tin trên mạng xã hội

Nguồn: Aiden Hoyle, “How authoritarian states sculpt a warped alternative reality in our news feeds”, The Conversation, 07/11/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Khi nói về thông tin sai lệch – hành vi cố ý lan truyền thông tin gây hiểu lầm – chúng ta thường hình dung về những lời bịa đặt trắng trợn và “tin giả” do chính phủ nước ngoài tung ra. Đôi khi mục đích là để tác động đến cử tri trong các cuộc bầu cử, hoặc đôi khi là để gieo rắc hoang mang trong thời điểm khủng hoảng.

Nhưng đây là một phiên bản mà sự việc đã phần nào được đơn giản hoá. Trên thực tế, các nhà nước chuyên chế như Nga và ngày càng chuyên chế như Trung Quốc đang tham gia vào các dự án liên tục nhau và ngày một bành trướng với mục đích tạo nên một thực tại chính trị lệch lạc. Họ tìm cách âm thầm làm suy yếu hình ảnh của các nền dân chủ phương Tây, đồng thời giới thiệu bản thân và khối đối tác chuyên chế ngày càng lớn mạnh của mình là tương lai. Continue reading “Cách các nhà nước chuyên chế thao túng thông tin trên mạng xã hội”

Lịch sử phức tạp của Trung Quốc với Mông Cổ

Nguồn: James Palmer, “China’s Messy History With Mongolia”, Foreign Policy, 11/11/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Mối quan hệ sắc tộc giữa hai nước đã trở nên căng thẳng trong những năm gần đây.

Tiêu điểm tuần này: Cùng nhìn lại lịch sử mối quan hệ sắc tộc ngày một căng thẳng giữa Trung Quốc và Mông Cổ; Thủ tướng mới của Nhật Bản nêu rõ lập trường về Đài Loan; Trung Quốc nổi bật tại hội nghị khí hậu thường niên của Liên Hợp Quốc.

Tóm tắt lịch sử quan hệ Trung Quốc – Mông Cổ

Nước láng giềng phương bắc của Trung Quốc là Mông Cổ đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng hiến pháp sau khi Tòa án Tối cao nước này ra phán quyết vào tháng trước rằng cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm của Quốc hội đối với Thủ tướng diễn ra hồi giữa tháng 10 đã tiến hành không đúng quy định, từ đó khiến cuộc xung đột đang diễn ra giữa Quốc hội và Tổng thống nước này thêm trầm trọng. Continue reading “Lịch sử phức tạp của Trung Quốc với Mông Cổ”

Tham vọng hạt nhân của Trung Quốc là gì?

Nguồn: James Palmer, “What Are China’s Nuclear Ambitions”, Foreign Policy, 04/11/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Tiêu điểm tuần này: Kế hoạch thử nghiệm hạt nhân của Mỹ thu hút sự chú ý đến kho vũ khí ngày càng lớn của Trung Quốc; Mỹ và Trung Quốc đồng ý tái thiết lập các kênh liên lạc quân sự; Vụ bê bối gián điệp Trung Quốc ở Vương quốc Anh vẫn tiếp diễn.

Tham vọng hạt nhân của Trung Quốc

Ngay trước cuộc gặp rất được mong đợi với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào thứ Năm tuần trước, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tuyên bố rằng Mỹ sẽ bắt đầu thử nghiệm vũ khí hạt nhân “trên cơ sở bình đẳng” với Trung Quốc và Nga. Dù chưa rõ liệu Trump có ý nói đến việc thử nghiệm một hệ thống vũ khí có khả năng mang vũ khí hạt nhân – như Nga đã làm tuần trước –  hay thử nghiệm đầu đạn hạt nhân, nhưng nếu là trường hợp thứ hai thì đây sẽ là lần đầu tiên Mỹ tiến hành một cuộc thử nghiệm như vậy trong 33 năm qua. Continue reading “Tham vọng hạt nhân của Trung Quốc là gì?”

Tại sao tướng lĩnh Trung Quốc im lặng khi Tập Cận Bình thanh trừng họ?

Nguồn: Đặng Duật Văn, “Why Are China’s Generals So Quiet as Xi Purges Them”, Foreign Policy, 30/10/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) là một lực lượng đã bị vô hiệu hoá về mặt chính trị.

Quân đội Trung Quốc gần đây đã khai trừ chín nhà lãnh đạo cấp cao ra khỏi cả Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) và lực lượng vũ trang, trong đó gồm Phó Chủ tịch Quân ủy Trung ương Hà Vệ Đông và Chủ nhiệm Ban công tác chính trị Quân ủy Miêu Hoa.

Trong vài năm qua, các Bộ trưởng Quốc phòng kế tiếp nhau – Lý Thượng Phúc và Ngụy Phượng Hòa – đã bị thanh trừng; trước họ, cựu Phó Chủ tịch Quân ủy Trung ương Từ Tài Hậu và Quách Bá Hùng cũng “ngã ngựa”. Nếu tính thêm nhiều sĩ quan khác đã bị khai trừ kể từ khi Chủ tịch Tập Cận Bình lên nắm quyền hơn một thập kỷ trước, người ta có thể xếp hàng gần một trung đội tướng lĩnh bị thanh trừng. Continue reading “Tại sao tướng lĩnh Trung Quốc im lặng khi Tập Cận Bình thanh trừng họ?”

Hộ chiếu yếu đang kìm hãm sức mạnh mềm của Trung Quốc

Nguồn: James Palmer, “China’s Weak Passports Are Holding Back Its Soft Power”, Foreign Policy, 07/10/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Kỳ nghỉ lễ tuần này cho thấy nhu cầu du lịch khổng lồ của người dân Trung Quốc.

Tiêu điểm tuần này: Du khách Trung Quốc ăn mừng kỳ nghỉ lễ Quốc khánh; Một nhà ngoại giao cấp cao được đề bạt chức vụ quan trọng; Tỉ lệ thanh niên thất nghiệp tăng vọt.

Kỳ nghỉ lễ Quốc khánh thúc đẩy ngành du lịch

Tuần này là một tuần mà tin tức ở Trung Quốc khá trầm lắng do kỳ nghỉ lễ quốc khánh đang diễn ra. Cả nước đang kỷ niệm “Tuần lễ Vàng” từ ngày 1 đến ngày 8 tháng 10, đánh dấu kỷ niệm ngày thành lập nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Trong năm nay, kỳ nghỉ trùng với Tết Trung Thu nên “Siêu Tuần lễ Vàng” sẽ kéo dài hơn một chút. Continue reading “Hộ chiếu yếu đang kìm hãm sức mạnh mềm của Trung Quốc”

Cuộc đàn áp của Trung Quốc đối với người Duy Ngô Nhĩ tại Tân Cương

Nguồn: Lindsay Maizland, “China’s Repression of Uyghurs in Xinjiang”, Council on Foreign Relations, 03/10/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Hơn một triệu người Hồi giáo đã bị giam giữ tại khu vực Tân Cương của Trung Quốc. Các trại cải tạo chỉ là một phần trong chiến dịch đàn áp người Duy Ngô Nhĩ của chính quyền.

Giới thiệu

Chính phủ Trung Quốc được cho là đã giam giữ hơn một triệu người Hồi giáo trong các “trại cải tạo” kể từ năm 2017, với ước tính khoảng nửa triệu người hiện vẫn đang bị cầm tù hoặc bị giam giữ. Phần lớn những người bị giam giữ là người Duy Ngô Nhĩ (Uighur), một nhóm dân tộc phần lớn nói tiếng gốc Thổ, sinh sống chủ yếu ở khu vực tây bắc Tân Cương (新疆), một trong năm khu tự trị của Trung Quốc. (Các khu tự trị khác gồm: Quảng Tây, Nội Mông, Ninh Hạ và Tây Tạng). Người Duy Ngô Nhĩ trong khu vực này đồng thời phải chịu sự giám sát chặt chẽ, lao động cưỡng bức, chia cắt gia đình, triệt sản không tự nguyện cùng nhiều hành vi ngược đãi nhân quyền khác. Continue reading “Cuộc đàn áp của Trung Quốc đối với người Duy Ngô Nhĩ tại Tân Cương”

Lý do các chính trị gia Mỹ cứng rắn với Trung Quốc thích bàn về AI

Nguồn: James Palmer, “Why China Hawks Love Talking About AI”, Foreign Policy, 23/09/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Không phải là lĩnh vực then chốt nhất trong cuộc đua công nghệ Mỹ – Trung, thế nhưng trí tuệ nhân tạo lại nhận được nhiều sự chú ý nhất tại Washington.

Chào mừng đến với mục Điểm tin Trung Quốc của tạp chí Foreign Policy. Hàng tuần, chúng tôi thường cập nhật những diễn biến mới nhất trong quan hệ Mỹ – Trung cùng các chủ đề khác. Nhưng tuần này, chúng ta hãy tạm ngưng để bàn đến một xu hướng lớn hơn: trí tuệ nhân tạo (AI) và lý do tại sao AI lại thay những lĩnh vực khác trong cuộc cạnh tranh công nghệ Mỹ – Trung để trở thành nỗi ám ảnh với những người có lập trường cứng rắn với Trung Quốc. Continue reading “Lý do các chính trị gia Mỹ cứng rắn với Trung Quốc thích bàn về AI”

Mỹ, Trung Quốc đàm phán về thương mại và TikTok

Nguồn: James Palmer, “U.S., China Talk Trade and TikTok”, Foreign Policy, 16/09/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Liệu vòng đàm phán mới nhất có đi đến một thỏa thuận bền vững?

Tiêu điểm tuần này: Mỹ và Trung Quốc bước vào đợt đàm phán thương mại mới; Bắc Kinh cân nhắc cứu trợ cho chính quyền địa phương; Vụ rò rỉ dữ liệu từ “Vạn lý Tường lửa” bóc trần hoạt động xuất khẩu công nghệ giám sát và kiểm duyệt của Trung Quốc.

Một đợt đàm phán thương mại Mỹ – Trung mới

Mỹ và Trung Quốc đã khởi động đợt đàm phán thương mại mới tại Tây Ban Nha vào Chủ nhật. Continue reading “Mỹ, Trung Quốc đàm phán về thương mại và TikTok”

Ý nghĩa thực sự đằng sau cuộc diễu binh của Trung Quốc

Nguồn: James Palmer, “No New World Order Here”, Foreign Policy, 09/09/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Cuộc diễu binh của Trung Quốc chỉ là một dịp khác để khoa trương mối quan hệ lâu dài với Triều Tiên và Nga.

Tiêu điểm tuần này: Trung Quốc khoa trương mối quan hệ với Triều Tiên và Nga tại cuộc diễu binh; Hàn Quốc xoay sở trong thế lưỡng nan ngoại giao; Dự báo thị trường xe điện của Trung Quốc hạ nhiệt.

Bắc Kinh khoa trương các đối tác tại cuộc diễu binh

Trong lễ kỷ niệm 80 năm chiến thắng Nhật Bản trong Thế chiến II vào tuần trước, Trung Quốc đã phô diễn cả vũ khí mới lẫn các đồng minh địa chính trị lâu đời. Continue reading “Ý nghĩa thực sự đằng sau cuộc diễu binh của Trung Quốc”

Mâu thuẫn quan hệ Trung – Nga nhìn từ Hội nghị Thượng đỉnh SCO

Nguồn: James Palmer, “Putin Pays Homage at Xi’s Summit”, Foreign Policy, 02/09/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Bắc Kinh nhanh chóng lấn át vai trò của Moscow tại Trung Á.

Tiêu điểm tuần này: Hội nghị Thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) bế mạc; Bắc Kinh tổ chức diễu binh; Tổng thống Trump đột ngột thay đổi quan điểm về thị thực của sinh viên Trung Quốc.

Quan hệ Trung – Nga thể hiện qua Hội nghị Thượng đỉnh SCO

Cuối tuần qua, Trung Quốc đã đón tiếp 20 nhà lãnh đạo nước ngoài tại Thiên Tân trong khuôn khổ Hội nghị Thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO), mục đích gửi đi thông điệp đoàn kết giữa các đồng minh và đối tác, trái ngược lại với những đòn công kích của Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump nhắm vào chính bạn bè của mình. Continue reading “Mâu thuẫn quan hệ Trung – Nga nhìn từ Hội nghị Thượng đỉnh SCO”

Tại sao Trung Quốc quan tâm đến chính trường New York?

Nguồn: James Palmer, “Why Does China Care About New York Politics”, Foreign Policy, 26/08/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Những nỗ lực nhằm gây ảnh hưởng của Bắc Kinh có thể diễn ra ở phạm vi nhỏ đến mức khó ngờ.

Tiêu điểm tuần trước: Bê bối hối lộ ở New York thúc đẩy việc giám sát các hoạt động gây ảnh hưởng của Trung Quốc; Bắc Kinh chuẩn bị cho lễ diễu binh; Nvdia tạm dừng sản xuất chip H20.

Bê bối hối lộ nêu bật ảnh hưởng của Trung Quốc

Tuần trước, bà Winnie Greco – cố vấn người Mỹ gốc Hoa của Thị trưởng New York Eric Adams và của cựu Giám đốc phụ trách các vấn đề châu Á của thành phố lúc bấy giờ – vừa trở thành tâm điểm khi đưa cho phóng viên một phong bì tiền mặt đựng trong túi khoai tây chiên, có vẻ như là một nỗ lực nhằm hối lộ. Continue reading “Tại sao Trung Quốc quan tâm đến chính trường New York?”

Đằng sau việc Singapore huỷ kế hoạch đặt căn cứ tiêm kích ở Guam

Nguồn: Ian Seow Cheng Wei, “What’s Behind the Cancellation of Singapore’s Fighter Jet Basing in Guam”, The Diplomat, 27/08/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Cả hai quốc gia đều được cho là có những lí do chính đáng để gác lại thoả thuận thiết lập căn cứ thường trực cho tiêm kích F-15 của Không quân Singapore (RSAF).

Dù có diện tích nhỏ và không có vị thế đồng minh, nhưng Singapore là một trong số ít quốc gia trên thế giới có hiện diện quân sự lâu dài trên đất Mỹ. Từ thập niên 1990, Singapore đã triển khai tiêm kích và trực thăng đến Mỹ để huấn luyện vì Mỹ có không phận lớn và vì cơ hội học hỏi kinh nghiệm thực tiễn tốt nhất từ Không quân Mỹ. Các biệt đội này giúp Không quân Cộng hoà Singapore (RSAF) có thể tiến hành những cuộc tập trận phức tạp vốn không thể thực hiện được trong điều kiện không phận hạn chế của Singapore, qua đó đóng góp vào khả năng sẵn sàng tác chiến. Hiện nay, Singapore có ba biệt đội RSAF tại Mỹ: hai ở Arizona và một ở Idaho. Continue reading “Đằng sau việc Singapore huỷ kế hoạch đặt căn cứ tiêm kích ở Guam”

Cẩm nang về công tác kiểm duyệt ở Trung Quốc

Nguồn: James Palmer, “A Guide to Censorship in China”, Foreign Policy, 19/08/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Các quy trình kỳ lạ quyết định những gì được hoặc không được xuất bản.

Tôi đã dành nhiều năm làm việc trong ngành truyền thông Trung Quốc, cả cơ quan nhà nước lẫn tư nhân, và tôi nhận thấy nhiều người ở bên ngoài đất nước này đã hiểu sai một khía cạnh then chốt về các cơ quan ấy. Vì vậy, trong tuần này, chúng ta sẽ cùng đi sâu tìm hiểu công tác kiểm duyệt ở Trung Quốc, trong đó tập trung vào quy trình xuất bản chính thống thay vì mạng xã hội – một chủ đề mà tôi sẽ quay lại trong mục báo sau. Continue reading “Cẩm nang về công tác kiểm duyệt ở Trung Quốc”

Một chương mới trong thương mại chip Mỹ – Trung

Nguồn: James Palmer, “A New Chapter in the U.S.-China Chip Trade”, Foreign Policy, 12/08/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Nvidia và AMD cho ta thấy cách mà những thương vụ ở Mỹ được hoàn tất dưới thời Tổng thống Trump.

Tiêu điểm tuần này: Các nhà sản xuất chip của Mỹ đạt được thỏa thuận mới về xuất khẩu sang Trung Quốc; Một nhà ngoại giao cấp cao Trung Quốc bị tạm giữ để thẩm vấn; Tàu Trung Quốc va chạm ở Biển Đông. Continue reading “Một chương mới trong thương mại chip Mỹ – Trung”

Lũ lụt tàn khốc phơi bày những vấn đề về nước của Bắc Kinh

Nguồn: James Palmer, “Devastating Floods Highlight Beijing’s Water Problems”, Foreign Policy, 05/08/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Thủ đô của Trung Quốc đặc biệt dễ bị tổn hại trước các hiện tượng thời tiết, nhất là trong bối cảnh biến đổi khí hậu.

Tiêu điểm tuần này: Lũ lụt khiến Bắc Kinh sơ tán hàng loạt; Một video bắt nạt đang lan truyền gây ra các cuộc biểu tình; Thêm một hạn chót thương mại khác đang cận kề Mỹ và Trung Quốc. Continue reading “Lũ lụt tàn khốc phơi bày những vấn đề về nước của Bắc Kinh”

Lý do ông Trump phớt lờ Tổng thống Đài Loan

Nguồn: James Palmer, “Trump Snubs the Taiwanese President”, Foreign Policy, 29/07/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Động thái này cũng là một cú tát vào mặt những người có lập trường cứng rắn với Trung Quốc ở Washington.

Tiêu điểm tuần này: Chính quyền Trump ngăn chặn Tổng thống Đài Loan quá cảnh ở Mỹ; Bê bối tình dục tràn lan trên mạng Trung Quốc; Bắc Kinh đẩy mạnh nỗ lực phát triển công nghệ phản ứng nhiệt hạch.

Ông Trump phớt lờ ông Lại Thanh Đức

Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump được cho là đã ngăn chặn Tổng thống Đài Loan Lại Thanh Đức quá cảnh ở Mỹ trên đường đến và về từ khu vực Mỹ Latinh – Đây là lần đầu tiên một tổng thống Đài Loan bị từ chối như vậy trong hơn ba thập kỷ qua. Continue reading “Lý do ông Trump phớt lờ Tổng thống Đài Loan”

Nước nào sẽ chọn phe trong xung đột Đài Loan giữa Mỹ và Trung Quốc?

Nguồn: Chu Ba, “Which countries will pick sides in a US-China conflict over Taiwan”, South China Morning Post, 24/07/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Rất ít quốc gia muốn dính líu vào cuộc xung đột này, cũng không rõ Mỹ muốn can dự hay không.

Có rất nhiều suy đoán về những bên thứ ba nào có thể can dự nếu chiến tranh nổ ra giữa Trung Quốc và Mỹ tại eo biển Đài Loan. Hồi tháng 6, tờ The Economist đã đăng một bài viết về vấn đề này. Gần đây hơn, tờ Financial Times đưa tin, Mỹ đang gây áp lực buộc Nhật Bản và Úc phải làm rõ vai trò của họ trong tình huống nói trên. Continue reading “Nước nào sẽ chọn phe trong xung đột Đài Loan giữa Mỹ và Trung Quốc?”

Trung Quốc khởi công đập thuỷ điện nhất lớn nhất thế giới

Nguồn: James Palmer, “China Starts Construction on World’s Largest Hydropower Dam”, Foreign Policy, 22/07/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Người Tây Tạng kịch liệt phản đối dự án năng lượng sạch gây tranh cãi này.

Tiêu điểm tuần này: Khởi công xây dựng siêu đập gây tranh cãi ở Tây Tạng; Lệnh cấm xuất cảnh được áp dụng với công dân Mỹ; Nhà vệ sinh nông thôn bị điều tra.

Trung Quốc khởi công xây dựng con đập phá kỷ lục

Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường thông báo vào cuối tuần qua rằng việc xây dựng một siêu đập trên sông Yarlung Tsangpo ở Tây Tạng đã được bắt đầu.

Siêu đập dự kiến trở thành hệ thống thuỷ điện lớn nhất thế giới, chi phí ước tính 167 tỉ đô, đến nay là siêu đập đắt đỏ nhất mọi thời đại. Đập dự kiến cung cấp 300 tỉ kilowatt giờ điện mỗi năm, tức khoảng 4% nhu cầu năng lượng của Trung Quốc. Continue reading “Trung Quốc khởi công đập thuỷ điện nhất lớn nhất thế giới”

Sự thống trị của Bắc Kinh ở Biển Đông không phải là điều tất yếu

Nguồn: Ben Bland và William Matthews, “Beijing’s Dominance of the South China Sea Is Not Inevitable”, Foreign Policy, 17/07/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Tư duy nhóm và chủ nghĩa ngắn hạn đang làm lu mờ đi những đánh giá về vùng biển này.

Một tàu container thuộc sở hữu Đan Mạch, chất đầy hàng, rời cảng Singapore và tiến vào hải phận quốc tế. Tàu gửi tín hiệu đến hệ thống nhận dạng tàu thuyền “Trịnh Hòa” của Trung Quốc, cung cấp thông tin cập nhật về hàng hóa và lộ trình dự kiến qua Biển Đông đến Thượng Hải. Bất chấp những lo ngại lâu nay về mối đe dọa của Trung Quốc đối với tự do hàng hải, Bắc Kinh vẫn cho phép tất cả tàu thương mại tiếp cận không hạn chế những tuyến đường thương mại toàn cầu quan trọng này, miễn là tàu sử dụng công nghệ giám sát của Trung Quốc. Trái lại, lực lượng hải quân nước ngoài bị hạn chế nghiêm ngặt trong các vùng biển này, và quyền kiểm soát được duy trì bởi lực lượng hải quân và cảnh sát biển của Trung Quốc, đi kèm với mạng lưới trải rộng gồm tàu không người lái, drone, cảm biến và vệ tinh. Continue reading “Sự thống trị của Bắc Kinh ở Biển Đông không phải là điều tất yếu”