Nguồn: “Eisenhower dies,” History.com (truy cập ngày 28/03/2015).
Biên dịch & Hiệu đính: Nguyễn Huy Hoàng
Ngày 28 tháng 3 năm 1969, Dwight D. Eisenhower, Tổng thống thứ 34 của Hoa Kỳ, một trong những tướng lĩnh quân đội Mỹ được kính trọng nhất trong Thế chiến II, qua đời ở tuổi 78 tại Washington, DC.
Sinh ra ở Denison, Texas năm 1890, Eisenhower tốt nghiệp Học viện Quân sự Hoa Kỳ năm 1915, và sau Thế chiến I, ông dần thăng tiến trong hàng ngũ quân đội Mỹ dưới thời bình. Sau khi Mỹ tham gia Thế chiến II, ông được bổ nhiệm làm tướng tư lệnh mặt trận hành quân châu Âu và giám sát lực lượng quân đội Mỹ tại Vương quốc Anh. Năm 1942, Eisenhower, dù chưa bao giờ trực tiếp chỉ huy quân đội trên chiến trường, được giao nhiệm vụ phụ trách Chiến dịch Bó đuốc (Operation Torch), cuộc đổ bộ của liên quân Mỹ-Anh lên Morocco và Algérie.
Là chỉ huy tối cao của lực lượng hỗn hợp quân Đồng minh gồm nhiều quốc tịch, cơ quan, và trang thiết bị, Eisenhower đã thiết kế một hệ thống chỉ huy thống nhất và nhanh chóng giành được sự tôn trọng từ các cấp dưới người Anh và Canada của ông. Từ Bắc Phi, ông chỉ đạo thành công cuộc xâm lược Tunisia, Sicily, và Ý, và đến tháng 1 năm 1944, ông được bổ nhiệm làm Chỉ huy tối cao của quân đội Đồng minh trong Chiến dịch Overlord, đổ bộ vào Tây Bắc Âu. Dù Eisenhower giao phần lớn việc lập kế hoạch cụ thể cho các cuộc đổ bộ của quân đội Đồng minh cho đội ngũ nhân viên có khả năng của mình, chẳng hạn như Thống chế Anh Montgomery, ông vẫn là nhà tổ chức và quản trị xuất sắc cả trước và sau cuộc đổ bộ thành công (lên Normandie).
Sau chiến tranh, ông giữ chức Chủ tịch Đại học Columbia một thời gian ngắn trước khi quay trở lại phục vụ trong quân ngũ năm 1951 với vai trò Tư lệnh Tối cao của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO). Tuy nhiên, áp lực tranh cử tổng thống Mỹ đặt lên Eisenhower là rất lớn, và vào mùa xuân năm 1952, ông giải ngũ và ra tranh cử tổng thống với tư cách là thành viên Đảng Cộng hòa.
Tháng 11 năm 1952, “Ike” (biệt danh của Eisenhower) giành chiến thắng vang dội trong cuộc bầu cử tổng thống và tái đắc cử năm 1956. Là một tổng thống nổi tiếng, ông đã đưa đất nước qua một giai đoạn tăng trưởng kinh tế nhanh chóng và khéo léo lèo lái đất nước qua những căng thẳng gia tăng trong Chiến tranh Lạnh trên trường quốc tế. Năm 1961, ông nghỉ hưu cùng vợ, bà Mamie Doud Eisenhower, ở nông trang của mình ở Gettysburg, Pennsylvania. Ông qua đời (vì suy tim) năm 1969 và được mai táng trên một mảnh đất của gia đình ở Abilene, Kansas.
