Nguồn: Adolf Hitler is named chancellor of Germany, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1933, Tổng thống Paul von Hindenburg đã chọn Adolf Hitler – lãnh đạo (fÜhrer) của Đảng Công nhân Quốc gia Xã hội chủ nghĩa Đức (Đảng Quốc xã) – trở thành Thủ tướng Đức.
Năm 1932 là thời điểm mà Hitler nhanh chóng trở nên nổi tiếng ở Đức, chủ yếu là do sự thất vọng của người dân Đức trước nền kinh tế ảm đạm, cùng vết thương vẫn còn mưng mủ gây ra bởi thất bại trong Thế chiến I và những điều khoản khắc nghiệt trong Hòa ước Versailles. Thế nên Hitler, một diễn giả lôi cuốn, đã khéo léo biến những bất mãn với chính quyền hậu chiến Weimar thành sự ủng hộ cho Đảng Quốc xã non trẻ của mình. Trong cuộc bầu cử tháng 07/1932, Đảng Quốc xã đã giành 230 ghế, và cùng với Đảng Cộng sản, đảng lớn thứ hai, chiếm hơn một nửa số ghế trong Hạ viện (Reichstag).
Do cảm thấy bị đe dọa bởi sự nổi tiếng ngày càng tăng của Hitler và bởi bản chất côn đồ của SA (hay phe Áo nâu) – những người ủng hộ Hitler, nên ban đầu Hindenburg đã từ chối không đưa Hitler lên làm Thủ tướng. Thay vào đó, ông bổ nhiệm Tướng Kurt von Schleicher, người đã cố gắng đánh bại Hitler bằng cách đàm phán với phe bất đồng chính kiến trong đảng Quốc xã do Gregor Strasser dẫn đầu.
Trong vòng tiếp theo của cuộc bầu cử vào tháng Mười, Đảng Quốc xã thất thế, còn những người Cộng sản lại thành công. Đây là tác dụng nghịch lý từ nỗ lực của Schleicher, nó khiến lực lượng cánh hữu ở Đức quyết tâm hơn để đưa Hitler lên cầm quyền. Sau một loạt các cuộc đàm phán phức tạp, cựu Thủ tướng Franz von Papen, được các doanh nhân nổi tiếng của Đức và Đảng Nhân dân Quốc gia Đức (DNVP) bảo thủ ủng hộ, đã thuyết phục Hindenburg bổ nhiệm Hitler làm Thủ tướng, còn von Papen sẽ làm Phó Thủ tướng, và các vị trí chủ chốt khác trong chính phủ cũng sẽ do những người phi Quốc xã nắm giữ, nhằm xoa dịu khuynh hướng tàn bạo của Hitler.
Việc Hitler trở thành Thủ tướng vào ngày 30/01/1933 đã đánh dấu một bước ngoặt quan trọng đối với Đức cũng như thế giới. Kế hoạch của ông ta được phần lớn người dân Đức chấp nhận, là bỏ qua yếu tố chính trị và biến Đức thành một nhà nước độc đảng mạnh mẽ. Hitler đã bắt đầu ngay lập tức bằng cách mở rộng đơn vị cảnh sát mật, Gestapo. Ông ta cũng cho Hermann Goering phụ trách một lực lượng an ninh mới, gồm toàn thành viên Đảng Quốc xã, một lực lượng chuyên dụng để dập tắt mọi chống đối. Kể từ đó, Đức Quốc xã đã bắt đầu phát triển mạnh mẽ, và dù là Hindenburg hay Franz von Papen hay bất kỳ ai khác thì cũng chẳng thể làm gì để ngăn chặn điều đó.
