Nguồn: Reagan gives CIA authority to establish the Contras, History.com
Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp
Vào ngày này năm 1981, Tổng thống Ronald Reagan đã ký vào một tài liệu tuyệt mật, Chỉ thị Quyết định An ninh Quốc gia số 17 (NSDD-17), cho phép Cục Tình báo Trung ương (CIA) có quyền tuyển mộ và hỗ trợ một lực lượng 500 người làm phiến quân để thực hiện các hoạt động bí mật chống lại chế độ Sandinista cánh tả ở Nicaragua. Một khoản ngân sách 19 triệu đô la được thành lập cho mục đích đó.
NSDD-17 đánh dấu điểm bắt đầu sự hỗ trợ chính thức của Hoa Kỳ cho lực lượng được biết đến với tên gọi Contra trong cuộc đấu tranh chống lại Sandinista. Quyết định này diễn ra vài tháng sau khi Tổng thống Reagan chỉ đạo CIA xây dựng một kế hoạch để ngăn chặn hoạt động mà chính quyền của ông tin là một luồng cung cấp vũ khí từ Nicaragua đến các phiến quân ở nước láng giềng El Salvador. Chính quyền Reagan cũng tin rằng chế độ Sandinista chỉ đơn thuần là vệ tinh của Liên Xô.
Các quan chức CIA sau đó đã bắt đầu đạt được các cam kết từ Honduras để cung cấp các cơ sở huấn luyện và Argentina để giúp thực hiện huấn luyện cho khoảng 1.000 phiến quân (đây sẽ là lực lượng bổ sung cho 500 người được đào tạo và cung cấp bởi CIA). Ngoài mục tiêu ban đầu là ngăn chặn luồng vũ khí từ Nicaragua, nhiệm vụ của phiến quân đã được mở rộng để bao gồm các nhiệm vụ gián điệp và thậm chí là cả các hành động bán quân sự tại Nicaragua.
Tin tức về chỉ thị của Reagan bị rò rỉ tới báo chí vào tháng 03 năm 1982, nhưng các quan chức của chính quyền Reagan đã nhanh chóng hạ thấp tầm quan trọng của hành động này. Họ lập luận rằng kế hoạch của CIA được thiết kế để hỗ trợ những người Nicaragua “ôn hòa” chống lại chế độ Sandinista, chứ không phải nhằm hỗ trợ những cựu binh sĩ và đồng minh tai tiếng của Anastasio Somoza, người mà Sandinista đã lật đổ vào năm 1979. Phó giám đốc CIA, Đô đốc Bobby R. Inman, lập luận rằng khoản phân bổ 19 triệu đô la là không đáng kể đối với việc mua vũ khí và các vật liệu khác. Ông nói rằng “Mười chín triệu hay 29 triệu đô la sẽ không mua cho bạn được nhiều thứ trong những ngày này, và chắc chắn không nhiều cho loại hình lực lượng quân sự đó.”
Trong những năm tiếp theo, sự hỗ trợ của Hoa Kỳ dành cho Contra đã trở thành vấn đề gây bức xúc lớn cho công chúng Hoa Kỳ. Những lời chỉ trích của quốc hội và công chúng về chương trình này cuối cùng đã khiến chính quyền Reagan phải lách các lệnh cấm của Quốc hội về việc viện trợ cho Contra. Những hành động này đã dẫn đến sự kiện được gọi là vụ bê bối Iran-Contra năm 1986.
