07/07/1981: Sandra Day O’Connor được đề cử vào Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ

Print Friendly, PDF & Email

Nguồn: O’Connor nominated to Supreme Court, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1981, Tổng thống Ronald Reagan đã đề cử Sandra Day O’Connor, một thẩm phán tòa phúc thẩm ở Arizona, trở thành người phụ nữ đầu tiên tham gia Tối cao Pháp viện trong lịch sử nước Mỹ. Ngày 21/09, Thượng viện nhất trí phê chuẩn việc bổ nhiệm bà vào tòa án cấp cao nhất của quốc gia, và ngày 25/09, bà đã tuyên thệ nhậm chức trong buổi lễ được chủ trì bởi Chánh án Warren Burger.

Sandra Day được sinh ra ở El Paso, Texas, năm 1930. Bà lớn lên trong trang trại chăn gia súc của gia đình ở phía đông nam Arizona, sau đó theo học chuyên ngành kinh tế tại Đại học Stanford. Một tranh chấp pháp lý liên quan đến trang trại của gia đình đã khơi nguồn cho quan tâm của Sarah đối với luật pháp; năm 1950, bà đăng ký vào Trường Luật thuộc Đại học Stanford. Bà chỉ mất hai năm để nhận được bằng luật và được xếp hạng trong tốp đầu lớp. Sau khi tốt nghiệp, bà kết hôn với John Jay O’Connor III, một anh bạn cùng lớp.

Bởi bà là phụ nữ nên không một công ty luật nào mà Sarah nộp đơn xin việc chấp nhận cho bà làm một vị trí tương xứng, vì vậy bà quyết định chuyển sang lĩnh vực công và đã trở thành phó chưởng lý quận tại San Mateo, California. Năm 1953, chồng bà được nhận vào Quân đội Hoa Kỳ với tư cách là một thẩm phán, và nhà O’Connors đến sống ba năm ở Tây Đức, nơi Sandra làm luật sư dân sự cho quân đội. Năm 1957, họ trở về Mỹ và định cư tại Phoenix, Arizona, nơi hai vợ chồng có với nhau ba đứa con trong sáu năm tiếp theo. Trong thời gian này, O’Connor bắt đầu thành lập công ty luật tư nhân cùng một đối tác và tham gia vào nhiều hoạt động tình nguyện.

Năm 1965, bà trở thành trợ lý Tổng Chưởng lý tại Arizona và năm 1969 được bổ nhiệm vào Thượng viện bang Arizona để giành một ghế trống. Sau khi được bầu và tái đắc cử, bà trở thành phụ nữ đầu tiên trong lịch sử Mỹ giữ vị trí lãnh đạo phe đa số trong một thượng viện tiểu bang. Năm 1974, bà được bầu làm Thẩm phán Tòa án Cấp cao tại Hạt Maricopa và năm 1979 được Thống đốc Bruce Babbitt, một thành viên Đảng Dân chủ, bổ nhiệm vào Tòa phúc thẩm Arizona.

Hai năm sau, vào ngày 07/07/1981, Tổng thống Reagan đã đề cử bà vào Tối cao Pháp viện, đảm nhận vị trí bỏ trống của thẩm phán vừa về hưu Stewart Potter, người được bổ nhiệm bởi Eisenhower. Trong chiến dịch tranh cử tổng thống năm 1980, Reagan đã hứa sẽ bổ nhiệm một phụ nữ vào Tối cao Pháp viện khi có cơ hội và ông đã chọn O’Connor, trong số hơn 20 ứng cử viên nam nữ, làm đề cử đầu tiên của mình.

Được biết đến như một người bảo thủ ôn hòa, Sarah đã vấp phải sự phản đối của các nhóm chống phá thai, những người chỉ trích lời bào chữa của bà về phá thai hợp pháp trong nhiều trường hợp. Những người theo phe tự do thì ăn mừng việc một phụ nữ được bổ nhiệm vào Tối cao Pháp viện, nhưng vẫn chỉ trích một số quan điểm của bà. Tuy nhiên, vào cuối phiên thảo luận về việc đề cử tại Capitol Hill, Thượng viện đã bỏ phiếu nhất trí tán thành việc đề cử bà. Ngày 25/09/1981, Sandra Day O’Connor tuyên thệ nhậm chức trở thành Thẩm phán thứ 102 – và là Thẩm phán nữ đầu tiên trong lịch sử Tối cao Pháp viện.

Ban đầu được coi là một thành viên của phe bảo thủ tại tòa án, sau đó bà sớm thoát khỏi cái bóng của William Rehnquist (Chánh án Tối cao Pháp viện giai đoạn 1986 – 2005), trở thành một người bảo thủ ôn hòa và thực dụng. Về các vấn đề xã hội, Sarah thường có cùng quan điểm với các thẩm phán tự do, và trong một số trường hợp, bà còn bảo lưu quyền phá thai. Trong thời gian ngồi trên ghế thẩm phán, bà được biết đến với những ý kiến công tư phân minh được nghiên cứu kỹ lưỡng, và được coi là một thẩm phán nổi bật vì xu hướng ôn hòa giữa một Tối cao Pháp viện bị chia rẽ sâu sắc.

O’Connor tuyên bố nghỉ hưu tại Tối cao Pháp viện vào ngày 01/07/2005. Quyết định của bà đã khiến các nhóm ủng hộ phá thai mất tinh thần, những người lo lắng rằng Tổng thống George W. Bush sẽ chọn thẩm phán kế nhiệm có khả năng lật đổ phán quyết Roe v. Wade, một phán quyết năm 1973 vốn giúp định hình quyền phá thai của phụ nữ. Sandra Day O’Connor được thay thế bởi Samuel Alito, người trở thành Thẩm phán Tối cao thứ 110 vào tháng 01/2006.