Nguồn: French Admiral Jean Darlan is assassinated, History.com
Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp
Vào ngày này năm 1942, một sát thủ người Pháp phe tự do ở Algeria đã ám sát Jean Francois Darlan, đô đốc và cộng tác viên người Pháp trong chính phủ Vichy. Lúc đó ông 61 tuổi.
Sinh ngày 07 tháng 08 năm 1881, tại Nerac, Pháp, Darlan tốt nghiệp Học viện Hải quân Pháp năm 1902 và nhanh chóng thăng tiến về cấp bậc. Ông đạt được vị trí đô đốc hải quân vào tháng 6 năm 1939 và được bổ nhiệm làm tổng tư lệnh của Hải quân Pháp hai tháng sau đó.
Khi Pháp đầu hàng lực lượng xâm lược Đức vào tháng 6 năm 1940, Darlan thể hiện rằng ông có xu hướng chèo lái Hải quân về phía Vương quốc Anh, để tránh xa khỏi bàn tay của Đức. Thủ tướng Anh Winston Churchill đã thừa nhận, “…Tôi sẽ vui vẻ bò một dặm trên hai tay hai chân nếu làm như vậy có thể khiến ông ấy đưa hạm đội của mình vào liên minh của lực lượng Đồng minh.”
Nhưng điều đó đã không xảy ra. Darlan nhanh chóng được “mua lại” với một vị trí quyền lực: Ông được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Hải quân và sau đó là chỉ huy tối cao của toàn bộ các lực lượng quân sự Pháp tại Vichy dưới chính quyền Philippe Petain. Ông trở thành cộng tác viên với những người giật dây ở phía Đức (thậm chí ông còn chuyển cho Đức các thông tin quân sự nhạy cảm của Mỹ được gửi đến đại sứ quán Pháp tại Washington, D.C.), và để thêm dầu vào lửa, ông đã ra lệnh cho phần lớn hạm đội Pháp di chuyển tới Bắc Phi để tránh bị vây bắt bởi quân Đồng minh. (Tuy nhiên Hải quân Hoàng gia Anh tại Oran sẽ tấn công lực lượng này ngay sau đó.)
Vào tháng 11 năm 1942, khi các lực lượng Anh-Mỹ phát động chiến dịch Bắc Phi, Chiến dịch Ngọn đuốc, Darlan đang ở Algiers, Algeria, để thăm người con trai bị bệnh nặng của mình. Tướng Dwight Eisenhower đã lợi dụng tình huống này bằng cách ra lệnh cho nhà ngoại giao Mỹ Robert Murphy và Thiếu tướng Mark Clark thuyết phục Darlan hỗ trợ quân Đồng minh trong cuộc tấn công của họ (Darlan đã gợi ý rằng ông có thể thay đổi lòng trung thành của mình một lần nữa để đổi lấy một khoản viện trợ tài chính lớn cho Pháp từ Hoa Kỳ).
Darlan đã do dự, một phần vì ông vẫn không tin và không thích người Anh bởi cuộc tấn công của họ vào hạm đội của ông tại Oran, nhưng trước sự xâm lược của Đức vào Pháp, điều mà sự nhượng bộ của chính phủ Vichy vẫn không thể ngăn chặn, cuối cùng ông đã chấp nhận. Ông ra lệnh cho lực lượng Vichy ngừng bắn để các cuộc đổ bộ của quân Đồng minh vào Bắc Phi không bị cản trở. Darlan cuối cùng đã ký một hiệp ước đình chiến với quân Đồng minh, đưa lực lượng Vichy của ông vào quân đội Pháp quốc Tự do.
Tuy nhiên, Darlan không bao giờ được tin tưởng hoàn toàn bởi Lực lượng Pháp quốc Tự do; ông bị coi là một kẻ cơ hội. Vào đêm Giáng sinh năm 1942, ông đã bị bắn chết bởi Bonier de la Chapelle, một người đi theo Charles de Gaulle và đang được đào tạo để trở thành một đặc vụ Anh. Bất chấp sự giúp đỡ mà Darlan cuối cùng đã mang tới, quân Đồng minh vẫn vui mừng trước sự kiện này. “Vụ ám sát Darlan, dù là một tội ác, đã giải thoát quân Đồng minh khỏi sự mất mặt khi phải hợp tác với ông ta,” Churchill đã thừa nhận như thế.
