24/09/1948: Mildred Gillars không nhận tội phản quốc

Nguồn: Mildred Gillars—aka “Axis Sally”—pleads not guilty to treason, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1948, Mildred Gillars – nữ công dân Mỹ thường được biết đến với cái tên Sally Phe Trục (Axis Sally), người từng sinh sống ở Đức và tham gia phát sóng chương trình tuyên truyền trên đài phát thanh của Đức Quốc Xã trong Thế chiến II – đã kháng cáo về tám tội danh phản quốc. Luật sư của bà, James J. Laughlin, nói với thẩm phán rằng ông muốn mời Tổng thống Harry S. Truman làm nhân chứng, nhưng không nói rõ lý do. Đọc tiếp “24/09/1948: Mildred Gillars không nhận tội phản quốc”

12/08/1938: Hitler khuyến khích người Đức sinh nhiều con

Nguồn: Hitler encourages Germans to have multiple children with the Mother’s Cross, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1938, Adolf Hitler đã đề xuất Huân chương Người Mẹ (Mother’s Cross) nhằm khuyến khích phụ nữ Đức sinh thêm con. Huân chương được trao tặng vào ngày 12/08 hàng năm, ngày sinh của mẹ Hitler. Đọc tiếp “12/08/1938: Hitler khuyến khích người Đức sinh nhiều con”

25/07/1943: Benito Mussolini bị phế truất

 Nguồn: Benito Mussolini falls from power, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1943, Benito Mussolini, nhà độc tài nước Ý, đã bị chính Đại Hội đồng Phát xít (Grand Council) của mình bỏ phiếu truất quyền và bị bắt giữ sau khi rời cuộc gặp với Vua Victor Emmanuel, người đã nói với ông rằng họ đã thua trong cuộc chiến. Mussolini đã phản ứng nhẹ nhàng một cách khác thường. Đọc tiếp “25/07/1943: Benito Mussolini bị phế truất”

22/07/1942: Người Do Thái bị đưa từ khu ổ chuột Warsaw đến Treblinka

Nguồn: Deportations from Warsaw ghetto to Treblinka begin, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1942, việc trục xuất có hệ thống người Do Thái khỏi khu ổ chuột Warsaw đã bắt đầu khi hàng nghìn người bị vây bắt mỗi ngày, sau đó được chuyển đến một trại tập trung/trại tử thần mới được xây dựng tại Treblinka, ở Ba Lan.

Ngày 17/07, Heinrich Himmler, người đứng đầu lực lượng SS của Đức Quốc Xã, đã đến Auschwitz, trại tập trung ở miền đông Ba Lan, và chứng kiến hơn 2.000 người Do Thái ở Hà Lan bị đưa đến trại. 500 người trong số này – chủ yếu là người già, người bệnh, và trẻ nhỏ – đã bị giết chết bằng khí ngạt. Đọc tiếp “22/07/1942: Người Do Thái bị đưa từ khu ổ chuột Warsaw đến Treblinka”

22/06/1945: Kết thúc trận Okinawa

Nguồn: Battle of Okinawa ends, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1945, trong Thế chiến II, Tập đoàn quân số 10 của Mỹ đã vượt qua những kháng cự lớn cuối cùng của lực lượng Nhật Bản đóng trên đảo Okinawa, kết thúc một trong những trận đánh đẫm máu nhất của cuộc chiến. Cùng ngày, Trung tướng Nhật Bản Mitsuru Ushijima, chỉ huy lực lượng phòng thủ Okinawa, đã tự sát cùng một số sĩ quan và binh sĩ Nhật Bản, thay vì đầu hàng. Đọc tiếp “22/06/1945: Kết thúc trận Okinawa”

04/06/1944: Tàu ngầm U-505 của Đức bị Mỹ bắt giữ

Nguồn: The U-505, a submarine from Hitler’s deadly fleet, is captured, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1944, một trong những tàu ngầm chết người nhất của Adolf Hitler, U-505, đã bị bắt giữ khi nó đang trên đường trở về nước sau khi tuần tra Bờ biển Vàng của châu Phi. Con tàu này là tàu chiến địch đầu tiên bị Hải quân Mỹ bắt giữ trên biển cả kể từ Chiến tranh năm 1812. Đọc tiếp “04/06/1944: Tàu ngầm U-505 của Đức bị Mỹ bắt giữ”

27/05/1941: FDR tuyên bố tình trạng khẩn cấp để đối phó với Đức Quốc Xã

Nguồn: FDR proclaims an unlimited national emergency in response to Nazi threats, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1941, Tổng thống Franklin D. Roosevelt tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia không giới hạn, nhằm đối phó với lời đe dọa thống trị thế giới của Đức Quốc Xã. Trong bài phát biểu lần này, FDR đã lặp lại câu nói nổi tiếng trong một bài phát biểu khác của ông vào năm 1933, trong thời kỳ Đại Suy thoái: điều duy nhất chúng ta phải sợ hãi chính là nỗi sợ hãi. Đọc tiếp “27/05/1941: FDR tuyên bố tình trạng khẩn cấp để đối phó với Đức Quốc Xã”

09/02/1942: Tàu Normandie bị cháy

Nguồn: The Normandie catches fire, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1942, tàu viễn dương lớn nhất và sang trọng nhất trên biển lúc bấy giờ, Normandie của Pháp, đã bốc cháy khi đang trong quá trình được người Mỹ chuyển đổi vì mục đích quân sự.

Được đóng vào năm 1931, Normandie là con tàu đầu tiên được đóng theo các hướng dẫn được quy định trong Công ước về An toàn Sinh mạng trên Biển năm 1929. Nó cũng rất lớn, dài 314m, rộng 36m, và có lượng chiếm nước (displacement) là 85.000 tấn. Nó cung cấp cho hành khách bảy hạng ghế (gồm hạng “du lịch” mới, trước đó gọi là hạng “ba” hay hạng “ghế lái”) và có tổng cộng 1.975 chỗ. Đọc tiếp “09/02/1942: Tàu Normandie bị cháy”

31/01/1945: Binh nhì Eddie Slovik bị xử tử vì tội đào ngũ

Nguồn: The execution of Pvt. Slovik, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1945, Binh nhì Eddie Slovik trở thành lính Mỹ đầu tiên bị xử tử vì tội đào ngũ kể từ Nội chiến Hoa Kỳ – và là người duy nhất phải chịu số phận này trong Thế chiến II.

Eddie Slovik là lính nghĩa vụ. Ban đầu được phân loại 4-F vì có tiền án tù (trộm cắp xe hơi), sau đó anh đã được tái phân loại thành 1-A khi các tiêu chuẩn cho lính nhập ngũ được hạ xuống để đáp ứng nhu cầu nhân sự ngày càng tăng. Tháng 1/1944, Slovik được huấn luyện để trở thành lính bắn tỉa, điều mà anh không thích vì bản thân anh ghét súng. Đọc tiếp “31/01/1945: Binh nhì Eddie Slovik bị xử tử vì tội đào ngũ”

27/12/1944: Mỹ tịch thu tài sản công ty Montgomery Ward

Nguồn: FDR seizes control of Montgomery Ward, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1944, trong lúc Thế chiến II đang diễn ra, Tổng thống Franklin D. Roosevelt đã ra lệnh cho Bộ trưởng Chiến tranh tịch thu tài sản của Công ty Montgomery Ward vì công ty này từ chối tuân thủ thỏa thuận lao động.

Trong nỗ lực ngăn chặn làn sóng đình công trong các ngành hỗ trợ chiến tranh quan trọng, Roosevelt đã thành lập Ủy ban Lao động Chiến tranh Quốc gia vào năm 1942. Ủy ban đã thương lượng các thỏa thuận giữa ban quản lý và công nhân để tránh việc ngừng sản xuất, vốn có thể làm tê liệt nỗ lực chiến tranh. Đọc tiếp “27/12/1944: Mỹ tịch thu tài sản công ty Montgomery Ward”

17/12/1941: Miễn nhiệm chỉ huy lực lượng Mỹ tại Trân Châu Cảng

Nguồn: Commander at Pearl Harbor relieved of his duties, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1941, Chuẩn Đô đốc Husband E. Kimmel đã bị miễn nhiệm quyền chỉ huy Hạm đội Thái Bình Dương của Mỹ, như một phần trong cuộc cải tổ nhân sự hải quân sau thảm họa Trân Châu Cảng.

Đô đốc Kimmel đã có một sự nghiệp thành công trong quân đội, bắt đầu từ năm 1915 với tư cách là phụ tá của Trợ lý Bộ trưởng Hải quân, Franklin Delano Roosevelt (FDR). Ông có thành tích xuất sắc trên các thiết giáp hạm trong Thế chiến I, trở thành chỉ huy nhiều tàu trong thời kỳ giữa hai cuộc thế chiến. Khi Thế chiến II nổ ra, Kimmel đã được thăng đến hàm Chuẩn Đô đốc và đang chỉ huy lực lượng tàu tuần dương tại Trân Châu Cảng. Tháng 1/1941, ông được thăng chức chỉ huy Hạm đội Thái Bình Dương, thay thế James Richardson, người mà FDR đã sa thải sau khi Richardson phản đối việc đặt căn cứ hạm đội tại Trân Châu Cảng. Đọc tiếp “17/12/1941: Miễn nhiệm chỉ huy lực lượng Mỹ tại Trân Châu Cảng”

13/12/1942: Goebbels phàn nàn về cách Ý đối xử với người Do Thái

Nguồn: Joseph Goebbels complains of Italians’ treatment of Jews, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1942, trong nhật ký của mình, Bộ trưởng Tuyên truyền của Đức Quốc Xã Joseph Goebbels đã bày tỏ sự khinh thường đối với cách người Ý đối xử với người Do Thái ở các vùng lãnh thổ do Ý chiếm đóng. “Người Ý cực kỳ thoải mái trong cách họ xử lý người Do Thái. Họ bảo vệ người Do Thái gốc Ý ở cả Tunis và nước Pháp bị chiếm đóng, và sẽ không cho phép người Do Thái bị bắt đi lao động hoặc bị buộc phải đeo Ngôi sao David.” Đọc tiếp “13/12/1942: Goebbels phàn nàn về cách Ý đối xử với người Do Thái”

06/12/1941: Tổng thống F.D. Roosevelt gửi thư cho Hoàng đế Nhật Bản

Nguồn: FDR to Japanese emperor: “Prevent further death and destruction”, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1941, Tổng thống Franklin D. Roosevelt – dựa trên thông tin tình báo rằng hạm đội Nhật Bản đang hướng tới Thái Lan, chứ không phải Mỹ – đã gửi điện tín cho Hoàng đế Hirohito: “vì lợi ích của nhân loại,” Hoàng đế hãy can thiệp “để ngăn chặn cái chết và sự hủy diệt thế giới.”

Lực lượng Không quân Hoàng gia Australia đã phát hiện các tàu hộ tống, tàu tuần dương và tàu khu trục của Nhật Bản đang tuần tra gần bờ biển Malaya, phía nam Mũi Cà Mau. Ngay trước khi bị quân Nhật bắn hạ, một phi công người Australia đã gửi điện báo rằng dường như các tàu chiến Nhật Bản đang hướng đến Thái Lan. Đọc tiếp “06/12/1941: Tổng thống F.D. Roosevelt gửi thư cho Hoàng đế Nhật Bản”

29/11/1942: Người Mỹ bắt đầu mua cà phê theo định mức

Nguồn: Coffee rationing begins, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1942, cà phê gia nhập danh sách các mặt hàng sẽ được bán theo định mức ở Mỹ. Dù sản lượng cà phê ở các nước Mỹ Latinh khi đó đã đạt mức kỷ lục, nhu cầu ngày càng tăng đối với hạt cà phê từ các khối quân sự và dân sự, và nhu cầu đối với vận chuyển vì những mục đích khác, đã buộc người ta phải giới hạn việc tiếp cận cà phê.

Sự khan hiếm hoặc thiếu hụt hiếm khi là lý do cho việc phân phối theo định mức trong chiến tranh. Phân phối theo định mức thường được sử dụng vì hai lý do: (1) để đảm bảo phân phối công bằng các nguồn lực và thực phẩm cho mọi công dân; và (2) ưu tiên sử dụng một số nguyên liệu thô nhất định cho mục đích quân sự, vì tình trạng khẩn cấp lúc bấy giờ. Đọc tiếp “29/11/1942: Người Mỹ bắt đầu mua cà phê theo định mức”

01/09/1939: Đức xâm lược Ba Lan

Nguồn: Germany invades Poland, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1939, các lực lượng Đức dưới sự kiểm soát của Adolf Hitler đã tấn công Ba Lan cả trên bộ và trên không. Thế chiến II chính thức bắt đầu.

Tại sao Đức xâm lược Ba Lan?

Đức xâm lược Ba Lan nhằm giành lại lãnh thổ đã mất, và cuối cùng thống trị nước láng giềng phía đông của họ. Cuộc xâm lược Ba Lan của Đức là phần mở đầu cho kế hoạch tiến hành chiến tranh của Hitler – những gì sau này sẽ trở thành chiến lược “blitzkrieg” (tấn công chớp nhoáng). Đọc tiếp “01/09/1939: Đức xâm lược Ba Lan”

Về thương vong của quân đội Nhật trong Thế chiến II

Tổng hợp: Nguyễn Hải Hoành

Trong Thế chiến II, số binh sĩ Lục quân Nhật chết và mất tích là 1.439.101 người, số binh sĩ Hải quân chết và mất tích là 419.710 người, tổng số là 1.858.811 người. Đây là con số thống kê tính đến năm 1952, khi ấy còn mấy trăm nghìn tù binh Nhật đang lao động tại các công trình xây dựng ở Liên Xô, chưa rõ tình hình sống chết ra sao.

Năm 1966 Nhật và Liên Xô khôi phục quan hệ ngoại giao, sau đó toán tù binh cuối cùng bị giam ở Tây Siberia được trao trả về Nhật. Trong dịp đó, một số tội phạm chiến tranh Nhật được tòa án Trung Quốc xét xử tha bổng cũng được về nước. Như vậy toàn bộ quân đội Nhật đóng ở nước ngoài đều đã về nước. Đọc tiếp “Về thương vong của quân đội Nhật trong Thế chiến II”

10/07/1943: Quân Đồng minh đổ bộ lên Sicily

Nguồn: Allies land on Sicily, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1943, quân Đồng minh đã bắt đầu chiến dịch giành lại châu Âu do phe Trục kiểm soát bằng một cuộc đổ bộ lên đảo Sicily, ngoài khơi nước Ý. Không gặp phải kháng cự nào đáng kể, vì quân đội Sicily đã mất hết tinh thần, Tập đoàn quân số 8 của Anh dưới sự chỉ huy của Thống chế Bernard Law Montgomery đã lên bờ ở phía đông nam của hòn đảo, trong khi Tập đoàn quân số 7 của Mỹ dưới sự chỉ huy của Tướng George S. Patton đổ bộ lên bờ biển phía nam của Sicily. Trong vòng ba ngày, 150.000 quân Đồng minh đã đặt chân lên đất Ý. Đọc tiếp “10/07/1943: Quân Đồng minh đổ bộ lên Sicily”

02/07/1944: Máy bay Mỹ ném bom Budapest

Nguồn: American bombers deluge Budapest, in more ways than one, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1944, như một phần trong chiến lược thả thủy lôi xuống sông Danube từ trên không của Anh và Mỹ, máy bay Mỹ cũng đã bắt đầu thả bom và truyền đơn xuống Budapest, vốn đang do Đức chiếm đóng.

Các nhà máy lọc dầu và kho dự trữ nhiên liệu của Hungary, vốn giữ vai trò quan trọng đối với cỗ máy chiến tranh của Đức, đã bị cuộc không kích của người Mỹ phá hủy. Không chỉ có bom đạn, các tờ rơi đe dọa “trừng phạt” những người chịu trách nhiệm đối với việc “trục xuất” người Hungary gốc Do Thái đến những  phòng hơi ngạt tại Auschwitz cũng được thả xuống Budapest. Chính phủ Mỹ muốn SS và Hitler biết họ đang bị theo dõi. Đọc tiếp “02/07/1944: Máy bay Mỹ ném bom Budapest”

24/05/1941: Tàu Bismarck của Đức đánh chìm tàu HMS Hood của Anh

Nguồn: German battleship, the Bismarck, sinks Britain’s HMS Hood, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1941, thiết giáp hạm lớn nhất của Đức, chiếc Bismarck, đã đánh chìm niềm tự hào của Hạm đội Anh, tàu HMS Hood.

Bismarck là thiết giáp hạm hiện đại nhất của Đức thời bấy giờ, con tàu mà hải quân các quốc gia khác thèm muốn, ngay từ khi nó còn trong giai đoạn thiết kế (Hitler đã giao bản sao bản thiết kế Bismarck cho Joseph Stalin như một hành động nhượng bộ, trong giai đoạn ký Hiệp ước Bất tương xâm). Đọc tiếp “24/05/1941: Tàu Bismarck của Đức đánh chìm tàu HMS Hood của Anh”

10/04/1942: ‘Hành trình Chết chóc’ Bataan bắt đầu

Nguồn: Bataan Death March begins, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1942, một ngày sau khi Đảo Luzon của Philippines chính thức đầu hàng trước quân Nhật, 75.000 lính Philippines và Mỹ bị bắt trên Bán đảo Bataan đã bắt đầu một cuộc hành quân cưỡng bức tới một trại tù gần Cabanatuan. Trong hành trình khét tiếng này, được gọi là “Hành trình Chết chóc Bataan”, các tù nhân bị buộc phải hành quân 85 dặm trong vòng 6 ngày, và chỉ được ăn duy nhất một bữa trong suốt cuộc hành trình. Đến cuối hành trình, vốn liên tục chứng kiến các hành động tàn bạo của lính canh Nhật Bản, hàng trăm người Mỹ và người Philippines đã thiệt mạng. Đọc tiếp “10/04/1942: ‘Hành trình Chết chóc’ Bataan bắt đầu”