Nguồn: Historic figures, BBC
Biên dịch: Trần Mẫn Linh
Jane Grey (1537 – 1554) là Nữ hoàng nước Anh trên danh nghĩa chỉ trong chín ngày vào năm 1553 – một phần của nỗ lực bất thành nhằm ngăn cản sự lên ngôi của Mary Tudor, một tín đồ Công giáo.
Jane Grey sinh ra vào mùa thu năm 1537 và là con gái của Hầu tước xứ Dorset. Vì mẹ của cô – Công nương Frances Brandon – là cháu gái của Vua Henry VII nên Jane là chắt gái của vị vua này. Khoảng 10 tuổi, Jane chuyển đến nhà của nữ hoàng cuối cùng của Henry VIII là Katherine Parr, nơi cô tiếp xúc với môi trường mang đậm chất Tin lành và học thuật. Từ đó, Jane trở thành một người phụ nữ thông minh và sùng đạo.
Tháng 10/1551, cha cô được phong làm công tước xứ Suffolk và Jane bắt đầu lui tới triều đình. Tại đây, quyền lực thực sự nằm trong tay Công tước xứ Northumberland – một tín hữu Tin lành mãnh liệt và là nhiếp chính cho vị vua trẻ khi ấy là Edward VI. Tháng 05/1553, Janes kết hôn với con trai của Northumberland là Huân tước Guildford Dudley.
Khi tin Edward đang hấp hối trở nên rõ ràng, Northumberland đã làm mọi cách để ngăn việc truyền ngôi cho người chị cùng cha khác mẹ và là người thừa kế của Edward – Mary Tudor, một người Công giáo. Northumberland đã thuyết phục nhà vua tuyên bố Mary, cũng như người chị cùng cha khác mẹ còn lại của ông là Elizabeth, là con không hợp pháp, và thay đổi thứ tự kế vị để truyền ngôi cho Jane.
Edward mất vào ngày 06/07/1553. Bốn ngày sau, Jane được tuyên bố là Nữ hoàng nước Anh. Tuy nhiên, Mary Tudor đã có được sự ủng hộ rộng rãi của dân chúng và tới giữa tháng 7, ngay cả Suffolk cũng bỏ rơi con gái mình và cố gắng tự cứu lấy bản thân bằng cách đưa Mary lên ngôi. Phe ủng hộ Northumberland đã bỏ cuộc, và Suffolk dễ dàng thuyết phục con gái từ bỏ vương miện.
Mary đã giam Janes cùng chồng và cha của cô trong Tháp London. Trong khi Suffolk được ân xá, Jane và chồng đã bị kết tội phản quốc vào tháng 11/1553. Jane đã nhận tội và bị kết án tử hình. Việc thi hành án đã bị hoãn, song việc Suffolk tham gia cuộc nổi loạn cùng Sir Thomas Wyatt vào tháng 02/1554 đã kết thúc số phận của Jane. Ngày 12/02, Jane và chồng đã bị chém đầu, cha cô cũng chịu chung số phận hai ngày sau đó.
