Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
An ninh Myanmar nổ súng vào tang lễ của một trong số 114 người thiệt mạng trong các cuộc biểu tình hôm thứ Bảy. Hiện chưa có báo cáo ngay lập tức về thương vong tại đám tang. Trong khi đó, khoảng 3.000 người đã chạy khỏi Karen ở miền đông nam đất nước để sang nước láng giềng Thái Lan sau loạt không kích của quân đội Myanmar nhắm vào một nhóm dân quân dân tộc thiểu số.
Ít nhất mười người biểu tình Bangladesh thiệt mạng vì đụng độ với cảnh sát, trong bối cảnh biểu tình phản đối chuyến thăm hai ngày của thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi vẫn tiếp diễn sau khi ông rời đi. Theo sau biểu tình do các nhóm Hồi giáo tổ chức là các cuộc tấn công vào các ngôi đền Hindu và một chuyến tàu ở miền đông Bangladesh. Hôm thứ Sáu, ông Modi đến Bangladesh nhân dịp kỷ niệm 50 năm nước này độc lập.
Sau nhiều tuần biểu tình lan rộng, thủ tướng Armenia cho biết ông sẽ từ chức vào tháng 4. Nước này rơi vào hỗn loạn kể từ khi cuộc chiến với Azerbaijan hồi năm ngoái kết thúc bằng một thỏa thuận hòa bình mà nhiều người Armenia coi là nhục nhã. Khi ấy, thủ tướng Nikol Pashinyan đã nhượng một vùng lãnh thổ rộng lớn do Armenia kiểm soát ở Nagorno-Karabakh, vùng đất nằm trong Azerbaijan. Việc ông từ chức sẽ mở đường cho một cuộc bầu cử vào tháng 6.
Tại kênh đào Suez, máy móc tiếp tục tìm cách giải cứu Ever Given, một con tàu container dài 400m đã nằm chắn ngang tuyến đường thủy này kể từ hôm thứ Ba. Nỗ lực vừa rồi của họ thất bại, mặc dù bánh lái của tàu đã được giải phóng. Người đứng đầu Cơ quan Quản lý Kênh đào Suez cho biết, tổng thống Ai Cập Abdel Fattah al-Sisi đã ra lệnh chuẩn bị dỡ bớt một số container ra khỏi tàu.
Chính phủ Anh từ chối yêu cầu từ Sanjeev Gupta, người sáng lập Liberty Steel, về khoản vay 170 triệu bảng Anh (234 triệu USD) nhằm giúp duy trì công ty. GFG Alliance, tập đoàn kim loại và hàng hóa cơ bản của ông Gupta, đồng thời cũng là bên sở hữu hãng sản xuất thép của Anh, đang cần nguồn vốn mới sau khi bên cấp vốn chính cho họ, Greensill Capital, nộp đơn phá sản trong tháng này.
Tin tưởng vào sự phục hồi kinh tế của Trung Quốc, Sinopec cho biết họ sẽ tăng 23,8% chi tiêu đầu tư trong năm nay, lên 167,2 tỷ nhân dân tệ (25,6 tỷ USD). Tập đoàn dầu mỏ khổng lồ của Trung Quốc sẽ chi 67 tỷ nhân dân tệ để phát triển khí đá phiến ở tây nam Trung Quốc và khí đốt tự nhiên hóa lỏng ở các khu vực ven biển. Năm ngoái lợi nhuận của họ giảm 42,9%; đối với năm 2021, Sinopec dự đoán nhu cầu các loại sản phẩm lọc dầu sẽ tăng lên.
Hai công ty ở UAE đã đồng ý trở thành nhà sản xuất nước ngoài đầu tiên cho Sinopharm, công ty dược Trung Quốc đã phát triển được một loại vắc-xin covid-19. Hãng dược Gulf Pharmaceutical Industries PSC cho biết họ đã đạt được một thỏa thuận với G42, một công ty điện toán đám mây và trí tuệ nhân tạo đang hỗ trợ thử nghiệm loại vắc-xin này ở UAE. Thỏa thuận này cho thấy sự mở rộng ảnh hưởng ngoại giao của Trung Quốc ở vùng Vịnh.
TIÊU ĐIỂM
Ngày kỉ niệm quân đội Myanmar biến thành cuộc thảm sát
Hôm thứ Bảy, trong khi các tướng lĩnh Myanmar đang tận hưởng ngày kỉ niệm dành riêng cho thể chế huy hoàng của họ, thì binh sĩ dưới quyền tiến hành một cuộc thảm sát. Một đêm trước đó, chế độ đã ra cảnh cáo người biểu tình có thể bị “bắn vào lưng và đầu”. Đúng như tuyên bố, lực lượng an ninh đã giết chết ít nhất 114 người, khiến thứ Bảy trở thành ngày đẫm máu nhất kể từ khi các tướng lĩnh tiến hành cuộc đảo chính đầu tháng 2.
Nhiều nạn nhân không phải người biểu tình mà chỉ là người chứng kiến, một số thậm chí còn là trẻ em. Các nước phương Tây nhanh chóng lên án bạo lực. Nhưng Trung Quốc, Ấn Độ và Nga im lặng; cả ba nước này đều cử đại diện đến dự kỉ niệm Ngày Lực lượng Vũ trang. Trong khi đó, hai nhóm dân quân của các sắc tộc thiểu số tuyên bố đã chiếm giữ được hai căn cứ quân sự. Các nhóm này và một số nhóm khác đang đàm phán với chính phủ dân sự song song, bao gồm các nghị sĩ được bầu vào quốc hội tháng 11 năm ngoái, để thành lập một chính phủ liên bang và quân đội riêng. Các tướng của Myanmar sẽ không ăn mừng được lâu.
Bắc Kinh ra luật sàng lọc ứng viên cho nghị viện Hồng Kông
Một trong những thủ đoạn của bất kỳ chế độ chuyên chế nào là thuyết phục mọi người tin rằng tình yêu dành cho lãnh đạo tương đương với tình yêu đất nước. Hôm nay, Ủy ban Thường vụ Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc, cơ quan lập pháp Trung Quốc, sẽ hoàn thiện các quy tắc họ dự định áp dụng lên hệ thống bầu cử của Hồng Kông. Quan trọng nhất trong đó là chỉ những “người yêu nước” mới có thể ứng cử vào các chức vụ dân cử — hay nói cách khác là những người ủng hộ Đảng Cộng sản Trung Quốc.
Chính quyền Bắc Kinh không hài lòng khi người Hồng Kông xuống đường vào năm 2019 để theo đuổi một mong muốn không yêu nước nhất: nền dân chủ. Vì vậy họ quyết định thay đổi các quy tắc (mà vốn đã có lợi cho họ) về những người có thể đại diện cho người dân. Ủy ban bầu cử chọn trưởng đặc khu Hồng Kông giờ sẽ có nhiều thành viên thân Bắc Kinh hơn. Legco, cơ quan lập pháp của thành phố, cũng tương tự. Theo Đảng Cộng sản, kết quả sẽ là một “cải tiến” lớn.
Triển vọng thành lập công đoàn tại Amazon tới gần
Hôm nay, các công nhân tại một nhà kho Amazon ở Bessemer, Alabama, sẽ bỏ những lá phiếu cuối cùng của một cuộc bầu cử công đoàn quan trọng. Nếu đa số phiếu đồng ý, họ sẽ trở thành những nhân viên đầu tiên của gã khổng lồ thương mại điện tử Mỹ lập tổ chức công đoàn thành công. Cuộc bỏ phiếu này có tầm quan trọng vượt khỏi phạm vi địa phương. Các nhà hoạt động coi đây là một câu chuyện David-và -Goliath về sự mất cân bằng tiếng nói giữa người lao động và công ty tuyển dụng (Amazon là nhà tuyển dụng lớn thứ hai ở Mỹ).
Một số người tin một cuộc bỏ phiếu thành công có thể làm sống lại phong trào lao động đang suy yếu ở Mỹ; và ngành công nghệ cũng đang chứng kiến những nỗ lực công đoàn hóa non trẻ. Nhiều nhà lãnh đạo công đoàn đang kỳ vọng Tổng thống Joe Biden có thể hỗ trợ họ. Ông đã lên tiếng ủng hộ các công nhân Amazon, và giữ đúng lời hứa trở thành “tổng thống ủng hộ công đoàn nhất” từ trước đến nay khi bổ nhiệm Marty Walsh, một cựu lãnh đạo công đoàn và thị trưởng Boston, làm bộ trưởng lao động. Đối với các công nhân ở Bessemer, cuộc bỏ phiếu không chỉ là về lợi ích hay lương cao hơn: “Chúng tôi yêu cầu phẩm giá,” một người nói.
Các nước châu Âu bế tắc giữa lựa chọn phong tỏa hay mở cửa
Bang Baden-Württemberg của Đức hôm nay nới lỏng các hạn chế phong tỏa: cho phép tụ tập lên đến năm người từ hai gia đình khác nhau, ngay cả ở những khu vực có tỷ lệ nhiễm covid-19 cao. Đây là một ví dụ điển hình về các chính phủ châu Âu bị kẹt giữa mong muốn mở cửa và làn sóng covid-19 thứ ba đang lan rộng. Trong khi đó tiêm chủng vẫn còn tụt hậu xa so với Anh hoặc Mỹ.
Ở Pháp, 19 khu vực đã thắt chặt phong tỏa, nhưng bộ trưởng y tế lại do dự làm điều này trên phạm vi toàn quốc. Hà Lan, nước vốn hy vọng được dỡ giới nghiêm, chỉ kéo lùi từ 9 giờ xuống 10 giờ tối. Nhưng một số nước cẩn trọng hơn. Ý hôm nay sẽ tuyên bố “khu vực đỏ” (nhà hàng đóng cửa, người thân hoặc bạn bè không được đến thăm) ở ba tỉnh nữa, nâng tổng số lên 11. Còn nước Đức, sau khi xóa bỏ kế hoạch phong tỏa Lễ Phục sinh hồi tuần trước, lại đang không biết nên làm gì. Đảng Dân chủ Cơ đốc giáo ngày càng đánh mất ủng hộ của dân chúng.
“YouTube của Trung Quốc” lên sàn Hồng Kông
Bilibili, thường được gọi là “YouTube của Trung Quốc”, hôm nay bắt đầu giao dịch trên sàn Hồng Kông. Nền tảng video có trụ sở ở Thượng Hải này đã trải qua vài năm phát triển như vũ bão. Số người dùng hoạt động hàng tháng của họ tăng vọt từ 78 triệu vào đầu năm 2018 lên 202 triệu trong quý cuối cùng của năm 2020; gần chín phần mười trong số khách hàng đó là dưới 35 tuổi. Giữa tháng 3 năm 2018, thời điểm công ty niêm yết ở New York, và tháng 2 năm nay, vốn hóa thị trường của công ty đã tăng hơn mười lần, lên 41 tỷ đô la (song lợi nhuận vẫn chưa rõ ràng).
Tuy nhiên, trong những tuần gần đây giới đầu tư đã hạ nhiệt đối với các công ty Internet Trung Quốc. Một chỉ số của các công ty dạng này có niêm yết ở Hồng Kông đã giảm 10% kể từ đầu tháng 3. Giá cổ phiếu của Baidu, một hãng tìm kiếm vừa hoàn thành niêm yết thứ cấp tại Hồng Kông vào ngày 23 tháng 3, giảm 15%. Bilibili vẫn có thể tránh được số phận tương tự. Cổ phiếu mới của họ đã được các nhà đầu tư lẻ đăng ký vượt 173 lần số lượng chào bán.
