Thế giới hôm nay: 02/06/2021

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

WHO đã phê duyệt vắc xin covid-19 của Sinovac Biotech cho sử dụng khẩn cấp. Tổ chức này khuyến cáo tiêm CoronaVac, vắc-xin do Trung Quốc sản xuất, cho người từ 18 tuổi trở lên, với liều thứ hai khoảng hai đến bốn tuần sau liều thứ nhất. Hơn 430 triệu liều của loại vắc-xin này đã được sử dụng. Chấp thuận của WHO sẽ cho phép đưa vắc-xin này vào COVAX, chương trình chia sẻ vắc xin toàn cầu.

Giáo hoàng Francis ban hành những thay đổi sâu rộng nhất trong 4 thập niên qua đối với bộ luật hình sự của Giáo hội Công giáo. Các cải cách này mở rộng luật nhà thờ để hình sự hóa hành vi ấu dâm trẻ vị thành niên và mở rộng định nghĩa lạm dụng tình dục để bao gồm cả xâm phạm người lớn. Mặc dù chính thức cho phép phụ nữ được làm thừa tác viên và giúp lễ từ đầu năm nay, nhưng Đức Giáo hoàng khẳng định họ không thể được thụ phong.

Nền kinh tế Canada tiếp tục phục hồi sau đại dịch, với GDP tăng 5,6% theo năm trong quý đầu năm. Mức này thấp hơn một chút so với dự đoán của các nhà kinh tế, nhưng vẫn tốt. Tăng trưởng này là nhờ chi tiêu hộ gia đình tăng. Song quý này có thể chậm lại do các đợt phong tỏa mới sau làn sóng covid-19 mới.

WHO sẽ dùng bảng chữ cái Hy Lạp để gọi tên các biến thể SARS-CoV-2. “Các biến thể cần quan tâm” được phát hiện lần đầu tiên ở Anh (B.1.1.7), Nam Phi (B.1.351), Brazil (P.1) và Ấn Độ (B.1.617.2) sẽ có tên mới là Alpha, Beta, Gamma và Delta theo thứ tự ghi nhận lần đầu. Tổ chức kỳ vọng cách gọi tên mới sẽ giảm bớt kỳ thị đối với các nước phát hiện chủng mới.

Giá nhà ở Anh tăng 11% trong năm qua, tăng nhanh nhất kể từ năm 2014, theo Nationwide, một hiệp hội xây dựng. Nguyên nhân là người mua muốn tìm nhà lớn hơn và việc nước này tạm thời hoãn thuế giao dịch bất động sản. Lãi suất thấp cũng giúp tăng giá nhà, như ở Mỹ, nơi chỉ số giá nhà quốc gia Case-Shiller đang tăng theo năm 13%.

Katumba Wamala, cựu tư lệnh quân đội Uganda và đương kim Bộ trưởng giao thông vận tải, vừa sống sót sau một vụ ám sát. Bốn kẻ tấn công đi xe máy đã bắn vào ô tô của ông ở thủ đô Kampala. Ông Wamala bị thương ở cả hai vai; con gái và tài xế của ông thiệt mạng. Những vụ việc tương tự đã trở nên phổ biến trong những năm gần đây ở Uganda, khiến một số nhân vật nổi tiếng thiệt mạng.

Chính phủ Thái Lan phê duyệt các biện pháp kích thích covid-19 trị giá 140 tỷ baht (4,5 tỷ đô la), để bổ sung thêm cho gói 85,5 tỷ baht đã được phê duyệt vào tháng trước. Số ca nhiễm đã tăng kể từ khi bùng dịch vào tháng 4, với tổng số ca hiện đã vượt 160.000. Hôm thứ Hai, thống đốc của Ngân hàng Trung ương Thái Lan nói nền kinh tế có thể sẽ không trở lại mức tăng trưởng tiền đại dịch cho đến năm 2023.

TIÊU ĐIỂM

Hồng Kông xét xử các yêu cầu tại ngoại của các nhân vật đối lập

Vào tháng 3, 47 nhân vật đối lập nổi tiếng ở Hồng Kông đã bị buộc tội âm mưu lật đổ chính quyền. Cụ thể, họ phạm tội tổ chức một cuộc bầu cử sơ bộ trước khi tranh cử vào các ghế của hội đồng lập pháp thành phố. Nhà chức trách gọi đây là âm mưu bất hợp pháp nhằm phá hoại chính phủ và vi phạm luật an ninh quốc gia mới của thành phố. Họ hầu hết đã bị từ chối đơn xin tại ngoại ban đầu. Hôm qua và hôm nay, mười bị cáo đã có mặt tại tòa để xin tại ngoại trong khi chờ xét xử.

Các phiên xử về việc cho phép tại ngoại lần đầu hồi tháng 3 kéo dài 4 ngày, có khi đến tận đêm khuya. Một số bị cáo đã ngất xỉu và phải nhập viện. Các luật sư kỳ cựu ở Hồng Kông cho biết họ chưa từng thấy một vụ nào được xử lý kém như vậy. Khi từ chối cho phép tại ngoại đối với cựu nghị sĩ Claudia Mo, thẩm phán viện dẫn các tin nhắn WhatsApp của cô với các nhà báo nước ngoài, trong đó chỉ trích việc dùng các vụ bắt giữ để đe dọa phe đối lập ở Hồng Kông.

Huawei ra mắt hệ điều hành HormonyOS 2.0

Huawei hôm nay sẽ ra mắt phiên bản thứ hai của Harmony, hệ điều hành điện thoại thông minh của họ. Gã khổng lồ viễn thông Trung Quốc từng là nhà cung cấp thiết bị lớn nhất thế giới. Dù vẫn còn mạnh, nhưng bị Mỹ gán nhãn đe dọa an ninh (chưa có bằng chứng) và bị cấm vận đã khiến Huawei gặp nhiều khó khăn. Huawei hiện không thể sử dụng một số phần cứng và phần mềm của Mỹ, hay mua chip từ các nhà máy sử dụng thiết bị Mỹ. Vì vậy, Huawei đang cố gắng tổ chức lại hoạt động kinh doanh xoay quanh linh kiện và phần mềm sản xuất trong nước.

Huawei đã tuyên bố Harmony là một hệ điều hành hoàn toàn mới. Nhưng bản phát hành đầu tiên của nó vào năm 2019 nói thẳng ra là một bản nhái lại của Android, hệ điều hành điện thoại được dùng nhiều nhất trên thế giới. Bản chất mã nguồn mở của Android cho phép bất kỳ ai cũng có thể điều chỉnh, khiến nó vượt quá phạm vi trừng phạt của Mỹ. Phiên bản thứ hai được cho là có sự hỗ trợ của các lập trình viên Nga. Dân công nghệ sẽ rất muốn biết nó có thực sự khác biệt hay không.

Việc làm toàn cầu khó khăn trong đại dịch

Hôm nay, Tổ chức Lao động Quốc tế, một tổ chức của Liên Hợp Quốc, sẽ công bố một báo cáo về xu hướng việc làm trong thời kỳ đại dịch. Năm ngoái thật tồi tệ đối với người lao động trên toàn thế giới. Tổng số giờ làm việc giảm 9% so với năm trước đó. Nhưng thiệt hại là không đồng đều. Những người ở các nước nghèo và người nghèo ở các nước giàu phải chịu thiệt hại nhiều nhất. Ở Mỹ, việc làm lương thấp vẫn thấp hơn 28% so với mức tiền khủng hoảng, theo một theo dõi phục hồi của Mỹ.

Câu hỏi lớn là khủng hoảng sẽ kéo dài bao lâu. Ở cấp độ toàn cầu, các biện pháp kích thích tài khóa đã hào phóng một cách bất thường, rót tiền vào túi người dân và do đó cho phép họ chi tiêu cũng như tạo việc làm. Nhưng đó chủ yếu là các nước giàu, những nước được hưởng phần lớn lợi ích của biện pháp này. Những nơi chỉ có thể tiến hành các biện pháp kích thích nhỏ hơn, chẳng hạn như Châu Phi và Mỹ Latinh, thị trường lao động có thể sẽ phải sống chung với hậu quả của covid-19 một thời gian.

Israel bầu tổng thống

Israel có thể có hoặc không có thủ tướng mới trong vài ngày tới. Nhưng nước này sẽ sớm có tổng thống mới. Hôm nay các nghị sĩ sẽ bầu một nguyên thủ quốc gia mới thay cho người đương nhiệm Reuven Rivlin, khi nhiệm kỳ 7 năm của ông kết thúc. Hai ứng viên đã thu thập được các chữ ký cần thiết để tranh cử cho vai trò này, vốn chủ yếu mang tính nghi lễ. Một người là cựu lãnh đạo đảng Lao động, Isaac Herzog; người còn lại là Miriam Peretz, một giáo viên lọt vào mắt xanh của công chúng sau khi hai con trai của bà hy sinh trong thời gian phục vụ quân đội.

Ông Herzog, một chính trị gia giàu kinh nghiệm và quan hệ rộng, rõ ràng là ứng viên dẫn trước. Nhưng đây là một cuộc bỏ phiếu kín. Những mặc cả phút chót vẫn có thể tác động đến kết quả. Thủ tướng Binyamin Netanyahu đã từ chối ủng hộ cả hai ứng viên. Ông đang bị xét xử vì cáo buộc hối lộ và gian lận (bị ông phủ nhận), và có thể kỳ vọng được tổng thống ân xá. Vậy tại sao không lấy lòng họ?