Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Alexander Lukashenko đe dọa chặn nguồn cung khí đốt tự nhiên từ Nga sang châu Âu, khi cuộc khủng hoảng người di cư ở biên giới Belarus-Ba Lan leo thang. Động thái này nhằm đáp lại việc EU xem xét đặt thêm lệnh trừng phạt đối với chế độ của ông. Dù mạnh miệng, ông Lukashenko vẫn cần cái gật đầu của Gazprom, chủ sở hữu đường ống – cũng như chính phủ Nga – để làm vậy.
FW de Klerk, tổng thống cuối cùng của chế độ apartheid Nam Phi, vừa qua đời ở tuổi 85. Cùng với Nelson Mandela, nhà lãnh đạo chống apartheid ra tù năm 1990, de Klerk đã giám sát quá trình chuyển đổi sang nền dân chủ hợp hiến, với đỉnh điểm là cuộc bầu cử đa đảng năm 1994. De Klerk và Mandela cùng được trao giải Nobel hòa bình.
Chủ tịch hiện tại và cựu giám đốc điều hành của công ty dầu mỏ Thụy Điển Lundin Energy bị buộc tội đồng lõa với tội ác chiến tranh ở Sudan. Các công tố viên Thụy Điển cáo buộc công ty đã yêu cầu chính phủ bảo vệ một mỏ dầu, dù làm vậy đồng nghĩa cho quân đội tấn công dân thường. Đây là lần đầu tiên một doanh nhân bị buộc tội này kể từ phiên tòa Nuremberg. Cả giám đốc điều hành lẫn công ty đều phủ nhận cáo buộc.
Hội nghị trung ương lần thứ 6 của Đảng Cộng sản Trung Quốc đã thông qua một nghị quyết coi ông Tập Cận Bình là nhà lãnh đạo có vị thế gần như vô song, ngang hàng với các nhà lãnh đạo cách mạng Mao Trạch Đông và Đặng Tiểu Bình. Động thái này giúp ông Tập củng cố địa vị và qua đó gần như nắm chắc nhiệm kỳ chủ tịch nước lần thứ ba.
Sara Duterte, con gái của Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte, đã đổi sang đảng Lakas-CMD, làm dấy lên suy đoán bà muốn kế tục di sản của cha mình. Đảng này trước đó đã nói các ứng viên hiện tại của họ cho cuộc bầu cử tổng thống năm tới không phải giúp “giữ chỗ” cho bà Duterte, song việc bà gia nhập Lakas chỉ vài ngày trước thời hạn đổi ứng viên đã khiến người ta phải ngạc nhiên.
Thêm một người đàn ông bị kết án gần sáu năm tù vì hô khẩu hiệu biểu tình bị cấm theo luật an ninh quốc gia mới của Hồng Kông. Ma Chun-man, được biết đến với biệt danh “Captain America” vì bộ trang phục anh mặc khi biểu tình, không nhận tội vi phạm luật này, vốn được áp đặt theo lệnh của chính quyền đại lục nhằm hạn chế tự do ngôn luận trong thành phố.
Chính phủ Séc của Thủ tướng Andrej Babis đã từ chức, mở đường cho một chính phủ liên minh trung hữu mới. Nó bao gồm hai đảng thắng sít sao trong cuộc bầu cử quốc hội hồi tháng 10, và sẽ bị ràng buộc bởi một thỏa thuận chia sẻ quyền lực. Petr Fiala, lãnh đạo của đảng lớn hơn trong liên minh, có thể sẽ làm thủ tướng tiếp theo.
Con số trong ngày: 99,64%, là tỷ lệ các phiên tòa hình sự ở Nga kết thúc bằng việc kết án vào năm ngoái.
TIÊU ĐIỂM
COP 26 sắp bế mạc: nhiều việc dang dở
Hội nghị thượng đỉnh khí hậu của Liên Hợp Quốc tại Glasgow sẽ kết thúc vào thứ Sáu, với cuộc họp cuối cùng dự kiến rơi vào 6 giờ chiều theo giờ Anh. Phái đoàn Mexico được cho là đã đề nghị tặng Archie Young, nhà đàm phán của Anh, một chai rượu tequila nếu chương trình kết thúc đúng giờ. Người Nga hứa tặng rượu vodka.
Song ông Young có thể sẽ phải tự mua đồ uống cho mình. Hiện vẫn còn rất nhiều vấn đề chưa được giải quyết, bao gồm việc các nước giàu nên cấp bao nhiêu tiền (cũng như khi nào) cho các nước nghèo để giúp họ hạn chế biến đổi khí hậu. Vẫn chưa có khuôn khổ cho thị trường carbon toàn cầu cũng như các quỹ bồi hoàn cho các nước dễ tổn thương về những thiệt hại đã gánh chịu.
Đến nay tiến độ rất chậm. Các cam kết về khí hậu mới, nếu được tôn trọng, sẽ đưa thế giới đến mức tăng chỉ 2,4°C so với thời kỳ tiền công nghiệp vào năm 2100 — thấp hơn dự đoán trước đó là 2,7°C nhưng vẫn cao hơn đáng kể mục tiêu của thỏa thuận Paris là 2°C (tốt nhất là chỉ 1,5°C). Trung Quốc và Mỹ hứa hợp tác để giảm lượng khí thải trong thập niên tới. Sẽ rất ngạc nhiên nếu họ thực sự làm được như vậy.
Lạm phát hạ nhiệt ở Ấn Độ
Lạm phát làm các nhà hoạch định chính sách Mỹ nhớ tới thời kỳ hỗn loạn những năm 1970. Tương tự là các chính trị gia Ấn Độ. Như mọi khi, họ sẽ theo dõi sát sao tình hình chỉ số giá tiêu dùng công bố vào thứ Sáu.
Lạm phát Ấn Độ đang hạ nhiệt từ mức cao nhất của mùa hè. Giá tiêu dùng dự kiến chỉ tăng 4%, thấp hơn nhiều so với mức 6% mà ngân hàng trung ương có thể chấp nhận. Điều đó giúp hoãn việc tăng lãi suất cao cho đến năm sau. Song rổ hàng CPI vẫn có những điểm đáng chú ý. Chi phí nhiên liệu đã được chứng minh là gây đau đớn, chủ yếu vì thuế.
Trong bối cảnh các cuộc bầu cử bổ sung vào tuần trước, chính phủ Narendra Modi đã giảm thuế xăng và dầu diesel. Nhiên liệu rẻ hơn giúp giảm giá rau. Do đó thủ tướng Ấn Độ không cần phải khóc vì hành tây như những người tiền nhiệm của ông. Khi ông được bầu, giá cả là mối quan tâm chính của cử tri, nhưng ngày nay thất nghiệp và chiến tranh văn hóa quan trọng hơn.
Bulgaria lại tổ chức bầu cử
Chủ nhật này người dân Bulgaria lại đi bỏ phiếu. Hai cuộc tổng tuyển cử trong năm nay đều không thành lập được chính phủ. Và lần này họ bầu cả tổng thống. GERB, đảng trung hữu của cựu thủ tướng Boyko Borisov, có thể sẽ lại dẫn đầu. Nhưng chưa chắc họ có thể thành lập chính phủ liên minh. Nếu “Chúng Tôi Tiếp tục Thay đổi,” một liên minh chống GERB mới, thắng số phiếu như kết quả thăm dò dự đoán, nó có thể phá vỡ thế bế tắc. Được gây dựng bởi hai cựu bộ trưởng, đảng này sẽ hút phiếu bầu từ những người thất vọng với các đảng chống GERB trước đây, đặc biệt là đảng của Slavi Trifonov, một cựu dẫn chương trình truyền hình giàu cá tính, người dường như đã bỏ lỡ cơ hội trở thành lãnh đạo của quốc gia nghèo nhất EU.
Bulgaria rất cần lãnh đạo vào lúc này. Do những nhóm vận động chống vắc-xin, đến nay chỉ có 21% dân số nước này được tiêm vắc-xin covid đầy đủ. Trung bình có 166 người chết vì căn bệnh này mỗi ngày. Thuyết phục người Bulgaria tiêm vắc-xin nên là ưu tiên hàng đầu của chính phủ tiếp theo.
