Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Giới chức thành phố Mariupol ở Ukraine cho biết có khoảng 2.000 chuyến xe di tản đã rời khỏi thành phố, với dự kiến 2.000 chuyến nữa theo sau. Đây là cuộc di tản thành công thứ hai khỏi nơi này. Trong khi đó, một quan chức Ukraine cho biết các hành lang sơ tán từ 4 thành phố ở vùng Sumy cũng sẽ được thiết lập từ thứ Ba.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nói nước này khó có thể gia nhập NATO. “Ukraine không phải là thành viên của NATO… chúng ta đã nghe suốt nhiều năm qua rằng các cánh cửa luôn mở sẵn, nhưng chúng ta cũng nghe rằng chúng ta sẽ không thể gia nhập. Đó là sự thật cần được công nhận,” ông Zelenksy nói trước các quan chức quốc phòng. Trước cuộc xâm lược, Nga đã yêu cầu Ukraine không tham gia liên minh quân sự này.
Marina Ovsyannikova, biên tập viên của đài Channel One ở Nga, người vào hôm thứ Hai đã giơ biểu ngữ “Hãy dừng chiến tranh” ngay trên sóng truyền hình, bị phạt 30.000 rúp (280 đô la) vì “tổ chức sự kiện công cộng trái phép.”
Pierre Zakrzewski, một nhân viên quay phim thuộc đài Fox News của Mỹ, đã thiệt mạng ở Ukraine khi đang đưa tin ở ngoại ô thủ đô Kyiv. Phóng viên Benjamin Hall của Fox cũng bị thương trong vụ tấn công. Trước đó, vào hôm Chủ nhật, nhà báo Mỹ Brent Renaud thiệt mạng vì trúng đạn ở Ukraine.
Nhiều vụ nổ lớn được ghi nhận ở thủ đô Kyiv của Ukraine vào hôm thứ Ba khi Nga đẩy mạnh bắn phá. Một số tòa nhà, bao gồm cả ga tàu điện ngầm, đã bị tấn công. Trong khi đó, Bộ Quốc phòng Anh cho biết Nga đã dựng lên một thị trưởng thân Nga ở thành phố Melitopol, sau khi người tiền nhiệm bị bắt cóc vào hôm thứ Sáu.
EU cấm các cơ quan xếp hạng tín dụng hàng đầu, bao gồm Moody’s, S&P và Fitch, xếp hạng Nga và các công ty của nước này, trong bối cảnh xếp hạng của Nga vốn đã rất tệ. Anh cũng công bố các biện pháp trừng phạt mới đối với những cá nhân có liên hệ với tổng thống Nga Vladimir Putin, bên cạnh một loạt các lệnh trừng phạt thương mại.
Thủ tướng của Ba Lan, Cộng hòa Séc và Slovenia sẽ đến Kyiv vào thứ Ba này để thay mặt EU bày tỏ tình đoàn kết với Ukraine. Bộ ba cũng sẽ đề xuất một “gói hỗ trợ rộng rãi” cho tổng thống Volodymyr Zelensky. Trong khi đó, các quan chức Mỹ nói Trung Quốc đồng ý hỗ trợ kinh tế cho Nga. Mỹ cũng lo ngại Trung Quốc đã đồng ý cung cấp cho Điện Kremlin các máy bay không người lái tấn công và tên lửa đất đối không. Nga và Trung Quốc đều phủ nhận.
Tòa án Tối cao ở Karnataka, một bang tây nam Ấn Độ, đã tán thành lệnh cấm của một số trường đại học không cho phép các nữ sinh Hồi giáo mang khăn trùm đầu trong lớp học. Lệnh cấm này đã gây biểu tình lớn ở Karnataka cũng như trên khắp Ấn Độ trong những tháng gần đây • Trung Quốc báo cáo kỷ lục 5.280 ca mắc covid-19 có triệu chứng — hơn một nửa trong số đó ở tỉnh Cát Lâm miền đông bắc. Hiện chính sách “zero covid” của Bắc Kinh đang đứng trước thử thách lớn, với 11 thành phố bị phong toả • Iran cam kết tiếp tục đàm phán hướng đến khôi phục thỏa thuận hạt nhân quốc tế. Đàm phán chậm lại từ tuần trước vì Nga yêu cầu thương mại của họ với Iran không bị ảnh hưởng bởi những lệnh trừng phạt có liên quan đến Ukraine.
Con số trong ngày: 6.500 hryvnia (215 đô la), là số tiền chính phủ Ukraine trả cho các lao động bị mất việc do chiến tranh.
TIÊU ĐIỂM
Sự trỗi dậy của một chính sách “ngăn chặn” mới
Cuộc xâm lược Ukraine đã làm tan vỡ những nỗ lực gần đây của phương Tây nhằm “cài đặt lại” quan hệ với Nga. Thay vào đó, các quan chức và chuyên gia đang xem xét lại chính sách “ngăn chặn” (containment), vốn do George Kennan, một nhà ngoại giao Mỹ trước đây đề ra, với mục tiêu đánh bại Liên Xô trong Chiến tranh Lạnh mà không cần động binh. Lập luận rằng Nga sẽ chỉ phản ứng theo “logic và luận điệu” của quyền lực, Kennan nói phải áp dụng một “lực đối trọng không thể đánh bại” để đối phó với Nga.
Một chính sách như vậy sẽ hoạt động như thế nào trong giai đoạn hiện nay? Nhiều học giả cho rằng Mỹ phải tăng chi tiêu quốc phòng. Ukraine nên được cung cấp vũ khí để tiêu hao ý chí và nguồn lực của Nga. Các biện pháp trừng phạt phải mạnh mẽ, trong khi tăng cường liên minh của Mỹ ở Châu Âu và Thái Bình Dương. Đối với những người lo ngại sự kiện Ukraine làm phân tâm khỏi Trung Quốc, các quan chức chính quyền Biden nói việc Nga suy yếu kết hợp với hệ thống đồng minh châu Âu vững mạnh rồi cũng sẽ “mang lại kết quả tốt đẹp” ở châu Á.
Các hãng thời trang đồng loạt ngừng kinh doanh ở Nga
Kết quả năm 2021 tốt đẹp của Inditex sẽ được công bố vào thứ Tư. Nhà bán lẻ thời trang nhanh lớn nhất thế giới, với chuỗi Zara, được hưởng lợi từ việc “mua sắm trả thù” khi người tiêu dùng đẩy mạnh chi tiêu hậu covid-19.
Nhưng cuộc chiến ở Ukraine đã khiến công ty Tây Ban Nha, giống như nhiều hãng khác, phải suy nghĩ lại về hoạt động kinh doanh của mình ở Nga – nơi chiếm 8,5% lợi nhuận trước lãi vay và thuế, và là nơi họ thuê 9.000 lao động. Đến nay họ đã đóng cửa 502 cửa hàng và ngừng bán hàng trực tuyến ở Nga. Đối thủ lớn của Inditex, H&M của Thuỵ Điển, cũng tạm thời ngừng kinh doanh ở Nga, tương tự như Levi’s của Mỹ và các nhà sản xuất quần áo thể thao Adidas, Nike và Puma. Động thái này có thể gây ra chi phí dài hạn lẫn ngắn hạn, nếu khách hàng Nga cho rằng họ, chứ không phải chính phủ Nga, đang bị phương Tây trừng phạt.
“Khoảng khắc Falklands” của Boris Johnson
Một số nghị sĩ đảng Bảo thủ cho rằng cuộc chiến ở Ukraine mang đến cho thủ tướng Anh Boris Johnson một “khoảnh khắc Falklands” hiếm hoi. Cách nói này đề cập đến tỉ lệ ủng hộ Margaret Thatcher tăng vọt sau cuộc chiến với Argentina vào năm 1982. Đó chắc chắn là lời phóng đại, nhưng cuộc xung đột vẫn mang lại cho ông Johnson một số phao cứu sinh rất cần thiết.
Chỉ mới hai tháng trước ông hoàn toàn có nguy cơ bị lật đổ sau vụ Partygate – scandal về một loạt các bữa tiệc vi phạm quy tắc Covid-19. Giờ đây nó đã hoàn toàn biến mất khỏi tâm trí của công luận. Tỷ lệ người Anh muốn ông từ chức đã giảm 10 điểm phần trăm kể từ tháng 1 xuống còn 53%, theo hãng thăm dò ý kiến Opinium, trong khi cách biệt giữa Công đảng với đảng Bảo thủ thu hẹp. Song nó có thể không kéo dài lâu, khi chiến tranh đẩy giá dầu và khí đốt tự nhiên lên cao, ngay trước thềm việc tăng thuế vào tháng 4. Chi tiêu hộ gia đình eo hẹp sẽ gây nhiều khó khăn cho ông Johnson.
Fed đang họp bàn về lãi suất
Cục Dự trữ Liên bang chắc chắn sẽ tăng lãi suất vào thứ Tư, lần đầu tiên kể từ năm 2018. Thông báo được đưa ra sau cuộc họp thường kỳ của uỷ ban nghiệp vụ thị trường mở sẽ khởi động một chu kỳ thắt chặt mới nhằm kiềm chế lạm phát, vốn đang ở mức cao nhất bốn thập niên qua.
Sẽ không có nhiều bất ngờ: giá cả thị trường đều đang đặt xác suất hơn 99% là Fed sẽ tăng lãi suất 0,25%. Do đó, thị trường sẽ tập trung vào tuyên bố sau cuộc họp của chủ tịch Jerome Powell. Họ muốn tìm các manh mối về thời gian và tốc độ Fed rút ngắn các khoản mua trái phiếu khổng lồ trong thời kỳ đại dịch. Họ cũng muốn nghe quan điểm của ông Powell về ảnh hưởng của việc Nga xâm lược Ukraine đối với chính sách tiền tệ. Giá dầu tăng cao dẫn đến lạm phát, trong khi bất ổn tài chính làm tổn hại triển vọng kinh tế. Sẽ rất khó để Fed điều chỉnh giá cả mà không làm suy yếu tăng trưởng.
