Thực hiện: Viên Đăng Huy | Hiệu đính: Nguyễn Thế Phương

Chiến tranh Nga – Ukraine

Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương

Châu Âu – Trung Đông – Châu Phi

Chuyên mục Phân tích

Chiến tranh Nga – Ukraine:

Ukraine tấn công tên lửa vào Melitopol do Nga chiếm đóng, các vụ nổ được báo cáo ở Donetsk và Crimea

Nhiều vụ nổ đã được báo cáo tại thành phố Melitopol do Nga chiếm đóng ở miền nam Ukraine, tại Cộng hòa Nhân dân Donetsk tự xưng và tại Crimea bị Nga sáp nhập – bao gồm một doanh trại quân đội Nga. Các vụ nổ ở Melitopol xảy ra trong bối cảnh quan chức của cả hai bên đều báo cáo rằng Ukraine đã tiến hành một cuộc tấn công tên lửa vào thành phố hôm thứ Bảy, trong khi truyền thông nhà nước Nga cho biết 20 tên lửa đã tấn công Cộng hòa Nhân dân Donetsk vào sáng Chủ nhật. Cũng có báo cáo về các vụ nổ ở Sevastopol, trụ sở của Hạm đội Biển Đen của Nga; tại một doanh trại quân đội Nga ở Sovietske; và ở Hvardiiske, Dzhankoi và Nyzhniohirskyi. Các vụ nổ xảy ra sau khi Moscow tăng cường tấn công tên lửa vào Ukraine tuần trước, sau tuyên bố của Nga rằng Kiev đứng sau các vụ tấn công bằng máy bay không người lái gần đây vào các sân bay quân sự nằm sâu trong lãnh thổ của họ.

Xem thêm tại: CNN, Ukraine launches missile attack on Russian-occupied Melitopol, explosions reported in Donetsk and Crimea. Truy cập ngày 12/11/2022

Nổ lớn ở thủ đô Ukraine, đội khẩn cấp được triển khai

Thị trưởng Kyiev Vitali Klitschko cho biết 10 máy bay không người lái Shahed đã bị lực lượng phòng không Ukraine bắn hạ, trong khi các lực lượng khẩn cấp đã được điều động đến quận trung tâm Shevchenkivskyi. Chuông báo động không kích vang lên lúc 5h55 sáng (03:55 GMT) và người dân được khuyến cáo ở trong các hầm trú ẩn cho đến khi mọi việc rõ ràng. Vụ nổ xảy ra khi Ukraine kêu gọi đồng minh cung cấp cho mình các hệ thống phòng không tiên tiến hơn để bắn hạ các tên lửa và máy bay không người lái của Nga vốn đã tàn phá cơ sở hạ tầng năng lượng của đất nước và khiến hàng triệu người không được sưởi ấm trong cái lạnh thấu xương của mùa đông.

Xem thêm tại: Al Jazeera, Explosions heard in Ukrainian capital, emergency teams deployed. Truy cập ngày 14/12/2022

Tướng Ukraine nói Nga đang sử dụng tên lửa cũ của Ukraine chống lại Ukraine

Tướng Ukraine Vadym Skibitsky nói rằng lực lượng tình báo đã phát hiện ra điểm bất thường sau đợt phóng tên lửa của Nga hồi tháng 10. Đó là mảnh vỡ của tên lửa hành trình cận âm Kh-55 được thiết kế vào những năm 1970 để mang đầu đạn hạt nhân nhưng đầu đạn đã được gỡ bỏ và thêm chấn lưu để che giấu sự thật rằng nó không mang trọng tải. Thêm vào đó, những tên lửa này đã được chế tạo tại một nhà máy sản xuất vũ khí Ukraine. Các tên lửa này thuộc số vũ khí được Ukraine bàn giao cho Nga vào những năm 1990 như một phần của thỏa thuận quốc tế nhằm đảm bảo chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine. Vào tháng 11, các lực lượng Ukraine đã tìm thấy các mảnh vỡ của hai tên lửa Kh-55 khác, cũng đã bị loại bỏ đầu đạn và thuộc cùng một đợt vũ khí mà Ukraine đã chuyển giao cho Nga theo thỏa thuận.

Xem thêm tại: NY Times, Russia Is Using Old Ukrainian Missiles Against Ukraine, General Says. Truy cập ngày 13/12/2022

G7 cam kết đáp ứng yêu cầu phòng không ‘khẩn cấp’ của Ukraine

G7 cam kết hôm thứ Hai sẽ đáp ứng các yêu cầu khẩn cấp của Ukraine sau khi Tổng thống Volodymyr Zelenskyy kêu gọi hỗ trợ thêm xe tăng hiện đại, hỏa lực pháo binh và vũ khí tầm xa để chống lại cuộc xâm lược tàn khốc của Nga. Ông cũng kêu gọi G7 giúp Kyiv có thêm 2 tỷ mét khối khí đốt tự nhiên trước tình trạng thiếu năng lượng nghiêm trọng của Ukraine khi hàng triệu người mòn mỏi không có điện trong cái lạnh dưới 0 độ sau các cuộc không kích tiếp theo của Nga vào các cơ sở hạ tầng quan trọng.

Xem thêm tại: Al Jazeera, G7 pledges to meet Ukraine’s ‘urgent’ air defence requirements. Truy cập ngày 12/12/2022

Mỹ giao thêm đạn pháo 155mm và tên lửa HIMARS cho Ukraine

Bộ Quốc phòng Mỹ công bố khoản hỗ trợ quân sự mới cho Ukraine trị giá lên tới 275 triệu USD để đáp ứng các nhu cầu quốc phòng và an ninh quan trọng của Ukraine. Gói hỗ trợ quân sự mới này bao gồm 80.000 viên đạn pháo 155mm, đạn dược bổ sung cho HIMARS, các hệ thống chống máy bay không người lái, các hệ thống phòng không, xe cứu thương đa năng cơ động cao (HMMWV) và thiết bị y tế, khoảng 150 máy phát điện. Gói hỗ trợ an ninh này sẽ cung cấp cho Ukraine những năng lực mới để tăng cường khả năng phòng không, bên cạnh việc cung cấp các thiết bị quan trọng mà nước này đang sử dụng rất hiệu quả để tự vệ trên chiến trường.

Xem thêm tại: Army Recog, US to deliver Ukraine with more 155mm artillery rounds and HIMARS rockets. Truy cập ngày 11/12/2022

Mỹ chuẩn bị cung cấp bom thông minh cho Ukraine

Chính quyền Biden đang lên kế hoạch cung cấp cho Ukraine thiết bị điện tử tiên tiến có thể chuyển đổi vũ khí không có khả năng dẫn đường thành “bom thông minh” có thể nhắm mục tiêu vào các vị trí quân sự của Nga với độ chính xác cao. Các bộ dụng cụ được kết hợp thiết bị định vị toàn cầu để đạt được độ chính xác và có thể được gắn vào nhiều loại vũ khí, tạo ra thứ mà Lầu Năm Góc gọi là Đạn tấn công trực tiếp hỗn hợp, hay JDAM. Quân đội Mỹ đã sử dụng công nghệ này trên những quả bom nặng tới 2.000 pound và thường kết hợp với máy bay ném bom và máy bay chiến đấu.

Xem thêm tại: Washington Post, U.S. planning to give Ukraine smart-bomb kits. Truy cập ngày 15/12/2022

Mỹ sắp cung cấp hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot cho Ukraine

Mỹ đang hoàn thiện kế hoạch gửi hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot tới Ukraine, một quyết định có thể được công bố ngay trong tuần này. Ukraine đã yêu cầu các đồng minh phương Tây cung cấp hệ thống phòng không, bao gồm các hệ thống Patriot do Mỹ sản xuất, để bảo vệ nước này khỏi các cuộc oanh tạc bằng tên lửa hạng nặng của Nga, bao gồm cả cơ sở hạ tầng năng lượng. Các hệ thống phòng không trên mặt đất như Patriot của Raytheon Technology Corp được chế tạo để đánh chặn các tên lửa đang bay tới, đây được coi là một trong những hệ thống phòng không tiên tiến nhất của Mỹ và thường có nguồn cung hạn chế.

Xem thêm tại: Reuters, U.S. close to providing Patriot missile defense system to Ukraine -officials. Truy cập ngày 14/12/2022

Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương:

Không quân Mỹ lần đầu tiên thử nghiệm thành công tên lửa siêu thanh phóng từ trên không

Lực lượng Không quân Mỹ đã thực hiện cuộc thử nghiệm thành công đầu tiên đối với tên lửa siêu thanh hoàn chỉnh phóng từ trên không. Một chương trình trước đó đã phải chịu một loạt thất bại vì thử nghiệm thất bại. Một nguyên mẫu đầy đủ của Vũ khí phản ứng nhanh phóng từ trên không, được gọi tắt là ARRW, đã được phóng từ một chiếc B-52 ngoài khơi bờ biển California vào thứ Sáu. Tên lửa AGM-183A đạt tốc độ siêu thanh gấp 5 lần tốc độ âm thanh và nó đã phát nổ ở khu vực chỉ định, Không đoàn thử nghiệm số 96 cho biết. Tất cả các mục tiêu của cuộc thử nghiệm đã thành công. ARRW sử dụng tên lửa đẩy để tăng tốc đầu đạn lên tốc độ siêu âm. Sau đó, một phương tiện trượt sẽ tách khỏi bộ tăng áp và sử dụng quán tính để di chuyển đến mục tiêu. Đây là thử nghiệm đầu tiên của toàn bộ hệ thống, được gọi là thử nghiệm Toàn diện.

Xem thêm tại: CNN, US Air Force carries out first fully successful test of air-launched hypersonic missile. Truy cập ngày 13/12/2022

Dự luật quân sự Mỹ dự chi 10 tỷ đô la để hỗ trợ Đài Loan

Quốc hội Mỹ dự kiến sẽ bắt đầu bỏ phiếu ngay sau ngày thứ Tư về một dự luật chính sách quân sự lớn bao gồm ủy quyền hỗ trợ an ninh lên tới 10 tỷ đô la và mua sắm vũ khí nhanh chóng cho Đài Loan khi Trung Quốc gây áp lực lên chính phủ dân chủ của đảo quốc này. Đạo luật tăng cường khả năng phục hồi của Đài Loan có trong NDAA cho phép phân bổ hỗ trợ tài trợ quân sự cho Đài Loan lên tới 2 tỷ đô la mỗi năm từ năm 2023 đến năm 2027, nếu ngoại trưởng Mỹ xác nhận rằng Đài Loan đã tăng chi tiêu quốc phòng. Dự luật cũng bao gồm một cơ quan bảo lãnh khoản vay tài chính quân sự nước ngoài mới và các biện pháp khác để đẩy nhanh việc mua sắm vũ khí của Đài Loan cũng như tạo ra một chương trình đào tạo mới để cải thiện khả năng phòng thủ của Đài Loan.

Xem thêm tại: Reuters, U.S. military bill features up to $10 billion to boost Taiwan. Truy cập ngày 9/12/2022

Hải quân Mỹ phủ nhận cắt giảm tàu chiến, trinh sát ở Biển Đông

Hải quân Mỹ nói không cắt giảm các chuyến tàu chiến hoặc các hoạt động trinh sát trên không và trên biển ở Biển Đông, bất chấp những tuyên bố mới của các cơ quan báo chí Trung Quốc. Tờ báo chính thức của quân đội Trung Quốc đưa tin vào ngày 7 tháng 12 rằng số lượng tàu và máy bay trinh sát của Mỹ thực hiện các hoạt động khiêu khích ở Biển Đông gần đây đã giảm đáng kể. Nhưng Trung tá Marissa Huhmann, phát ngôn viên của Hạm đội Thái Bình Dương, đã phủ nhận cáo buộc trên, nói rằng tàu trinh sát Mỹ hoạt động thường xuyên và thời gian, địa điểm hoạt động sẽ được Hải quân Mỹ ấn định.

Xem thêm tại: Washington Times, Navy denies curtailing warships, reconnaissance in South China Sea. Truy cập ngày 13/12/2022

Bộ trưởng Ngoại giao Đài Loan nói Trung Quốc chuẩn bị cái cớ mới để huấn luyện cho các cuộc tấn công trong tương lai

Bộ trưởng Ngoại giao Đài Loan Joseph Wu cho biết chính phủ Đài Loan tin rằng Trung Quốc đang chuẩn bị tìm một “cái cớ khác để thực hiện cuộc tấn công trong tương lai” vào hòn đảo này, sau một năm kỷ lục về các mối đe dọa và xâm nhập quân sự. Với số lượng ngày càng nhiều các cuộc xâm nhập quân sự vào khu vực phòng không của Đài Loan – từ 380 máy bay chiến đấu của Trung Quốc vào năm 2020 lên hơn 1.500 chiếc trong năm nay – nguy cơ xảy ra đụng độ ngày càng tăng có thể dẫn đến leo thang. Wu cũng cho biết không chỉ các nỗ lực quân sự của Trung Quốc đang gia tăng mà còn là “sự kết hợp của các áp lực”, bao gồm cưỡng chế kinh tế, tấn công mạng, chiến tranh nhận thức và pháp lý, cũng như nỗ lực ngoại giao nhằm cô lập Đài Loan trên trường quốc tế.

Xem thêm tại: Guardian, China preparing fresh pretext to practise future attacks, says Taiwan foreign minister. Truy cập ngày 13/12/2022

Đài Loan cam kết hợp tác an ninh sâu sắc hơn với Nhật Bản khi các nhà lập pháp cấp cao của LDP đến thăm

Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn hôm thứ Bảy cam kết tăng cường hợp tác an ninh với Nhật Bản để đảm bảo tự do ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương trong cuộc gặp với người đứng đầu chính sách của Đảng Dân chủ Tự do cầm quyền. Mặc dù Nhật Bản và Đài Loan không có quan hệ ngoại giao chính thức, nhưng cả hai nước có quan hệ không chính thức chặt chẽ và đều chia sẻ những lo ngại về Trung Quốc, đặc biệt là các hoạt động quân sự gia tăng gần mình. Gặp nhau tại văn phòng tổng thống ở Đài Bắc, bà Thái cảm ơn Koichi Hagiuda, người đứng đầu chính sách của LDP, vì sự hỗ trợ của Nhật Bản đối với các vấn đề như duy trì an ninh ở eo biển Đài Loan nhạy cảm.

Xem thêm tại: Japan Times, Taiwan pledges deeper Japan security cooperation as senior LDP lawmaker visits. Truy cập ngày 11/12/2022

Nhật Bản né tránh Mỹ ký kế hoạch máy bay chiến đấu thế hệ tiếp theo với Anh, Ý

Hôm thứ Sáu vừa qua Nhật, Anh và Ý đã đồng ý cùng phát triển chung chiến đấu cơ thế hệ tiếp theo vào năm 2035. Đây là một nỗ lực cộng tác phản ánh nhu cầu nhằm cùng nhau đối phó với các mối đe dọa địa chính trị đang gia tăng tới từ Trung Quốc và Nga. Ba quốc gia sẽ tập hợp các công nghệ của mình để phát triển và đồng sản xuất một khung máy bay chung. Tokyo đang trong quá trình nới lỏng các quy tắc xuất khẩu vũ khí và hy vọng cuối cùng sẽ khai thác được các mối liên hệ mà Anh và Ý có để bán máy bay cho các nước khác. Thỏa thuận này nhằm mục đích đưa máy bay chiến đấu tiền tuyến tiên tiến vào hoạt động vào năm 2035, bằng cách kết hợp dự án Hệ thống Không quân Chiến đấu Tương lai do Anh dẫn đầu, còn được gọi là Tempest, với chương trình F-X của Nhật Bản. Mỹ, nước đã cam kết bảo vệ cả ba quốc gia thông qua tư cách thành viên NATO và một hiệp ước an ninh riêng với Nhật Bản, cũng hoan nghênh thỏa thuận châu Âu-Nhật Bản này. Thỏa thuận này được đưa ra khi Trung Quốc tăng cường hoạt động quân sự xung quanh Đài Loan và ở Biển Đông, nơi Bắc Kinh đã tìm cách củng cố các yêu sách bành trướng của mình bằng các cơ sở quân sự trên các đảo nhân tạo đã xây dựng.

Xem thêm tại: Nikkei Asia, Japan shuns U.S. to sign next-gen fighter plan with U.K., Italy. Truy cập ngày 10/11/2022; Italy; Al Jazeera, Japan and UK to merge projects for new fighter jet by 2035. Truy cập ngày 10/12/2022

Chiến tranh Ukraine, căng thẳng Đài Loan thúc đẩy Nhật ủng hộ tăng gấp đôi ngân sách quốc phòng

Các nhà phân tích cho biết việc Nga xâm lược Ukraine đã làm gia tăng mối lo ngại ở Nhật Bản về khả năng xảy ra xung đột vì vấn đề Đài Loan đồng thời thúc đẩy sự ủng hộ đối với việc tăng gấp đôi chi tiêu quốc phòng. Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida đã ra lệnh tăng mạnh chi tiêu quốc phòng lên 2% GDP vào năm 2027 để cải thiện khả năng quân sự của đất nước. Chính phủ Nhật cam kết chi 314 tỷ đô la Mỹ trong năm năm tài chính tiếp theo, tăng hơn 50% so với năm năm tài chính kết thúc vào năm nay. Tokyo đã chi 39,66 tỷ đô la Mỹ cho chi tiêu quốc phòng trong năm tài chính gần nhất.

Xem thêm tại: SCMP, Ukraine war, Taiwan tensions boost Japanese support for doubling of defence budget. Truy cập ngày 11/12/2022

Nhật Bản cân nhắc coi Trung Quốc là ‘thách thức’ trong chiến lược an ninh mới

Nhật Bản sẽ xem xét việc chỉ định Trung Quốc là một “thách thức chiến lược” chưa từng có trong Chiến lược An ninh Quốc gia mới của mình, đồng thời có lập trường cứng rắn hơn đối với nước này phù hợp với các tài liệu quan trọng gần đây của Mỹ và NATO. Chính phủ Nhật đã đề xuất cụm từ này tại cuộc họp hôm thứ Năm với các thành viên của đối tác liên minh cầm quyền Komeito. Chiến lược An ninh Quốc gia hiện tại của Nhật Bản gọi “lập trường bên ngoài và các hoạt động quân sự” của Trung Quốc là một “vấn đề đáng quan ngại”. Những người tham dự cuộc họp kêu gọi thành lập một chuyên mục riêng về hợp tác và xây dựng lòng tin với Trung Quốc. Hai bên sẽ tiếp tục thảo luận để hoàn thiện nội dung chi tiết của văn kiện.

Xem thêm tại: Nikkei Asia, Japan weighs labeling China a ‘challenge’ in new security strategy. Truy cập ngày 10/11/2022

Triều Tiên thử động cơ tên lửa mới, thúc đẩy phát triển tên lửa tầm xa

Viện Khoa học Quốc phòng Triều Tiên đã thực hiện thành công cuộc thử nghiệm bắn tĩnh động cơ nhiên liệu rắn có lực đẩy cao với 140 tấn (tấn lực) dưới sự hướng dẫn của ông Kim Jong-un. Cuộc thử nghiệm diễn ra tại Bãi phóng vệ tinh Sohae ở phía tây bắc của Triều Tiên, tại một bệ thử nghiệm động cơ nằm ngang mới được xây dựng trong những tuần gần đây như một phần của cuộc đại tu toàn bộ khu vực sân bay vũ trụ vẫn đang diễn ra. Sự thành công của cuộc thử nghiệm đảm bảo chắc chắn về mặt khoa học và công nghệ đối với việc phát triển một hệ thống vũ khí chiến lược kiểu mới khác như một phần của năm nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu trong lĩnh vực vũ khí chiến lược được thiết lập vào tháng 1 năm 2021.

Xem thêm tại: NK News, North Korea tests new rocket motor, advancing long-range missile development. Truy cập ngày 15/12/2022

Quân đội Ấn Độ, Trung Quốc đụng độ ở Arunachal Pradesh

Quân đội Ấn Độ và Trung Quốc đụng độ ở Arunachal Pradesh ngày 9 tháng 12. Cuộc đụng độ xảy ra ở giữa hai bên dọc theo phần tranh chấp Đường kiểm soát thực tế ở bang đồi núi tại Yangste. Trước đây cũng đã từng diễn ra cuộc đụng độ lớn vào tháng 10 năm 2021 tại Yangtse, cách Tawang 35 km về phía đông bắc. Nỗ lực của Trung Quốc để tiếp cận đỉnh núi cao 17.000 feet đã bị cản trở và khu vực này hiện đang có tuyết và sẽ duy trì cho đến tháng Ba. Đây là cuộc đụng độ trực tiếp đầu tiên giữa hai bên kể từ tháng 8 năm 2020 gần Rinchen La ở phía đông Ladakh.

Xem thêm tại: Tribune, Indian, Chinese troops clash in Arunachal Pradesh; injuries on both sides. Truy cập ngày 13/12/2022

Ấn Độ bắt đầu triển khai tàu sân bay nội địa thứ hai

Bộ trưởng Quốc phòng Ấn Độ Rajnath Singh hôm thứ Sáu cho biết công việc đóng tàu sân bay nội địa thứ hai của Ấn Độ đã bắt đầu sau khi hạ thủy thành công tàu sân bay nội địa INS Vikrant. Nói về INS Vikrant, ông cho biết tàu sân bay INS Vikrant đã đạt được tỷ lệ 73-74% nội địa hóa và sau Mỹ, Anh, Pháp, Đức, Trung Quốc và Nhật Bản, Ấn Độ là quốc gia thứ 7 có thể đóng tàu sân bay. Hiện tại, Ấn Độ đang vận hành hai tàu sân bay – INS Vikramaditya do Nga chế tạo và INS Vikrant tự đóng có trọng lượng 40,000 tấn.

Xem thêm tại: Indian Today, Work has begun on second indigenous aircraft carrier, says Rajnath Singh. Truy cập ngày 11/12/2022

Việt Nam thúc đẩy mở rộng các tiền đồn ở Biển Đông

Việt Nam đã tiến hành mở rộng đáng kể công việc nạo vét và bồi đắp tại một số tiền đồn ở Biển Đông trong nửa cuối năm nay, báo hiệu ý định củng cố đáng kể các tuyên bố chủ quyền của mình trong tuyến đường thủy đang tranh chấp, một viện nghiên cứu của Mỹ đưa tin hôm thứ Tư. Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) của Washington cho biết công việc bồi đắp ở quần đảo Trường Sa, cũng được Trung Quốc và các nước khác tuyên bố chủ quyền, đã tạo ra khoảng 420 mẫu Anh (170 ha) đất mới và nâng tổng diện tích mà Việt Nam đã bồi đắp trước đây tới 540 mẫu Anh (220 ha). AMTI cho biết các tiền đồn cỡ vừa của Việt Nam tại đảo Nam Yết, Phan Vinh và Sơn Ca đang được mở rộng quy mô lớn, với một cảng đang nạo vét có khả năng tiếp nhận các tàu lớn hơn đã hình thành tại Nam Yết và Phan Vinh.

Xem thêm tại: Reuters, Vietnam in big push to expand South China Sea outposts – U.S. think tank. Truy cập ngày 15/12/2022

Công ty quốc phòng Mỹ đàm phán bán trực thăng, máy bay không người lái cho Việt Nam

Các công ty quốc phòng Mỹ đã thảo luận về việc cung cấp thiết bị quân sự, bao gồm máy bay trực thăng và máy bay không người lái cho Việt Nam trong các cuộc đàm phán với các quan chức chính phủ hàng đầu, một dấu hiệu mới cho thấy nước này có thể giảm sự phụ thuộc vào vũ khí của Nga. Lockheed Martin, Boeing, Raytheon, Textron và IM Systems Group đã gặp gỡ các quan chức bên lề hội chợ vũ khí quy mô lớn đầu tiên của đất nước vào tuần trước. Cuộc gặp diễn ra khi Việt Nam tìm kiếm các nhà cung cấp mới và cuộc xung đột Ukraine làm hạn chế khả năng của Nga, đối tác quân sự chính của Việt Nam trong nhiều thập kỷ.

Xem thêm tại: Reuters, U.S. defence companies in talks to sell Vietnam helicopters, drones. Truy cập ngày 15/12/2022

Cảnh sát biển Philippines để mắt đến việc cài đặt thêm các điểm đánh dấu ‘chủ quyền’ tại Biển Đông

Cảnh sát biển Philippines (PCG) đang lên kế hoạch dựng các cột mốc tượng trưng cho chủ quyền của nước này ở Biển Tây Philippines (Biển Đông theo cách gọi của Việt Nam) khi Trung Quốc được cho là đang duy trì một lực lượng dân quân quy mô “khủng” ở vùng biển tranh chấp. Lực lượng Đặc nhiệm Kaligtasan sa Karagatan của PCG được thành lập vào năm 2021 để thực thi pháp luật và quy định liên quan đến việc thúc đẩy an toàn tính mạng và tài sản trên biển trong phạm vi quyền tài phán hàng hải của Philippines. Vào tháng 5 năm nay, lực lượng đặc nhiệm đã lắp đặt 5 cột mốc nổi tại các biệt đội do Philippines trấn giữ ở Nhóm đảo Kalayaan để làm cột mốc chủ quyền.

Xem thêm tại: Manila Bulletin, PCG eyes installation of more ‘sovereignty’ markers in WPS. Truy cập ngày 12/12/2022

Indonesia nỗ lực xây dựng quân đội có thể ngăn chặn Trung Quốc

Indonesia đang phải đối mặt với những thách thức trong việc đại tu quân đội già cỗi của mình bất chấp việc chi tiêu phung phí để đối mặt với các mối đe dọa bao gồm tranh chấp lãnh thổ kéo dài với đối tác thương mại lớn nhất của nước này là Trung Quốc. Các vụ xâm nhập của tàu Trung Quốc vào vùng biển xung quanh quần đảo Natuna, giữa Malaysia và Indonesia, đã đặt Jakarta vào tình trạng báo động. Chính phủ Indonesia gần đây đã chuyển một chỉ huy hạm đội hải quân lớn đến Riau, gần quần đảo, sau khi bắt đầu xây dựng một căn cứ tàu ngầm vào năm ngoái. Jakarta cũng công bố kế hoạch chi 125 tỷ đô la cho vũ khí mới, bất chấp ngân sách quốc phòng bị thu hẹp.

Xem thêm tại: Bloomberg, Indonesia Struggles to Build Military That Can Stave Off China. Truy cập ngày 14/12/2022

Không quân Myanmar giới thiệu những chiếc FTC-2000G mới

Lực lượng Không quân Myanmar (MAF) đã nhận lô máy bay huấn luyện/tấn công hạng nhẹ đa chức năng FTC-2000G đầu tiên của Trung Quốc, loại máy bay này sẽ tăng cường hơn nữa khả năng của lực lượng này khi bắt đầu giai đoạn quan trọng về mặt quân sự của cuộc nội chiến ở Myanmar. Những chiếc FTC-2000G được cho là được đặt tại Namsang và sẽ dần thay thế các máy bay phản lực huấn luyện/tấn công hạng nhẹ K-8 ‘Karakorum’ do Trung Quốc-Pakistan sản xuất. FTC-2000G hai chỗ ngồi là phiên bản xuất khẩu của máy bay huấn luyện/chiến đấu JL-9 của Trung Quốc và đã thực hiện chuyến bay đầu tiên vào năm 2018.

Xem thêm tại: Janes, Myanmar Air Force inducts new FTC-2000Gs. Truy cập ngày 10/12/2022

Lực lượng Quốc phòng New Zealand cho máy bay P-3 Orion nghỉ hưu sớm, để lại khoảng trống về năng lực

Lực lượng Phòng vệ New Zealand hôm thứ Ba cho biết họ sẽ cho 5 máy bay P-3K2 Orion nghỉ hưu sớm hơn 5 tháng so với kế hoạch vì thiếu nhân sự, khiến lực lượng này chỉ còn ít máy bay cho các hoạt động tìm kiếm, cứu nạn và giám sát cho đến ít nhất là tháng 7. Máy bay Orion đang được thay thế bằng máy bay tuần tra hàng hải Boeing (BA.N) P-8A Poseidon mới, với chiếc đầu tiên đến New Zealand vào thứ Ba, phần còn lại sẽ được giao vào giữa năm 2023. Tuy nhiên, chính phủ New Zealand cho biết rằng Poseidon đầu tiên sẽ chưa sẵn sàng hoạt động cho đến ngày 1 tháng 7.

Xem thêm tại: Reuters, New Zealand Defence Force to retire P-3 Orion planes early, leaves capability gap. Truy cập ngày 13/12/2022

Châu Âu – Trung Đông – Châu Phi:

Mỹ cảnh báo việc mở rộng ‘quan hệ đối tác’ quốc phòng giữa Iran và Nga

Mỹ cáo buộc Nga cung viện trợ quân sự tiên tiến cho Iran, bao gồm các hệ thống phòng không, trực thăng và viện trợ quân sự, đồng thời cảnh báo về việc thắt chặt quan hệ quốc phòng giữa Moscow và Tehran với việc Nga sử dụng máy bay không người lái của Iran để tấn công các mục tiêu ở Ukraine. Phát ngôn viên Nhà Trắng John Kirby cho biết Nga và Iran đang xem xét thiết lập một dây chuyền lắp ráp máy bay không người lái ở Nga cho cuộc xung đột Ukraine, trong khi Nga đang đào tạo phi công Iran về máy bay chiến đấu Sukhoi Su-35, với khả năng Iran sẽ nhận được bàn giao trong năm nay và năm tới. Các cáo buộc của Mỹ là một phần trong nỗ lực có chủ ý nhằm thúc đẩy sự cô lập toàn cầu đối với Nga, trong trường hợp này nhắm vào các quốc gia Ả Rập đang tìm cách ngăn chặn ác tâm trong khu vực của Iran và những nước không có lập trường mạnh mẽ chống lại cuộc xâm lược Ukraine của Nga. Nhà Trắng đã nhiều lần tìm cách nhấn mạnh sự phụ thuộc của Nga vào Iran và Triều Tiên, một quốc gia bị cô lập rộng rãi khác trên trường quốc tế, để nhận được hỗ trợ khi Nga tiến hành cuộc chiến chống lại Ukraine.

Xem thêm tại: Al Jazeera, US warns of expanding Iran, Russia defence ‘partnership’. Truy cập ngày 10/12/2022; Times of Israel, US warns Russia is giving Iran ‘unprecedented military and technical support’. Truy cập ngày 10/11/2022

Đoàn Bộ Quốc phòng Việt Nam thăm, làm việc tại Tập đoàn đóng tàu Damen, Hà Lan

Nhân dịp tháp tùng Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính thăm chính thức Luxembourg, Hà Lan và Bỉ, ngày 11-12, Thượng tướng Hoàng Xuân Chiến, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng đã đến thăm, làm việc với Tập đoàn đóng tàu Damen, Hà Lan. Trong những năm qua, hợp tác giữa Tập đoàn Damen với các đối tác quốc phòng Việt Nam được đánh giá cao. Thông qua hợp tác, các cơ sở công nghiệp quốc phòng của Việt Nam đã chia sẻ kinh nghiệm về mô hình quản lý cùng các công nghệ, trang thiết bị hiện đại; đội ngũ cán bộ, công nhân được đào tạo, rèn luyện tay nghề đáp ứng các tiêu chuẩn tiên tiến trên thế giới. Thời gian tới, Tập đoàn Damen mong muốn tiếp tục xây dựng và duy trì quan hệ hợp tác với các đối tác của Bộ Quốc phòng Việt Nam.

Xem thêm tại: QĐND, Đoàn Bộ Quốc phòng Việt Nam thăm, làm việc tại Tập đoàn đóng tàu Damen, Hà Lan. Truy cập ngày 12/12/2022

Vucic của Serbia tìm kiếm sự chấp thuận của NATO để gửi lực lượng đến phía bắc Kosovo

Tổng thống Serbia Aleksandar Vucic cho biết Serbia sẽ yêu cầu lực lượng gìn giữ hòa bình của NATO cho phép mình triển khai quân đội và cảnh sát Serbia tới miền bắc Kosovo đầy bất ổn, mặc dù tin rằng không có khả năng yêu cầu được chấp thuận. Người đứng đầu chính sách đối ngoại của Liên minh châu Âu, Josep Borrell đã cảnh báo vào tháng trước về khả năng “leo thang và bạo lực” sau khi các cuộc đàm phán khẩn cấp giữa Kosovo và Serbia không giải quyết được tranh chấp kéo dài về biển số xe do người thiểu số Serb ở Kosovo sử dụng. Đề xuất của Belgrade gửi lực lượng của mình đến tỉnh cũ của Serbia hiện là Kosovo độc lập, có thể làm leo thang căng thẳng vốn đã sôi sục ở các quốc gia Balkan.

Xem thêm tại: Al Jazeera, Serbia’s Vucic seeks NATO approval to send forces to north Kosovo. Truy cập ngày 12/12/2022

Chuyên mục Phân tích:

Trung Quốc khó có thể tấn công Đài Loan?

Trung Quốc có đang chuẩn bị xâm chiếm Đài Loan trong hai tập kỷ tới? Các kịch bản xung đột đã trở thành sự thật đáng sợ sau cơn sốc xâm lược Ukraine của Nga vừa qua. Các nhà bình luận cảnh báo rằng Bắc Kinh có thể bị cám dỗ bởi cuộc xâm lược của Nga và tấn công người láng giềng mà từ lâu đã được coi là không chính danh.

Năm 2021, Đô đốc Philip Davidson cảnh báo rằng Trung Quốc có thể sẽ triển khai hoạt động quân sự chống lại Đài Loan vào năm 2027. Tổng thống Mỹ Joe Biden cho thấy Mỹ sẵn sàng giúp Đài Loan dập tắt sự hung hăng của Trung Quốc, Nhật tăng chi tiêu quốc phòng, Úc thỏa thuận với Mỹ và Anh về các tàu ngầm hạt nhân tuần tra xa bờ biển của mình hơn. Trong nhiều năm, các rủi ro xảy ra chiến tranh dường như thấp do Bắc Kinh phải tập trung vào những ưu tiên khác, như tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, có ba bằng chứng gần đây cho thấy khả năng chiến tranh đã leo thang, bao gồm những báo cáo tình báo về việc chuẩn bị về mặt quân sự của Trung Quốc đối với Đài Loan đến năm 2027, tiếp đến là các tuyên bố của các quan chức cấp cao nhấn mạnh vào sự quyết liệt thống nhất, cuối cùng là lợi thế đang tăng của quân đội Trung Quốc trước Mỹ ở các khu vực gần Đài Loan.

Dù có rất nhiều bằng chứng về việc ông Tập đã chỉ đạo PLA chuẩn bị cho các phương án quân sự đối với Đài Loan cho đến 2027, nhưng tầm quan trọng của các chỉ thị do Tập thông qua vẫn chưa rõ ràng. Tập Cận Bình đã thông qua những chỉ thị này ở đâu và như thế nào? Ý nghĩa của chúng là gì vẫn còn là dấu hỏi. Những diễn giải ủng hộ quan điểm rằng Bắc Kinh hiện tại đang ưu tiên các phương pháp hòa bình để đạt được sự thống nhất. Tuy nhiên, những diễn giải đó ẩn chứa khả năng rằng các ý định của ông Tập có thể sẽ thay đổi theo thời gian. Nhưng không hề có bằng chứng nào về việc đặt mốc thời gian được dựa trên những cân nhắc cá nhân của ông Tập. Lãnh đạo Trung Quốc cũng thường xuyên chỉ đạo quân đội chuẩn bị đối phó Đài Loan. Tiếp đó việc đặt mốc thời gian cho các mục tiêu hiện đại hóa là một việc làm cực kỳ phổ biến và có thể có nhiều lý do khác ngoài ý định xâm chiếm Đài Loan. Các báo cáo nhấn mạnh quyết tâm thống nhất dưới thời ông Tập cũng có rất nhiều, ví dụ Trung Quốc cũng đưa ra sách trắng quốc phòng về Đài Loan mà Trung Quốc sẽ không từ bỏ việc sử dụng vũ lực đối với hòn đảo này. Nhưng tầm quan trọng của các tuyên bố này lại được tâng bốc lên vì một vài lý do. Cuối cùng, xu hướng liên tục xây dựng kho vũ khí của mình với máy bay chiến đấu, tàu chiến, tên lửa và lực lượng mặt đất tiên tiến giúp cho Trung Quốc vượt trội hơn Đài Loan về mặt quân sự cũng đang bị làm quá lên. Bất chấp sức mạnh quân sự ngày càng tăng, Bắc Kinh không thể biết chắc chắn điều gì sẽ xảy ra khi chiến tranh bắt đầu. Một cuộc chiến tranh với Mỹ vẫn mang rủi ro cao, có khả năng gây thảm họa đến mức ngay cả với những bước tiến quân sự của Trung Quốc, chỉ có một sự thay đổi căn bản trong khả năng chấp nhận rủi ro và ưu tiên chính sách mới có thể biện minh cho việc Bắc Kinh sẵn sàng xem xét khả năng này.

Xem thêm tại: WarOnRock, Is China planning to attack Taiwan? A careful consideration of available evidence says no. Truy cập ngày 15/12/2022

Châu Âu có vũ khí nhưng không thể sử dụng chúng

Các lãnh đạo quân sự châu Âu đã nhận thức được rằng các cuộc xung đột quân sự leo thang và thậm chí các cuộc chiến tranh quy mô lớn thực sự có khả năng xảy ra trên lục địa. Dẫu vậy, họ đã phạm phải sai lầm khi tin rằng chỉ phản ứng hữu hình đối với các mối đe dọa đó thôi sẽ đủ. Vũ trang chỉ là một trong nhiều khía cạnh của vấn đề. NATO đã có trong tay các phương tiện quân sự vượt trội hơn rất nhiều so với Nga. Nhưng điều đó không ngăn được Tổng thống Nga Vladimir Putin thực hiện kế hoạch gây hấn với Ukraine. Châu Âu không chấp nhận khả năng xảy ra một cuộc xung đột mở. Các vũ khí mà châu Âu có sẵn không thể trở thành mối đe dọa đối với bất kỳ ai chừng nào các xã hội dân chủ của lục địa này không thể hiện khả năng và sự quyết tâm sử dụng chúng. Người châu Âu không còn hiểu rằng đàn ông có thể theo đuổi những mục tiêu không tương thích hoặc coi bạo lực là phương tiện hợp pháp để đảm bảo một số loại lợi ích. Ngược lại, đối với châu Âu, xung đột dường như là sản phẩm của những nguyên nhân ngẫu nhiên—như một vấn đề về phát triển hoặc thông tin sai lệch có thể sớm được khắc phục. Bằng cách loại trừ chủ quyền khỏi hiểu biết chính trị, người châu Âu đã biến chiến tranh thành một đối tượng không tưởng. Sự phát triển kinh tế của chính châu Âu dường như chứng minh rằng lực lượng quân sự là vô nghĩa và vô đạo đức. Châu Âu cũng rút ra kết luận rằng sự phát triển kinh tế cũng sẽ tạo ra những tác động tương tự ở mọi nơi và bám vào hy vọng rằng Trung Quốc, Nga hoặc Thổ Nhĩ Kỳ sẽ sớm tham gia cộng đồng các xã hội tự do và dân chủ khi nền kinh tế của họ trở nên hội nhập hơn vào một thế giới toàn cầu hóa. Bằng cách thụ động ngồi chờ một cuộc khủng hoảng đủ nghiêm trọng để buộc mình phải tự bảo vệ mình mà không cần thảo luận trước, châu Âu để cho kẻ thù có cơ hội lựa chọn tình thế có lợi nhất cho chúng. Một cuộc chiến như vậy, nếu xảy ra, chỉ có thể gây tổn thất về nhân mạng và tài nguyên nhiều hơn so với cuộc chiến mà châu Âu hy vọng tránh được bằng cách trao quyền tự do, vì sự yên bình của châu Âu, cho các cường quốc hiếu chiến mới nổi. Vì vậy, việc tái vũ trang của châu Âu không thể chỉ đến từ việc những người ra quyết định nhận ra sự cần thiết phải dành nhiều nguồn lực hơn cho các lực lượng vũ trang của châu Âu.

Xem thêm tại: Foreign Policy, Europeans Have Weapons but Aren’t Warriors. Truy cập ngày 9/12/2022

Tại sao Ả rập Saudi tìm đến Trung Quốc để mua vũ khí sau thời gian dài mua từ Mỹ?

Kể từ sau căng thẳng gia tăng với Mỹ những năm gần đây, Ryadh đang chủ động da đạng hóa nguồn cung vũ khí của mình, và Trung Quốc giờ đây là ưu tiên hàng đầu. Ả rập Xê út gần đây đã chi 4 tỷ USD cho vũ khí Trung Quốc sau Triển lãm hàng không Chu Hải hồi tháng 11, gấp đôi so với đợt mua sắm trước đó. Trước đây, số lượng đơn hàng mua vũ khí giữa Trung Quốc và Ả rập Xê út hầu như chỉ có drones, danh mục hàng mà Trung Quốc có tiếng là chất lượng tốt với giả phải chăng.

Vậy loại vũ khí nào Ả rập Xê út đã mua từ Trung Quốc gần đây? Theo Viện nghiên cứu hòa bình quốc tế Stockholm, đơn hàng vũ khí đầu tiên của Ả rập Xê út là tên lửa hạt nhân tầm trung DF-3 vào năm 1986. Kể từ đó, Riyadh mua 54 súng tự hành PLZ-45 năm 2007, 5 drones CH-4B năm 2014 và ơn 30 máy bay không người lái (UAV) Wing Loong-1 và 2 vào các năm 2014 và 2017. Drone trinh sát có vũ trang CH-4 là thiết bị được mua nhiều nhất lên đến 300 chiếc tại triển lãm hàng không Chu Hải mặc dù vẫn chưa được chính thức xác nhận bởi Riyadh hay Bắc Kinh. Đơn hàng tại triển lãm bao gồm chuỗi sản xuất UAV TB001 cũng như drone chiến đấu bay với độ cao tầm trung và sức bền cao mà PLA bắt đầu sử dụng để tuần tra gần Đài Loan năm nay. Tên lửa đạn đạo đối hạm YJ-21 với tầm bắn hơn 2000 km và hệ thống chống drone điều khiển bằng laze Thợ săn thầm lặng cũng được nhắc tới. Ngoài đơn hàng đã chính thức công bố, Trung Quốc cũng đã bí mật bán tên lửa DF-21 cho Riyadh và gần đây tình báo Mỹ tiết lộ rằng hồi năm ngoái Trung Quốc đã giúp Riyadh tự phát triển tên lửa đạn đạo.

Vậy Ả rập Xê út đã mua vũ khí gì từ Mỹ? Mỹ đã luôn là nguồn cung vũ khí lớn nhất cho Ả rập Xê út hàng năm trời, bao gồm cả vũ khí tấn công và tự vệ và vũ khí hạng nặng như máy bay trực thăng chiến đấu, tên lửa, tàu chiến và bom định hướng. Bất chấp căng thẳng gần đây, Mỹ vẫn thông qua đơn hàng tên lửa Partriot trị giá 3 tỷ USD cho Riyadn hồi tháng 8. Năm 2021 khoảng 280 tên lửa không đối không trị giá 650 triệu USD cũng được bán cho Riyadh. Cuối cùng, Ả rập Xê út đang tìm kiếm vũ khí gì từ Trung Quốc? Châu Trần Minh (Zhou Chenming), chuyên viên phân tích quân sự nói rằng Ả rập Xê út có thể quan tâm đến các thiết bị dưới đất như xe tăng, phương tiện bọc thép, pháo và pháo rocket tầm xa. Nhắc đến thương vụ J-10 mà Trung Quốc được cho là sẽ bán cho Ả rập Xê út, ông nói rằng trong một vài năm tới Riyahd khó có thể trang bị loại chiến đấu cơ này khi đang sử dụng F-15 và F-16 của Mỹ. Tuvia Gering, nghiên cứu viên tại Trung tâm chính sách Israel-Trung Quốc thuộc Viện nghiên cứu An ninh Quốc gia nói rằng Riyadh có thể sẽ chần chừ trong việc mua “vũ khí đắt đỏ” như máy bay trực thăng chiến đấu, chiến đấu cơ và hệ thống phòng không. Tuy nhiên, Riyadh có thể sẽ để mắt đến các hệ thống vũ khí tương lai như drone dưới nước, công nghệ AI, hệ thống tự hành, drone theo bầy, thiết bị giám sát, vệ tinh, laze tân tiến, tên lửa siêu âm và siêu thanh.

Xem thêm tại: SCMP, Why is Saudi Arabia looking to China to buy weapons after years of arms deals with the US? Truy cập ngày 9/12/2022

Tại sao Nhật lại chọn Anh và Ý cho chương trình Chiến đấu cơ F-X của mình?

Trong tuyên bố chung của các nhà lãnh đạo đưa ra vào ngày 9 tháng 12, thủ tướng Nhật Bản, Anh và Ý đã công bố Chương trình Không quân Chiến đấu Toàn cầu (GCAP) mới, sẽ trang bị máy bay chiến đấu thế hệ thứ sáu vào năm 2035, bằng cách tích hợp F-X và Chương trình máy bay chiến đấu tương lai Tempest. Dù Mỹ và Nhật đã có mối quan hệ đồng minh thân cận trong thời kỳ hậu chiến, vậy tại sao Nhật lại chọn Anh và Ý thay vì Mỹ? Có 5 nguyên nhân. Thứ nhất là mốc thời gian. Tokyo chọn Hệ thống BAE của Anh làm đối tác mà không phải Lockheed Martin vì khung thời gian phát triển của chương trình F-X và Tempest trùng với nhau. Thứ hai, ba quốc gia chia sẻ các yêu cầu tác chiến chung đối với máy bay chiến đấu trong tương lai. Để đảm bảo ưu thế trên không với tư cách là một quốc gia hàng hải, cả Nhật Bản và Anh đều có kế hoạch mua một máy bay chiến đấu tàng hình đa năng cỡ lớn với tầm bay xa và động cơ đôi có khả năng mang tên lửa với việc sản xuất rẻ hơn và hiệu quả hơn. Thứ ba, Nhật Bản, Anh và Ý hầu như là các cường quốc tầm trung và có thể giảm chi phí phát triển và rủi ro công nghệ bằng cách hợp tác cùng nhau. Chi phí phát triển máy bay chiến đấu mới lớn đến mức khó có thể được chi trả bởi riêng một quốc gia nào. Thứ tư, việc Mỹ và Lockheed từ chối chia sẻ thông tin công nghệ bí mật như mã nguồn đã khiến Tokyo tìm đến Anh để cùng phát triển. Tokyo đang tìm kiếm quyền truy cập vào mã nguồn của máy bay chiến đấu mới để cho phép Lực lượng tự vệ trên không Nhật (JASDF) giới thiệu các bản nâng cấp độc lập và được nội địa hóa. Nếu không có quyền truy cập như vậy, JASDF không thể tự do giới thiệu các sửa đổi mong muốn của mình – một bài học cay đắng cho Tokyo vốn ảnh hưởng đến các chương trình F-2 và F-15. Cuối cùng, người ta cho rằng Nhật Bản, Anh và Ý đang tìm cách tăng số lượng đơn vị sản xuất thông qua phát triển chung có hiệu suất và hiệu quả, giảm chi phí sản xuất hàng loạt và bán máy bay chiến đấu của họ ra thị trường nước ngoài trong tương lai. Anh và Ý dự kiến sẽ xuất khẩu sang thị trường châu Âu, trong khi Nhật Bản dự kiến sẽ xuất khẩu sang các thị trường châu Á như Đông Nam Á.

Xem thêm tại: Diplomat, Why Japan Chose Britain and Italy for Its F-X Fighter Program. Truy cập ngày 10/11/2022

Chiến đấu cơ Nhật-Anh-Ý nêu bật ưu điểm của ‘chủ nghĩa tiểu đa phương’

Anh sẽ hợp tác cùng Nhật và Ý để cùng phát triển một hệ thống chiếu đấu trên không tương lai, hay FCAS. Chiếc chiến đấu cơ này mang tiềm năng của các công nghệ mới như trí thông minh nhân tạo và tin học lượng tử nhằm tạo ra thứ giao thoa giữa phim “Top Gun” và “Star Wars”. Dự án sẽ là ví dụ mới nhất về việc Anh áp dụng cách tiếp cận “đơn phương” trong việc thành lập một nhóm đặc biệt để phát triển các khả năng phần cứng cụ thể. Cũng giống AUKUS, FCAS thực chất là một thỏa thuận gia tốc công nghệ. Có nghĩa rằng nó biểu thị một cam kết nhằm phát triển và đưa ra một khả năng mà sẽ thiết lập nền móng cho một nền công nghiệp bền vững và cạnh tranh trong những năm sắp tới. Tuy nhiên, FCAS là về đảm bảo ưu thế trên không trong tương lai thay vì sức mạnh trên biển. Bằng cách này, nó sẽ mở ra một lợi thế công nghiệp tiềm năng mới trong một không gian chiến đấu quan trọng khác đối với Anh.

Nhưng có phải chủ nghĩa tiểu đa phương công nghệ là một cách thích hợp để cùng nhau theo đuổi những món đồ chơi sáng bóng đắt tiền không? Trên thực tế, FCAS là khoản trả trước cho việc xây dựng các lợi thế chiến lược quốc gia để đáp ứng những nhu cầu về năng lực của thời đại cạnh tranh ngày nay. Nhật, Ý và Anh đã đóng một vai trò quan trọng trong nhiều thập kỷ qua với cách thức mà Mỹ gây ảnh hưởng thông qua các đồng minh của mình, dù là trong NATO hay song phương. Điều này có nghĩa là trong thời gian gần đây, ba quốc gia đã nhận thức được sự cần thiết phải có vai trò lãnh đạo lớn hơn trong vấn đề quản lý các cuộc khủng hoảng khu vực và các thách thức toàn cầu để bổ sung cho vai trò của Mỹ. Lợi thế chiến lược của cơ chế đa phương công nghệ này là ở khả năng nâng cao phương thức quản lý nhà nước mà nó cung cấp cho London, Tokyo và Rome. Đối với các cường quốc như Anh, Nhật Bản và Ý, việc duy trì lợi thế để định hình an ninh quốc tế trước những thách thức ngày càng tăng từ các chế độ độc tài đòi hỏi họ phải thể hiện sự sẵn sàng đa dạng hóa các nguồn công nghệ để phát triển năng lực quốc gia của mình. Theo lẽ đó, vì sự tích hợp thành công của công nghệ phức tạp với khả năng chiến đấu trong tương lai có khả năng mang các tiêu chuẩn đổi mới và an ninh thông tin quốc gia xích lại gần nhau hơn, chỉ những đối tác đáng tin cậy nhất mới có thể làm việc cùng nhau. Hợp tác này sẽ là một máy gia tốc công nghệ hỗ trợ hệ thống quốc tế rộng lớn hơn do Mỹ lãnh đạo bằng cách tăng năng lực cá nhân của ba trong số các thành viên cốt lõi của mình. Cuối cùng, FCAS là một phần của quá trình chuyển đổi rộng lớn hơn do AUKUS khởi xướng. Kiểu chuyển đổi này nâng các thỏa thuận công nghệ tiên tiến trở thành việc theo đuổi lợi thế chiến lược của quốc gia, tạo cho chúng một vị trí trung tâm trong các công cụ quản lý nhà nước.

Xem thêm tại: Nikkei Asia, Japan-U.K.-Italy fighter highlights advantages of ‘minilateralism’. Truy cập ngày 10/12/2022

Đài Loan tập trận bắn đạn thật khiến Việt Nam bất bình. Bắc Kinh có phải là mục tiêu thực sự?

Việt Nam nhanh chóng thể hiện mình không bằng lòng với các cuộc tập trận quân sự của Đài Loan gần đảo Ba Bình mà cả hai đều tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông. Các chuyên gia cho rằng vụ việc nói lên mối quan ngại của Đài Bắc về an ninh của các hòn đảo xa xôi hơn là tình trạng quan hệ với Hà Nội. Lê Hồng Hiệp, nghiên cứu viên cấp cao tại Viện ISEAS – Yusof Ishak, nói rằng cuộc trao đổi này đơn thuần là “về mặt nguyên tắc”. Các cáo buộc tương tự sẽ được đưa ra chống lại các hoạt động của bất kỳ bên yêu sách đối thủ nào có thể là Trung Quốc [lục địa], Đài Loan, Malaysia hoặc thậm chí là Philippines, quốc gia được coi là đồng minh trên thực tế của Việt Nam trong tranh chấp Biển Đông. Ông Hiệp nói thêm rằng vụ bắn đạn thật gần đây nhất không có khả năng làm tăng nhiệt nhiều ở Biển Đông vì từ quan điểm của Hà Nội, Đài Loan không phải là mối đe dọa lớn đối với an ninh quốc gia của Việt Nam do sự hiện diện hạn chế và tư thế ít quyết đoán hơn nhiều so với Trung hoa đại lục. Tiếp đó, nhiều nhà quan sát nói rằng các cuộc tập trận gần đây của Đài Loan xung quanh đảo Ba Bình nhằm vào Bắc Kinh nhiều hơn so với các bên yêu sách khác ở Biển Đông như Việt Nam, vì Đài Bắc lo ngại các vùng lãnh thổ xa xôi của mình có thể trở thành lựa chọn dễ dàng cho quân đội Trung Quốc đại lục. Wen-Ti Sung, một nhà khoa học chính trị, cho biết các đảo do Đài Loan kiểm soát ở Biển Đông có thể là mục tiêu có giá trị cao đối với Bắc Kinh vì việc chiếm lấy chúng mang lại lợi thế địa chiến lược trong việc kiểm soát phần lớn các tuyến đường thủy quan trọng nối liền Đông Nam Á và Đông Bắc Á. Huỳnh Tâm Sáng, giảng viên quan hệ quốc tế tại Đại học Quốc gia Việt Nam, cũng đồng tình khi cho biết việc quân đội Trung Quốc đại lục xâm chiếm đảo Ba Bình là nằm trong tầm tay, trái ngược với một cuộc xâm lược Đài Loan có thể dẫn đến sự cô lập không cần thiết bởi Mỹ và các đồng minh đối với Bắc Kinh. Các chiến lược gia quân sự, bao gồm cả cơ sở quốc phòng của chính Đài Loan, cũng đã nêu lên quan ngại rằng thay vì một cuộc xâm lược hoàn toàn, Bắc Kinh có thể cố gắng chiếm các đảo do Đài Loan kiểm soát nằm gần bờ biển Trung Quốc đại lục hơn, chẳng hạn như Kim Môn, và quần đảo Mã Tổ. Bắc Kinh đã quân sự hóa hoàn toàn ít nhất ba trong số các thực thể ở Biển Đông mà mình kiểm soát, trang bị cho các đảo này các hệ thống tên lửa chống hạm và phòng không, thiết bị gây nhiễu và laser cũng như máy bay chiến đấu. Trung Quốc cũng đã xây dựng bảy đảo nhân tại tại quần đảo Trường Sa và có thêm 20 tiền đồn khác ở quần đảo Hoàng Sa. Ông Huỳnh cho biết thêm sự cô lập về ngoại giao của Đài Bắc – khi không phải là thành viên của Liên Hợp Quốc cũng như không phải là một bên tham gia Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) – hạn chế vị thế và khả năng hành động của Đài Loan khi nhắc đến các tranh chấp ở Biển Đông. Điều này cũng đã tước đi con đường ngoại giao để đàm thoại về những khác biệt.

Xem thêm tại: SCMP, South China Sea: Taiwan’s live-fire drills irked Vietnam. Was Beijing the real target? Truy cập ngày 12/12/2022

Mỹ đang xây một bức tường tên lửa ở Thái Bình Dương

Quân đội Mỹ đã mua bệ phóng tên lửa Typhon đầu tiên, đánh dấu một bước phát triển quan trọng trong nỗ lực tạo ra bức tường tên lửa Thái Bình Dương để ngăn chặn Trung Quốc. Typhon được thiết kế để bắn các tên lửa SM-6 hoặc Tomahawk tiêu chuẩn trong khoảng cách từ 500 đến 1.800 km, lấp đầy khoảng trống giữa tên lửa tấn công chính xác (PSM) với tầm bắn khoảng 500 km của và vũ khí siêu thanh tầm xa (LRHW) có tầm bắn 2.776 km. Mỗi đơn vị Typhon bao gồm một trung tâm điều hành, bốn bệ phóng hệ thống phóng thẳng đứng (VLS) được kéo bởi xe đầu kéo M983A4, cùng các thiết bị mặt đất và nạp đạn liên quan. Bốn đơn vị Typhon sẽ tạo thành một khẩu đội, với một khẩu đội có 16 tên lửa. Tên lửa SM-6 Block IB tiêu chuẩn mới nhất có thân được thiết kế lại và động cơ tên lửa lớn hơn có khả năng giúp nó cải thiện khả năng chống tên lửa và phòng không cũng như chức năng tấn công mặt đất thứ cấp. Ngoài ra, tên lửa Tomahawk Block V mới nhất có tính năng liên lạc mới, khả năng chống hạm và đầu đạn đa tác dụng. Các bệ phóng trên đất liền có thể tồn tại lâu hơn các hệ thống trên tàu, mang lại hiệu quả cao hơn với chi phí thấp hơn. Chúng cũng có thể bổ sung cho sức mạnh không quân và hải quân bằng cách cung cấp sự hiện diện liên tục trên hoặc gần các khu vực tranh chấp và hỗ trợ hoạt động cho các lực lượng của Mỹ và đồng minh về mặt chiến thuật. Ở cấp độ chiến lược, sự hiện diện đơn thuần của hệ thống tên lửa này trên lãnh thổ đồng minh khiến một cuộc tấn công phủ đầu chống lại họ trở thành hành vi leo thang chiến sự đáng kể. Typhon và các dự án tương tự khác thể hiện sự thay đổi trong chiến lược của Mỹ từ việc tự mình làm mọi việc sang cho phép các đồng minh hỗ trợ các nỗ lực của chính nước Mỹ thông qua triển khai bong bóng chống xâm nhập/chống tiếp cận (A2/AD) của riêng mình.

Tuy nhiên, chiến lược này có những cạm bẫy của nó. Một nghiên cứu năm 2022 của RAND Corporation lưu ý rằng việc tìm kiếm một đối tác của Mỹ sẵn sàng triển khai các hệ thống tên lửa như Typhon khó khăn hơn nhiều so với việc tìm kiếm các đối tác muốn tổ chức các loại hình hiện diện quân sự khác của Mỹ, chẳng hạn như căn cứ không quân và hải quân. Báo cáo nghi ngờ khả năng Philippines, Thái Lan hoặc Hàn Quốc sẽ sẵn sàng tiếp nhận các hệ thống tên lửa tầm xa trên mặt đất của Mỹ, trong khi Úc và Nhật Bản sẽ ít miễn cưỡng hơn.

Xem thêm tại: Asia Times, US building a missile wall in the Pacific. Truy cập ngày 9/12/2022

Việt Nam tìm cách đa dạng hóa nguồn cung quốc phòng với triển lãm quốc phòng

Tuần qua, Quân đội nhân dân Việt Nam (VPA) lần đầu tiên tổ chức triển lãm quốc phòng quốc tế nhằm thúc đẩy hợp tác quốc tế trong lĩnh vực quốc phòng, xây dựng niềm tin giữa Việt Nam và các nước khác đồng thời giới thiệu ngành công nghiệp quốc phòng mới lập của mình với thế giới. Nhưng điều quan trọng hơn là, VPA muốn đa dạng hóa nguồn khí tài và thiết bị quốc phòng, bắt kịp với xu thế công nghệ quốc phòng gần đây của thế giới, và tìm kiếm cơ hội nhằm xuất khẩu các sản phẩm quốc phòng được sản xuất trong nước. Triển lãm phản ánh quyết tâm của lực lượng vũ trang Việt Nam giảm sự phụ thuộc nặng nề vào vũ khí Nga. Tuy nhiên, nhu cầu cấp thiết hiện đại hóa quân đội trong bối cảnh tranh chấp Biển Đông, nền kinh tế đang phát triển với nền tảng công nghệ và công nghiệp đang phát triển, tham vọng phát triển ngành công nghiệp quốc phòng trong nước cũng là những yếu tố khuyến khích quân đội Việt Nam tìm cách thay đổi chiến lược mua sắm của mình. Đối với Việt Nam Vũ khí Nga hấp dẫn hơn so với các nước khác vì lý di về lịch sử, chính trị, và thể chế. Việc Việt Nam phụ thuộc vào vũ khí Nga đã định hình các thể chế quốc phòng Việt Nam và quyết định nhiều đến bản chất của các thể chế này. Toàn bộ cơ sở quốc phòng Việt Nam đã được thiết lập để phù hợp với công nghệ quân sự kiểu Xô Viết, về mặt đào tạo, bảo trì và vận hành. Đã có nhiều nỗ lực nhằm đa dạng hóa dần dần khỏi sự phụ thuộc quá nhiều vào các hệ thống quân sự của Nga và có nhiều kết quả khác nhau. Ví dụ sớm nhất là nỗ lực mua máy bay chiến đấu phản lực Mirage-2000 từ Pháp vào những năm 1990 của Việt Nam đã thất bại do lệnh cấm vận vũ khí của Mỹ được áp dụng vào thời điểm đó. Thất bại trong việc mua Mirage-2000 cũng đáng chú ý vì Trung Quốc bắt đầu hiện đại hóa lực lượng không quân bằng cách mua lô máy bay phản lực Su-27 đầu tiên từ Nga vào năm 1992. VPA biết rằng việc mua cùng loại vũ khí với kẻ thù tiềm tàng từ cùng một nhà cung cấp sẽ đem đến rất nhiều rủi ro về mặt tác chiến. Sự kiện thứ hai diễn ra vào đầu những năm 2010 khi Việt Nam quyết định mua một số khinh hạm lớp Gegard của Nga. Động cơ của các con tàu đáng lẽ phải do Ukraine cung cấp. Phần thỏa thuận đã phá sản khi Nga sáp nhập Crimea vào năm 2014, do đó buộc Việt Nam phải đàm phán với chính Ukraine để có được những phần quan trọng. Quân đội Việt Nam hiện đang áp dụng chiến lược mua sắm ba hướng để đáp ứng nhu cầu hiện đại hóa. Thứ nhất, Việt Nam đang cố gắng đa dạng hóa nguồn cung cấp các nền tảng quân sự tiên tiến. Israel đã và đang đóng một vai trò thiết yếu trong nỗ lực này vì hai nước có mối quan hệ quốc phòng bền chặt từ những năm 1990. Cũng có vị trí cao trong danh sách là Ấn Độ (có thể mua tên lửa Brahmos) và một số quốc gia Đông Âu như Czechia (với việc mua L-39NG vào năm 2021) và Bulgaria (vũ khí hạng nhẹ và vũ khí nhỏ). Thứ hai, quân đội đang cố gắng kéo dài tuổi thọ của các vũ khí cũ thông qua các dự án hiện đại hóa khác nhau. Đáng chú ý nhất trong số này là nỗ lực nâng cấp xe tăng chiến đấu chủ lực T-54/55 của Việt Nam với sự giúp đỡ không nhỏ của Israel. Thứ ba, với kế hoạch đầy tham vọng nhằm phát triển một tổ hợp công nghiệp-quân sự tiên tiến, quân đội đã cố gắng chế tạo vũ khí của riêng mình, từ vũ khí nhỏ đến vũ khí mà họ coi là vũ khí công nghệ cao. Ngành công nghiệp quốc phòng non trẻ của đất nước đã sản xuất được các phương tiện vũ trang và vũ khí hạng nhẹ như tên lửa chống tăng, súng phóng lựu và súng máy.

Xem thêm tại: Diplomat, With Arms Expo, Vietnam Seeks to Diversify Its Defense Procurements. Truy cập ngày 14/12/2022