Thế giới hôm nay: 12/06/2023

Print Friendly, PDF & Email

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky chính thức xác nhận phản công lớn với tuyên bố “các hoạt động phản công và phòng thủ đang diễn ra.” Trong khi đó, nội tình phía Nga lại có xung đột xoay quanh tập đoàn lính đánh thuê Wagner. Một bộ trưởng, Nikolai Pankov, đã nói “các đơn vị tình nguyện” giờ đây phải ký hợp đồng chính thức với bộ quốc phòng. Nhưng người đứng đầu Wagner, Yevgeny Prigozhin, lại từ chối ký, đồng thời cáo buộc bộ quốc phòng thiếu năng lực.

Nicola Sturgeon đã bị bắt liên quan đến cuộc điều tra của cảnh sát về tài chính của Đảng Quốc gia Scotland. Bà sau đó được trả tự do mà không bị buộc tội trong khi chờ điều tra thêm. Cựu lãnh đạo đảng đã từ chức thủ hiến Scotland vào ngày 15 tháng 2. Kể từ đó, tư gia của bà đã bị các thám tử khám xét còn chồng bà, Peter Murrell, cựu giám đốc điều hành của SNP, bị bắt; ông cũng được trả tự do mà không bị buộc tội. Cuộc điều tra của cảnh sát liên quan đến 600.000 bảng Anh được các nhà hoạt động quyên góp cho đảng SNP.

Honduras mở đại sứ quán tại Trung Quốc nhân chuyến thăm của tổng thống Xiomara Castro. Honduras cắt quan hệ ngoại giao với Đài Loan, hòn đảo bị Trung Quốc tuyên bố chủ quyền, vào đầu năm nay. Trung Quốc yêu cầu các quốc gia mà họ có quan hệ chính thức công nhận quan điểm của họ. Đài Loan hiện có quan hệ ngoại giao đầy đủ với chỉ 13 nước.

Giao tranh nổ ra khắp Khartoum, thủ đô Sudan, khi lệnh ngừng bắn 24 giờ trong cuộc xung đột đến nay kéo dài 3 tháng giữa quân đội nước này và Lực lượng Hỗ trợ Nhanh (RSF) hết hạn. Quân đội trung thành với Tướng Abdel Fattah al-Burhan, nhà lãnh đạo trên thực tế của Sudan kể từ cuộc đảo chính năm 2019, còn RSF được lãnh đạo bởi Muhammad Hamdan Dagalo, một lãnh chúa. Giao tranh đã khiến gần 2 triệu người phải di dời và làm ít nhất 1.800 người thiệt mạng.

Ted Kaczynski, một kẻ khủng bố được biết đến với cái tên “Unabomber,” đã chết trong phòng giam. Từng được đào tạo toán học tại Harvard, Kaczynski tiến hành một chiến dịch cài bom kéo dài 17 năm, thường là qua đường bưu điện, từ một căn lều ở vùng hoang dã Montana. Ông ta đã giết chết 3 người và làm bị thương 23 người. Kaczynski bị bắt vào năm 1996 sau một cuộc truy lùng kéo dài và bị kết án chung thân không ân xá.

Đảng Bảo thủ cầm quyền của Anh xuất hiện những rạn nứt xoay quanh việc ông Boris Johnson từ chức khỏi Quốc hội. Cựu bộ trưởng Jacob Rees-Mogg cảnh báo rằng ngăn chặn ông Johnson quay lại nghị viện sẽ tạo ra “nội chiến” trong đảng. Trong khi đó, một bộ trưởng đương nhiệm, Grant Shapps, nói cử tri sẽ không “cần những kịch tính đó.” Ông Johnson, một cựu thủ tướng, đã nghỉ việc sau khi nhận được báo cáo của các nhà lập pháp về việc liệu ông có nói dối về các vi phạm đối với lệnh phong tỏa do covid hay không.

Con số trong ngày: 83.000, là ước tính số trường hợp mắc bệnh lậu được chẩn đoán ở Anh vào năm 2022 — nhiều nhất kể từ khi dữ liệu được thu nhập lần đầu năm 1918.

TIÊU ĐIỂM

Nga chào mừng ngày độc lập sau khi tách khỏi Liên Xô

Vào thứ Hai, nước Nga sẽ chào mừng lễ kỷ niệm ngày tuyên bố chủ quyền độc lập khỏi Liên Xô. Tính biểu tượng của “Ngày nước Nga” không hề phai nhoà trong tâm trí của những người Nga phản đối chế độ đàn áp của tổng thống Vladimir Putin. Hơn một chục cơ quan truyền thông bất đồng chính kiến, hiện phần lớn hoạt động từ nước ngoài, đang hợp lực để đánh dấu dịp này bằng một cuộc “chạy đua marathon” trên truyền hình để ủng hộ các tù nhân chính trị của đất nước bằng cách gây quỹ cho gia đình họ.

Trong khi đó, tuyên truyền của nhà nước Nga đang cố gắng thuyết phục người dân rằng mọi thứ đều nằm trong tầm kiểm soát ở Ukraine. Nhưng nó không còn là nhiệm vụ dễ dàng. Trong những tuần gần đây, một loạt máy bay không người lái đã tấn công Moscow; dân quân thân Ukraine đánh vào Belgorod, một tỉnh miền nam nước Nga; và Ukraine đã phát động cuộc phản công được mong đợi từ lâu. Nếu Điện Kremlin bị tổn thất lớn về lãnh thổ, công chúng có thể quay lưng — và căng thẳng trong nội bộ giới tinh hoa Nga có thể leo thang. Cho đến nay, ông Putin không gặp quá nhiều khó khăn trong việc đàn áp bất đồng chính kiến. Nhưng một thất bại trên chiến trường sẽ thay đổi điều đó.

Ấn Độ: Tác động của mưa gió mùa tới lạm phát

Mùa hè có thể thiêu đốt Ấn Độ, nhưng ít nhất thì giá cả đang hạ nhiệt. Dữ liệu công bố vào thứ Hai có thể cho thấy lạm phát năm giảm xuống 4,4% trong tháng 5, mức thấp nhất trong hơn một năm qua. Phần lớn trong số đó là do giá thực phẩm tăng chậm, loại mặt hàng chiếm gần một nửa rổ giá tiêu dùng của Ấn Độ. Tuần trước, Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ, với mục tiêu lạm phát 4%, đã lần thứ hai liên tiếp giữ nguyên lãi suất.

Dù vậy ngân hàng trung ương vẫn cảnh giác. Tất cả còn phụ thuộc vào mưa gió mùa, vốn bắt đầu ở Ấn Độ vào tuần trước sau giai đoạn đến trễ dài nhất trong 4 năm. Các nhà hoạch định chính sách đang hy vọng những cơn mưa sẽ cấp đủ nước cho Ấn Độ và đất nông nghiệp của đất nước. Nhưng Trái đất đang trong chu kỳ El Nino, một sự kiện khí hậu toàn cầu làm cho gió mùa yếu đi. Ở Ấn Độ, điều này đồng nghĩa giảm sản lượng nông nghiệp và tăng giá lương thực. Ngân hàng trung ương do đó hoàn toàn có thể sớm thắt chặt trở lại.

Thổ Nhĩ Kỳ có dấu hiệu bật đèn xanh cho Thuỵ Điển vào NATO

Đàm phán giữa Thổ Nhĩ Kỳ, một thành viên lâu năm của NATO, với tổng thư ký Jens Stoltenberg và Thụy Điển sẽ diễn ra vào thứ Hai. Thụy Điển nộp đơn xin gia nhập NATO sau khi Nga xâm lược Ukraine, nhưng bị Thổ Nhĩ Kỳ trì hoãn. Nước này cáo buộc Thụy Điển chứa chấp các thành viên của Đảng Công nhân người Kurd (PKK), một nhóm người Kurd có vũ trang và là kẻ thù của chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ. Dù vậy, khả năng đạt được đột phá đang tăng lên, trước thềm hội nghị thượng đỉnh NATO tại Vilnius, Litva, vào tháng 7.

Tổng thống Recep Tayyip Erdogan không còn cần phải xoa dịu các cử tri theo chủ nghĩa dân tộc ở quê nhà nữa sau khi đã thắng cử nhiệm kỳ ba vào tháng 5. Trong khi đó, Thụy Điển đã tiến hành nhiều bước để đáp ứng yêu sách của Thổ Nhĩ Kỳ. Luật hình sự hóa các hoạt động hỗ trợ cho các tổ chức khủng bố đã có hiệu lực gần đây. Và tuần trước, tòa án tối cao Thụy Điển đã lần đầu tiên phê chuẩn việc dẫn độ một người ủng hộ PKK bị kết tội liên quan đến ma túy đến Thổ Nhĩ Kỳ. Ông Erdogan hoàn toàn có thể tuyên bố chiến thắng và bật đèn xanh cho Thụy Điển, dĩ nhiên chỉ khi thực tâm ông muốn làm vậy.

Thành công của Oracle và khối tài sản của Larry Ellison

Là người giàu thứ tư thế giới, nhưng Larry Ellison lại ít được chú ý một cách đáng ngạc nhiên. Với tài sản ròng trị giá 138 tỷ đô la, nhà đồng sáng lập và chủ tịch của Oracle, một công ty phần mềm doanh nghiệp, giàu hơn Warren Buffett và chỉ sau Jeff Bezos, nhà sáng lập Amazon.

Tài sản ngày càng tăng của ông Ellison đến từ hiệu suất ấn tượng của giá cổ phiếu Oracle; nó đã tăng vọt 137% trong 5 năm qua, dễ dàng vượt qua những gã khổng lồ công nghệ như Alphabet, Amazon và Meta. Bất chấp nền kinh tế chậm lại, doanh số bán hàng của Oracle vẫn tiếp tục tăng trưởng với tốc độ ấn tượng nhờ chuyển hướng sang điện toán đám mây. Giới phân tích đang kỳ vọng công ty báo cáo mức tăng trưởng doanh thu 16% so với cùng kỳ năm ngoái trong quý gần đây nhất vào thứ Hai.

Trong những năm gần đây, Oracle cũng đã đổ tiền mặt và các khoản vay vào các đợt mua lại cổ phiếu, qua đó thúc đẩy tăng giá. Bằng cách nắm giữ cổ phần của mình, ông Ellison đã tăng gần gấp đôi sở hữu trong công ty lên hơn 2/5. Ông chắc chắn sẽ có đủ tiền cho lối sống xa hoa nổi tiếng của mình.