Thực hiện: Viên Đăng Huy | Hiệu đính: Nguyễn Thế Phương

Chiến tranh Nga – Ukraine:

Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương:

Đông Nam Á:

Châu Âu – Trung Đông – Châu Phi – Mỹ-Latinh:

Chuyên mục Phân tích:

Chiến tranh Nga – Ukraine:

Các đơn vị Nga ở Kherson và Crimea ‘mất khả năng chiến đấu’ vì dịch tả

Dịch tả đang lan rộng trong doanh trại Nga ở Kherson và Crimea sau cuộc tấn công của Nga vào Nhà máy thủy điện Kakhovka. Nguyên nhân bùng dịch có thể đến từ việc lính Nga sử dụng nước từ các nguồn mở. Thứ trưởng Bộ Y tế kiêm Giám đốc Vệ sinh Ukraine Ihor Kuzin trước đó đã tuyên bố rằng một đợt bùng phát dịch tả có thể xảy ra sau khi quân Nga phá hoại đập Kakhovka. Hơn nữa, các chất gây ô nhiễm xâm nhập vào sông Dnipro có thể gây nhiễm trùng đường tiêu hóa cấp tính, viêm gan siêu vi và ngộ độc thịt.

Xem thêm tại: NV Ukraine, Russian units in Kherson Oblast and Crimea, stricken in cholera outbreak, ‘losing combat effectiveness’. Truy cập ngày 18/6/2023

Lầu Năm Góc dự đoán cuộc phản công của Ukraine sẽ kéo dài và ‘rất bạo lực’

Các quan chức cấp cao của Lầu Năm Góc đã dự đoán về một trận chiến dữ dội, kéo dài khi các lực lượng Ukraine cố gắng đánh đuổi Nga ra khỏi đất nước của mình, đồng thời đưa ra những bình luận thẳng thắn về một chiến dịch tấn công mới sẽ phụ thuộc vào thiết bị quân sự và huấn luyện của phương Tây. Nhận xét của Mỹ được đưa ra khi các quan chức Ukraine nói rằng quân đội đã chiếm lại khoảng 40 dặm vuông lãnh thổ từ các lực lượng chiếm đóng của Nga và cuộc phản công của Kyiv đang tiến hành “chậm mà chắc”.

Xem thêm tại: Washington Post, Pentagon predicts Ukraine offensive will be long and ‘very violent’. Truy cập ngày 16/6/2023

Nga mở cuộc không kích ‘khủng’ vào Kyiv và các thành phố của Ukraine

Bộ Tổng tham mưu lực lượng vũ trang Ukraine cho biết các hệ thống phòng không của Ukraine đã bắn hạ 28 trong tổng số 30 drone Shahed do Iran sản xuất mà Nga sử dụng. Khoảng 20 mục tiêu đã được xác định và bị tiêu diệt bởi các lực lượng và lực lượng phòng không Ukraine trên không phận xung quanh Kyiv. Ngoài ra còn có các cuộc tấn công bằng tên lửa ở khu vực Zaporizhia ở đông nam Ukraine, nơi Yuriy Malashko, người đứng đầu cơ quan quản lý quân sự, cho biết Nga đã nhắm mục tiêu vào cơ sở hạ tầng viễn thông cũng như nông nghiệp và tài sản nông nghiệp trong các cuộc không kích.

Xem thêm tại: Al Jazeera, Russia launches ‘massive’ air attack on Kyiv, Ukrainian cities. Truy cập ngày 21/6/2023

Nga đe dọa tấn công các ‘trung tâm hoạch định’ của Ukraine nếu Kyiv sử dụng vũ khí của phương Tây ở Crimea

Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu cho biết hôm thứ ba rằng khả năng sử dụng tên lửa HIMARS do Mỹ cung cấp và tên lửa Storm Shadow do Anh cung cấp nhằm vào các mục tiêu ở Crimea sẽ đánh dấu sự can dự của phương Tây vào cuộc xung đột và sẽ dẫn đến các cuộc tấn công ngay lập tức đối với các cơ quan hoạch định chính sách Ukraine. Tối hậu thư của Nga được đưa ra một ngày sau khi tổng thống Joe Biden nói rằng mối đe dọa về việc Vladimir Putin cho phép tấn công hạt nhân chiến thuật là “có thật”, ngay sau khi nhà lãnh đạo Điện Kremlin tuyên bố triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật tại Belarus.

Xem thêm tại: Guardian, Russia threatens Ukraine’s ‘decision-making centres’ if Kyiv uses western arms in Crimea. Truy cập ngày 21/6/2023

Các phi công chiến đấu Ukraine sẽ được huấn luyện trên JAS-39 Gripen của Thụy Điển

Chính phủ Thụy Điển đã công bố kế hoạch đào tạo phi công và quân nhân mặt đất Ukraine về vận hành và bảo dưỡng máy bay chiến đấu JAS-39 Gripen. Chính phủ Thụy Điển hiện cũng đã cam kết đóng góp hàng triệu đô la cho Quỹ Quốc tế của Anh cho Ukraine và Quỹ ủy thác gói hỗ trợ toàn diện của NATO cho Ukraine để giúp tài trợ cho việc mua thêm các hệ thống vũ khí và các trang thiết bị khác. Lực lượng Vũ trang Thụy Điển sẽ giúp thiết lập một mạng lưới hậu cần để hỗ trợ các hệ thống mà nước này đã gửi tới Ukraine với các đầu mối ở Ba Lan, Romania và Slovakia như hệ thống phòng không di động RBS 70, xe tăng Lepard 2, pháo tự hành 155mm Archer.

Xem thêm tại: The Drive, Ukrainian Fighter Pilots Will Get Training On Sweden’s JAS-39 Gripen. Truy cập ngày 17/6/2023

TT Zelenskyy nói cuộc tấn công của Ukraine đạt được kết quả chậm; Putin nói rằng tình hình ‘tạm lắng’

Tổng thống Volodymyr Zelenskyy nói rằng cuộc phản công của Ukraine chống lại các lực lượng Nga “chậm hơn mong muốn”, nhưng Kyiv sẽ không cần phải tăng tốc. Tổng thống Vladimir Putin cho biết Moscow đã quan sát thấy “sự tạm lắng” trong cuộc phản công của Ukraine. Mặc dù Ukraine vẫn còn một số khả năng tấn công, nhưng Kyiv hiểu rằng họ “không có cơ hội”. Ukraine cho biết họ đã giành lại 8 ngôi làng trong cuộc phản công được chờ đợi từ lâu, nhưng các lực lượng Ukraine vẫn chưa tiến tới các tuyến phòng thủ chính mà Nga đã có nhiều tháng để chuẩn bị.

Xem thêm tại: Reuters, Ukraine offensive makes slow gains, Zelenskiy says; Putin sees ‘lull’. Truy cập ngày 22/6/2023

Ukraine chiếm làng Zaporizhia giữa chiến tuyến ác liệt

Một quan chức do Nga thiết lập tại khu vực Zaporizhia, Vladimir Rogov, cho biết Ukraine đã nắm quyền “kiểm soát hoạt động” tại Piatykhatky, một ngôi làng ở phía tây của khu vực Zaporizhia và quân đội Nga đang cố gắng phản công bằng pháo kích. Zaporizhia là địa điểm diễn ra một số cuộc giao tranh ác liệt nhất kể từ khi cuộc phản công bắt đầu, các trận chiến cũng diễn ra ác liệt xung quanh thành phố Bakhmut và ở khu vực Donetsk phía đông Ukraine.

Xem thêm tại: Al Jazeera, Ukraine takes Zaporizhia village amid fierce front-line battles. Truy cập ngày 19/6/2023

Mỹ cho biết có thể mất vài tháng để các đồng minh cung cấp F-16 cho Ukraine

Mỹ cho biết khả năng chuyển giao máy bay chiến đấu F-16 cho Ukraine – dù từ Mỹ hay từ đồng minh – sẽ mất vài tháng để hoàn thành. Vào tháng 5, Hà Lan đang cân nhắc chuyển một phần phi đội F-16 của mình cho Ukraine và muốn bắt đầu đào tạo phi công càng sớm càng tốt. Nhưng việc chuyển giao F-16 cho Ukraine phải có cách tiếp cận “toàn diện”, bao gồm cả việc đào tạo phi công và nhân viên bảo trì.

Xem thêm tại: Defense News, US official says it could take months for allies to give Ukraine F-16s. Truy cập ngày 21/6/2023

Pháp xác nhận chuyển giao hệ thống phòng không SAMP/T cho Ukraine

Tổng thống Pháp Emanuel Macron ngày 19/6 xác nhận hệ thống phòng không tầm trung SAMP/T của Pháp-Ý đã được cung cấp cho Ukraine. SAMP/T là hệ thống chống tên lửa tầm trung xa đầu tiên của châu Âu. Nó sẽ giúp Ukraine đối phó với các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái, tên lửa và máy bay của Nga. Với hệ thống SAMP/T được viện trợ cho Ukraine, radar và bệ phóng của nó được trang bị 8 tên lửa Aster với tầm bắn khoảng 100 km.

Xem thêm tại: Defence Blog, France confirms SAMP/T air defense system delivery to Ukraine. Truy cập ngày 21/6/2023

Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương:

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình gặp Ngoại trưởng Mỹ Blinken

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã gặp Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken vào thứ hai khi Washington và Bắc Kinh tìm cách hàn gắn các mối quan hệ đã bị rạn nứt do căng thẳng địa chính trị, thương mại và công nghệ. Trước đó vào chủ nhật, ngoại trưởng Blinken đã gặp Bộ trưởng Ngoại giao Tần Cương và cả hai bên đã đồng ý duy trì liên lạc nhằm tránh đối đầu trong bối cảnh cạnh tranh. Một ngày sau đó, nhà ngoại giao hàng đầu của Trung Quốc, Vương Nghị nói với ông Blinken rằng Washington nên kiềm chế can thiệp vào công việc nội bộ và dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt đơn phương đối với sự phát triển khoa học và công nghệ Trung Quốc. Phía Mỹ cho biết ông Blinken nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì các kênh liên lạc cởi mở để giảm nguy cơ hiểu lầm, trong khi Trung Quốc bày tỏ cam kết xây dựng mối quan hệ ổn định, có thể dự đoán và mang tính xây dựng.

Xem thêm tại: Nikkei Asia, China’s Xi Jinping meets U.S. Secretary of State Blinken. Truy cập ngày 20/6/2023

Nhà khoa học hải quân hàng đầu của Trung Quốc đề xuất một ‘siêu tàu’ có khả năng chuyển đổi năng lượng hạt nhân thành vũ khí động năng

Chuẩn đô đốc Ma Weiming, người đứng đầu chương trình phát triển công nghệ hải quân tiên tiến nhất của Trung Quốc, tiết lộ một siêu tàu mới có thể thực hiện công việc của gần như toàn bộ hạm đội tàu sân bay, một hệ thống tác chiến hải quân kết hợp vũ khí điện từ và một hệ thống điện chạy bằng năng lượng hạt nhân mạnh mẽ. Siêu tàu chiến được trang bị vũ khí điện từ mới như súng điện từ, súng cuộn, bệ phóng tên lửa, vũ khí laser và vi sóng công suất cao. Động cơ điện có thể cung cấp cho một tàu chiến duy nhất khả năng phòng thủ chính xác trước các cuộc tấn công trên không, tham gia chiến tranh chống tàu ngầm, đánh chặn tên lửa và thực hiện các cuộc tấn công chính xác vào cả mục tiêu trên biển và trên bộ.

Xem thêm tại: SCMP, China’s top naval scientist proposes a Star Wars-style ‘supership’ to convert nuclear energy to kinetic force weapons. Truy cập ngày 17/6/2023

Quân đội Trung Quốc đưa ra bộ quy tắc đối với đời sống xã hội của các chỉ huy hàng đầu

Chủ tịch Tập Cận Bình gần đây đã thông qua một bộ quy tắc mới kiểm soát các hoạt động xã hội của các sĩ quan cấp cao đang phục vụ và đã nghỉ hưu của PLA. Bộ quy tắc bao gồm quy tắc ứng xử đối với các quan chức Đảng Cộng sản, các cơ quan chính phủ và doanh nghiệp nhà nước, các tổ chức xã hội, phương tiện truyền thông, các cơ quan học thuật và nghiên cứu, các nhóm dân tộc thiểu số và tôn giáo, các tổ chức nước ngoài và các thành viên gia đình cũng như những người mà các lãnh đạo quân sự gặp trực tuyến. Các quy định mới cũng sẽ được áp dụng cho các tướng lĩnh đã nghỉ hưu, những người được biết là có ảnh hưởng đáng kể đối với các nhà lãnh đạo trẻ hơn. Châu Trần Minh (Zhou Chenming), nhà nghiên cứu của tổ chức tư vấn khoa học và công nghệ quân sự Yuan Wang, cho biết các quy định mới có khả năng nhằm xóa bỏ vết nhơ của hai cựu phó chủ tịch quân ủy trung ương và các tướng lĩnh, Quách Bá Hùng và Từ Tài Hậu, những người đã bị thanh trừng trong một chiến dịch chống tham nhũng do ông Tập khởi xướng vào năm 2013.

Xem thêm tại: SCMP, Chinese military issues ‘unprecedented’ rules for top commanders’ social lives in move not tried ‘even in Mao Zedong’s times’. Truy cập ngày 20/6/2023

Trung Quốc xây cảng hỗ trợ nghiên cứu biển sâu ở Biển Đông

Trung Quốc đã bắt đầu xây dựng một cảng chuyên dụng hỗ trợ nghiên cứu biển sâu ở Biển Đông, một động thái sẽ phục vụ nhiều hoạt động liên quan đến đại dương cũng như quốc phòng. Công việc xây dựng cảng của cơ sở hỗ trợ thử nghiệm trên Biển Đông của Tập đoàn Đóng tàu Nhà nước Trung Quốc (CSSC) đã bắt đầu tại Tam Á, tỉnh Hải Nam, miền Nam Trung Quốc. Với mục tiêu xây dựng năng lực thử nghiệm đại dương đẳng cấp thế giới, căn cứ này sẽ phục vụ các thử nghiệm dưới biển sâu cho tất cả các ngành công nghiệp trong nhiều lĩnh vực và hỗ trợ xây dựng hệ thống công nghiệp quốc phòng tiên tiến.

Xem thêm tại: Global Times, China builds port to support deep sea research in South China Sea. Truy cập ngày 19/6/2023

Đài Loan theo dõi 19 máy bay quân sự Trung Quốc, 5 tàu hải quân trên toàn quốc

Đài Loan hôm thứ ba đã theo dõi 19 máy bay quân sự Trung Quốc và 5 tàu hải quân xung quanh hòn đảo này. Trong số 19 máy bay của PLA, một máy bay tác chiến chống ngầm Thiểm Tây Y-8 và một máy bay tác chiến điện tử Thiểm Tây Y-8 đã tiến vào góc tây nam của vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) của Đài Loan. Cho đến nay, Bắc Kinh đã gửi 223 máy bay quân sự và 102 tàu hải quân xung quanh Đài Loan.

Xem thêm tại: Taiwan News, Taiwan tracks 19 Chinese military aircraft, 5 naval ships around the nation. Truy cập ngày 22/6/2023

Trung Quốc ‘phản đối’ cuộc họp của Bộ trưởng An ninh Anh với Đài Loan

Đại sứ quán Trung Quốc tại London hôm chủ nhật đã lên án cuộc gặp vào tuần trước giữa Bộ trưởng An ninh Anh Tom Tugendhat và Bộ trưởng Kỹ thuật số Đài Loan, cho rằng cuộc gặp này vi phạm quan hệ quốc tế. Vào thứ tư, bộ trưởng Tugendhat đã gặp bộ trưởng Các vấn đề Kỹ thuật số Đài Loan Audrey Tang trong chuyến đi cấp bộ trưởng hiếm hoi tới Anh. Bộ trưởng Tugendhat, người đã bị Trung Quốc trừng phạt hai năm trước vì lên tiếng về các cáo buộc vi phạm nhân quyền ở Tân Cương, không phải là bộ trưởng chính thức trong nội các nhưng tham dự các cuộc họp nội các với vai trò là bộ trưởng an ninh, nơi ông chịu trách nhiệm chống khủng bố, các mối đe dọa từ nhà nước trong nước và tội phạm kinh tế.

Xem thêm tại: Reuters, China ‘deplores’ UK security minister’s Taiwan meeting. Truy cập ngày 19/6/2023

Nhật tiêu chuẩn hóa vũ khí với Mỹ, châu Âu để bảo trì chung

Nhật Bản sẽ cân đối các tiêu chuẩn đối với thiết bị quốc phòng sản xuất trong nước với tiêu chuẩn của Mỹ theo hướng dẫn mới. Các kế hoạch được đưa ra khi công nghệ cảm biến và radar ngày càng tinh vi cho các thiết bị quốc phòng làm tăng chi phí bảo trì và thay thế các bộ phận. Giá thiết bị tăng cao đã dẫn đến thời gian vận hành tăng lên và thiết bị cũ hơn dẫn đến việc kiểm tra an toàn và thay thế phụ tùng nhiều hơn, dẫn đến chi phí bảo trì cao hơn. Các hướng dẫn mới kêu gọi các công ty trong nước phát triển và sản xuất thiết bị tương thích với các nước thành viên NATO, Úc và các đồng minh khác, với mục tiêu tiêu chuẩn hóa thiết bị giữa các quân đội mà Nhật Bản tiến hành các cuộc tập trận chung ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương và các nơi khác.

Xem thêm tại: Nikkei Asia, Japan to standardize arms with U.S., Europe for joint maintenance. Truy cập ngày 22/6/2023

Nhật Bản hy vọng củng cố quốc phòng Philippines trong bối cảnh lo ngại xung đột Đài Loan

Nhật Bản đang chuẩn bị viện trợ quân sự cho Philippines để giúp đảm bảo các đường tiếp cận trên biển và bảo vệ sườn phía tây của Đài Loan. Các quan chức Nhật Bản cho biết Mỹ đang cố vấn cho Tokyo về loại vũ khí, nhưng số khác lại nói rằng đây là sáng kiến của Nhật và Washington không thúc ép bất cứ điều gì. Trước đó, vào tháng tư, Tokyo cho biết sẽ cung cấp viện trợ quân sự cho các quốc gia thân thiện, bao gồm cả radar, mà các quan chức cho biết sẽ giúp Philippines khắc phục các lỗ hổng phòng thủ.

Xem thêm tại: Reuters, Japan hopes to shore up Philippines’ defence amid Taiwan conflict fears. Truy cập ngày 17/6/2023

Philippines, Mỹ và Nhật Bản ‘bật đèn xanh’ cho nhiều hoạt động hơn tại WPS

Cuối tuần qua, Philippines, Mỹ và Nhật Bản đã nhất trí tăng cường các hoạt động hàng hải kết hợp ở Biển Tây Philippines (WPS). Lực lượng bảo vệ bờ biển của Mỹ, Nhật và Phillipines đã tổ chức cuộc tập trận chung đầu tiên ở Biển Tây Philippines vào đầu tháng này, và cả ba đã “tái khẳng định tầm quan trọng của các hoạt động như vậy” trong cuộc họp. Ngoài ra, ba quan chức cũng nhất trí tổ chức thêm các cuộc trao đổi ba bên trong những tháng tới để mở rộng hơn nữa hợp tác và chia sẻ thông tin.

Xem thêm tại: Inquirer, PH, US and Japan OK more activities in WPS. Truy cập ngày 20/6/2023

Tàu Hải quân Trung Quốc bám đuôi tàu BRP Francisco Dagohoy trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines

Một tàu Hải quân Trung Quốc hôm thứ năm đã bám đuôi một tàu của chính phủ Philippines ở Biển Tây Philippines. Cuộc chạm trán hy hữu với tàu quân sự của Trung Quốc diễn ra cách đảo Thị Tứ 6 hải lý về phía tây nam khiến thủy thủ đoàn của BRP Francisco Dagohoy bất ngờ khi hệ thống nhận dạng tự động của tàu hải quân bị tắt trong khi bị tàu Trung Quốc tiếp cận từ phía sau. Sau đó tàu Philippines tiếp tục hành trình theo kế hoạch, đến Puerto Princesa vào chiều thứ sáu.

Xem thêm tại: GMA, China Navy ship tails BRP Francisco Dagohoy in PH EEZ. Truy cập ngày 17/6/2023

Hàn Quốc trình làng mẫu xe tăng thế hệ tiếp theo

Công ty Hàn Quốc Hyundai Rotem đã trình diễn xe tăng chiến đấu chủ lực mới, được gọi là K3, dựa trên nền tảng mô-đun với buồng lái ở phía trước và bộ động cơ ở phía sau. Hình bóng thấp của xe tăng cùng với khả năng bị phát hiện phạm vi radar và tia hồng ngoại khiến K3 mới gần như vô hình trước kẻ thù. Đồng thời, tên lửa chống tăng và các hệ thống vũ khí khác sẽ có khả năng tàng hình nhờ được tích hợp bên trong tháp pháo tự hành. K3 sẽ có trọng lượng chiến đấu 55 tấn và được trang bị động cơ diesel cho phép xe tăng đạt tốc độ tối đa trên đường là 70 km/h và 50 km/h trong điều kiện địa hình với phạm vi hành trình tối đa là 500 km .

Xem thêm tại: Defence Blog, South Korea displays next-gen tank concept. Truy cập ngày 19/6/2023

Bắc Triều Tiên thảo luận về nền kinh tế nghèo nàn, chiến lược quân sự

Triều Tiên đã mở một cuộc họp chính trị quan trọng để thảo luận về việc cải thiện nền kinh tế đang gặp khó khăn và xem xét lại các chiến lược quốc phòng trong bối cảnh căng thẳng gia tăng với các đối thủ. Trong ngày họp đầu tiên vào thứ sáu, Ủy ban Trung ương Đảng Lao động đã xem xét các chiến dịch kinh tế của đất nước trong nửa đầu năm 2023, đồng thời thảo luận về chính sách đối ngoại và chiến lược quốc phòng để “đối phó với tình hình quốc tế đã thay đổi”. Trước đó, tàu USS Michigan cập cảng Busan của Hàn Quốc hôm thứ sáu một ngày sau khi Triều Tiên bắn hai tên lửa đạn đạo tầm ngắn vào vùng biển phía đông của nước này để đáp trả cuộc tập trận bắn đạn thật giữa Mỹ và Hàn Quốc diễn ra gần biên giới liên Triều Tiên.

Xem thêm tại: Nikkei Asia, North Korea party discusses poor economy, military strategy. Truy cập ngày 18/6/2023

Ấn Độ tập trận chung tàu sân bay để cảnh báo Trung Quốc

Đầu tuần này, hai tàu sân bay của Hải quân Ấn Độ, INS Vikramaditya và INS Vikrant, đã dẫn đầu một cuộc tập trận hải quân với sự tham gia của hơn 35 máy bay cũng như nhiều tàu nổi và tàu ngầm. INS Vikramaditya là tàu sân bay lớp Kyiv sửa đổi được mua từ Nga và đi vào hoạt động năm 2013. Mặt khác, INS Vikrant được phát triển và chế tạo trong nước với chi phí 3 tỷ USD. Cuộc tập trận diễn ra vào thời điểm các nước đang tìm cách chống lại sự hung hăng ngày càng tăng của Trung Quốc trong khu vực.

Xem thêm tại: Interesting Egineering, India conducts dual aircraft carrier exercise in a warning to China. Truy cập ngày 16/6/2023

Mỹ và Ấn Độ nhanh tức tốc rộng hợp tác quân sự

Bộ Quốc phòng Mỹ và Bộ Quốc phòng Ấn Độ đã khởi động sáng kiến Tăng tốc Quốc phòng (INDUS-X) trong chuyến thăm cấp Nhà nước của Thủ tướng Modi tới Nhà Trắng. INDUS-X sẽ tiếp thêm sức sống cho sự hợp tác công nghiệp quốc phòng của hai nước và mở ra những cải tiến mới trong công nghệ và sản xuất. INDUS-X sẽ tạo việc làm cho các gia đình lao động ở cả hai quốc gia và thúc đẩy hòa bình, an ninh và thịnh vượng toàn cầu. Sự kiện này đã có sự tham gia của đại diện của hơn 30 công ty khởi nghiệp của Mỹ và Ấn Độ, cũng như các nhà lãnh đạo chính phủ, doanh nghiệp, học giả, để thảo luận về việc thúc đẩy hợp tác công nghệ tiên tiến giữa các hệ sinh thái công nghiệp quốc phòng của Mỹ và Ấn Độ.

Xem thêm tại: Army Recog, US and India rapidly expand their military cooperation including new INDUS X initiative. Truy cập ngày 22/6/2023

Azerbaijan cho biết lực lượng Armenia pháo kích khu vực biên giới

Bộ Quốc phòng Azerbaijan hôm thứ ba cho biết lực lượng vũ trang Armenia đã pháo kích vào các vị trí của quân đội Azerbaijan tại khu vực biên giới của quận Sadarak. Các lực lượng vũ trang của Armenia cũng nổ súng vào các vị trí của quân đội Azeri gần Susha ở vùng Nagorno-Karabakh. Trong thời gian gần đây, Armenia và Azerbaijan, vốn có xung đột về khu vực Nagorno-Karabakh trong ba thập kỷ, thường xuyên đọ súng qua biên giới chung của họ.

Xem thêm tại: Jerusalem Post, Azerbaijan says Armenian forces shell border area. Truy cập ngày 21/6/2023

Đông Nam Á:

Các quốc gia Đông Nam Á xúc tiến kế hoạch tập trận hải quân gần khu vực tranh chấp ở Biển Đông

Quân đội Indonesia cho biết hôm thứ ba rằng các nước thành viên ASEAN đã tổ chức một hội nghị lập kế hoạch ban đầu cho cuộc tập trận chung, sẽ được tổ chức từ ngày 18 đến ngày 25 tháng 9 gần một khu vực tranh chấp ở Biển Đông, bất chấp sự hoài nghi từ Campuchia. Ban đầu cuộc tập trận sẽ diễn ra ở một khu vực trên Biển Đông mà Indonesia đã đổi tên thành Biển Bắc Natuna vào năm 2017. Tuy nhiên, Indonesia sau đó cho biết cuộc tập trận hiện đang được lên kế hoạch diễn ra tại vùng biển Nam Natuna. Campuchia và Myanmar, những nước duy trì quan hệ chặt chẽ với Trung Quốc, đã từ chối tham gia hội nghị lập kế hoạch.

Xem thêm tại: Washington Post, Southeast Asian nations move ahead with plan for navy drills near disputed area of South China Sea. Truy cập ngày 21/6/2023

Nhật Bản tìm cách xuất khẩu động cơ phản lực F-15 đã qua sử dụng sang Indonesia

Nhật Bản đang xem xét xuất khẩu động cơ máy bay chiến đấu F-15 đã qua sử dụng sang Indonesia. Ý tưởng là để những động cơ này từ những chiếc F-15 của Lực lượng Phòng vệ Trên không được lắp đặt trong các máy bay chiến đấu F-16 của Indonesia. Chính phủ Nhật Bản và Indonesia đã ký một thỏa thuận liên quan đến việc chuyển giao thiết bị và công nghệ quốc phòng. Động cơ của máy bay F-15 và F-16 có những điểm tương đồng nên Tokyo kết luận có thể đáp ứng yêu cầu của Jakarta về loại động cơ này. Bằng cách tìm cách xuất khẩu các động cơ này sang Indonesia, Nhật Bản cũng muốn tạo ra một môi trường an ninh đáng mơ ước cho mình.

Xem thêm tại: Japan News, Japan Seeks to Export Used F-15 Jet Engines to Indonesia. Truy cập ngày 19/6/2023

Tàu khu trục Nhật Bản đến thăm xã giao Việt Nam

Tàu khu trục trực thăng JS Izumo và tàu khu trục JS Samidare của Lực lượng phòng vệ trên biển Nhật Bản đã cập Cảng Quốc tế Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa, bắt đầu chuyến thăm xã giao Việt Nam từ ngày 20 đến ngày 23 tháng 6. Đại tá Nguyễn Thái Học, Phó tham mưu trưởng Vùng 4 Hải quân chủ trì lễ đón tiếp đoàn Nhật Bản do Thiếu tướng Nishiyama Takahiro, Tư lệnh Hạm đội tàu Hộ vệ số 1 làm trưởng đoàn cùng 599 sĩ quan và thủy thủ. Chuyến thăm Việt Nam của hai tàu chiến Nhật Bản lần này là một trong những hoạt động cụ thể trong Đề án kỷ niệm 50 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam – Nhật Bản nhằm tạo dấu ấn tích cực trong quan hệ quốc phòng giữa hai nước.

Xem thêm tại: QDND, Hai tàu khu trục của Lực lượng Tự vệ trên biển Nhật Bản thăm xã giao Việt Nam. Truy cập ngày 21/6/2023

Căng thẳng dâng cao khi tàu Trung Quốc theo dõi hoạt động dầu khí của Việt Nam

Trung Quốc đang gửi thêm tàu đến vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Việt Nam, và tần suất cũng như độ dài của các chuyến đi đó, đã tăng lên kể từ đầu tháng 5, đang làm gia tăng căng thẳng ở Biển Đông. Sau cuộc xâm nhập kéo dài gần một tháng của một tàu khảo sát Hướng Dương Hồng 10 và đoàn tùy tùng đông đảo của nó, ngày càng có nhiều tàu Trung Quốc đi qua các địa điểm nhạy cảm trong vùng biển Việt Nam. Vào ngày 10 tháng 6, tàu tuần tra Zhong Goo Yu Zheng 310 của Trung Quốc và một tàu chở khách hạng sang, San Sha 2 Hao, đã đi qua vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam gần các mỏ dầu khí gần Bãi Tư Chính, một tiền đồn của Việt Nam và là điểm nóng giữa hai nước. Tàu cảnh sát biển lớn nhất thế giới, tàu 5901, đã hoạt động gần Bãi Tư Chính vào ngày 8 tháng 6. Tàu cảnh sát biển 5403 của Trung Quốc cũng đang hoạt động gần các sáng kiến khoan dầu trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam từ ngày 23 tháng 5 đến ngày 4 tháng 6.

Xem thêm tại: VOA News, Tensions High as Chinese Vessels Shadow Vietnam’s Oil, Gas Operations. Truy cập ngày 18/6/2023

Các thành viên chủ chốt của ASEAN bỏ qua các cuộc đàm phán Myanmar do Thái Lan tổ chức trong bối cảnh bị chỉ trích

Chính phủ lâm thời của Thái Lan đang chuẩn bị tổ chức các cuộc hội đàm với ngoại trưởng của chính quyền quân sự Myanmar vào thứ hai, muộn hơn một ngày so với kế hoạch. Trước đó bốn ngày, Thái Lan đã gửi lời mời tới các ngoại trưởng ASEAN, mời họ tham dự một cuộc họp không chính thức bắt đầu vào Chủ nhật. Cuộc họp dự kiến có sự tham dự của đại diện cấp cao các nước Lào, Campuchia, Myanmar, Ấn Độ, Trung Quốc, Brunei và Việt Nam. Singapore, Malaysia và Philippines sẽ không tham dự cuộc họp.

Xem thêm tại: Nikkei Asia, Key ASEAN members to skip Thai-hosted Myanmar talks amid criticism. Truy cập ngày 19/6/2023

Mỹ trừng phạt Bộ Quốc phòng, ngân hàng Myanmar

Mỹ đã áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Bộ Quốc phòng Myanmar và hai ngân hàng được chế độ quân sự sử dụng để mua vũ khí và các hàng hóa khác từ các nguồn nước ngoài. Bộ Tài chính Mỹ cho biết quân đội Myanmar đã dựa vào các nguồn nước ngoài, bao gồm cả các thực thể của Nga đang bị trừng phạt, để mua và nhập khẩu vũ khí, thiết bị và nguyên liệu trị giá 1 tỷ USD để sản xuất vũ khí nhằm hỗ trợ “sự đàn áp tàn bạo” của họ. Mỹ và các quốc gia phương Tây khác đã áp đặt một số vòng trừng phạt đối với các tướng lĩnh của Myanmar kể từ khi họ nắm quyền trong cuộc đảo chính năm 2021 và đàn áp bằng vũ lực đối với các cuộc biểu tình rầm rộ.

Xem thêm tại: Al Jazeera, US places sanctions on Myanmar’s defence ministry, banks. Truy cập ngày 22/6/2023

Châu Âu – Trung Đông – Châu Phi – Mỹ-Latinh:

Drone chiến đấu do Pháp sản xuất khuấy động ngành công nghiệp

Màn ra mắt drone Aarok do Pháp sản xuất, tại Triển lãm Hàng không Paris đã gây ra một cuộc tranh luận trong ngành công nghiệp drone về mức độ mà nó sẽ cạnh tranh với các hệ thống cùng loại như Eurodrone và Reaper MQ-9 do Mỹ sản xuất. Aarok là drone chiến đấu tầm trung, độ bền cao (MALE), được thiết kế và sản xuất tại Pháp bởi Turgis & Gaillard. Aarok được thiết kế để thực hiện một loạt các nhiệm vụ, bao gồm các hoạt động tấn công, giám sát trên bộ và trên biển cũng như chống tàu ngầm.

Xem thêm tại: Defense News, Reveal of French-made combat drone stirs up industry. Truy cập ngày 21/6/2023

Canada tăng cường sức mạnh cho lực lượng NATO ở Lithuania bằng xe tăng Leopard 2A4M

Bộ trưởng Quốc phòng Canada Anita Anand tuyên bố triển khai 15 xe tăng chiến đấu Leopard 2A4M CAN và các phương tiện liên quan tới Lithuania. Các xe tăng sẽ được hộ tống bởi hai xe bọc thép và một loạt các phương tiện bảo trì, nhiên liệu, cung cấp và vận chuyển. Leopard 2A4M được trang bị súng nòng trơn 120mm mạnh mẽ, có khả năng bắn nhiều loại đạn khác nhau bao gồm đạn APFSDS và đạn HEAT, xe tăng này tự hào có tầm bắn hiệu quả tối đa hơn 4.000 m. Hệ thống điều khiển hỏa lực tiên tiến của nó, cùng với các hệ thống nhắm mục tiêu tiên tiến, đảm bảo tấn công chính xác các mục tiêu, ngay cả ở khoảng cách xa.

Xem thêm tại: Army Recog, Canada strengthens NATO forces in Latvia with Leopard 2A4M tanks. Truy cập ngày 21/6/2023

Israel bắn tên lửa đánh chặn siêu thanh

Hệ thống Phòng thủ Tiên tiến Rafael của Israel đã trình diễn tên lửa đánh chặn siêu thanh Sky Sonic của tại Triển lãm Hàng không Paris, với mục tiêu đảm bảo các hợp đồng tên lửa phòng thủ của châu Âu. Sky Sonic, đã được phát triển trong vài năm và chưa được thử nghiệm, sử dụng công nghệ động năng và được thiết kế với kiến trúc mở để có tính linh hoạt tối đa. Áp lực đối với Israel trong việc phát triển hệ thống phòng thủ chống siêu thanh có thể trở nên cấp bách hơn khi đối thủ truyền kiếp là Iran tuyên bố đã phát triển vũ khí siêu thanh có tên Fattah.

Xem thêm tại: Asia Times, Israel’s shot at a hypersonic interceptor. Truy cập ngày 18/6/2023

Israel đàm phán bán xe tăng Merkava đã qua sử dụng

Israel đang đàm phán để bán xe tăng Merkava đã qua sử dụng cho hai quốc gia không được tiết lộ danh tính, trong đó có một quốc gia ở châu Âu. Yair Kulas, người đứng đầu bộ phận điều phối xuất khẩu SIBAT của Bộ Quốc phòng Israel, cho biết nhu cầu kỷ lục đối với các sản phẩm của Israel một phần là do các nước muốn bổ sung kho vũ khí của họ sau khi cung cấp vũ khí cho Ukraine trong cuộc chiến với Nga. Merkava là xe tăng chiến đấu chủ lực do Israel phát triển và sản xuất từ những năm 1970. Nó được thiết kế để cung cấp khả năng sống sót cao, hỏa lực và tính cơ động trong các tình huống chiến đấu khác nhau. Merkava có 4 biến thể, trong đó phiên bản mới nhất là Merkava IV, được đưa vào sử dụng năm 2004. Israel có khoảng 1.600 xe tăng Merkava trong kho, một số là những mẫu cũ không còn được sử dụng.

Xem thêm tại: Defence Today, Israel in talks to sell used Merkava tanks. Truy cập ngày 17/6/2023

Năm người Palestine thiệt mạng khi lực lượng Israel tấn công trại ở Bờ Tây

Các binh sĩ Israel hôm thứ Hai đã sử dụng trực thăng vũ trang trong một cuộc tấn công quy mô lớn vào trại tị nạn Jenin ở Bờ Tây bị chiếm đóng, giết chết 5 người Palestine và làm bị thương ít nhất 91 người. Cuộc đột kích nhằm bắt giữ hai nghi phạm và các binh sĩ của họ đã bị bắn, dẫn đến một “cuộc trao đổi hỏa lực lớn”.

Xem thêm tại: Al Jazeera, Five Palestinians killed as Israeli forces raid West Bank camp. Truy cập ngày 20/6/2023

Các bên tham chiến của Sudan đồng ý ngừng bắn 72 giờ mới

Các lực lượng vũ trang của Sudan và Lực lượng hỗ trợ nhanh (RSF) đã đồng ý ngừng bắn 72 giờ mới từ Chủ nhật sau khi giao tranh gia tăng với các cuộc không kích chết người ở thủ đô Khartoum của Sudan. Thỏa thuận ngừng bắn trên toàn quốc, bắt đầu có hiệu lực vào lúc 6 giờ sáng Chủ nhật, sẽ kéo dài đến ngày 21 tháng 6. Mỹ và Ả Rập Xê Út đã làm trung gian hòa giải giữa các bên tham chiến trong nhiều tuần và nhiều thỏa thuận ngừng bắn đã không thể ngăn chặn giao tranh. mà chỉ leo thang trên khắp Sudan. Trước đó vào thứ Bảy, một cuộc không kích ở Khartoum đã giết chết ít nhất 17 người, trong đó có 5 trẻ em, khi giao tranh tiếp diễn giữa các tướng lĩnh đối địch đang tìm cách kiểm soát Sudan.

Xem thêm tại: Al Jazeera, Sudan’s warring sides agree to new 72-hour ceasefire. Truy cập ngày 18/6/2023

Chuyên mục Phân tích:

Chiến lược mới của ông Putin tại Ukraine là gì?

Trong sáu tháng qua, yếu tố quan trọng trong quá trình thích ứng chiến lược của Nga là việc Tổng thống Nga Vladimir Putin đưa ra một chiến lược sửa đổi nhằm kéo dài thời gian của cuộc xung đột. Theo đó, chiến lược mới này của Nga dựa trên quan điểm rằng dù viện trợ đang đổ vào Ukraine lúc này, thì người dân và các chính trị gia phương Tây cuối cùng sẽ mệt mỏi với chiến tranh. Chiến dịch này có nhiều hợp phần, nhưng nhìn chung nó có hai giai đoạn. Giai đoạn đầu có mục đích câu giờ. Theo đó, giai đoạn phủ đầu này bắt đầu vào tháng 9 năm 2022 với hoạt động triển khai quân dự bị từng phần nhằm tăng cường cho các đơn vị Nga trên khắp miền nam Ukraine. Một yếu tố khác của giai đoạn phủ đầu này là cuộc tấn công năm 2023 của Nga, bắt đầu vào tháng 1 sau khi tướng Valery Gerasimov nắm quyền chỉ huy các chiến dịch của Nga ở Ukraine. Dù tấn công trên nhiều mặt trận, nhưng Nga hầu như không giành được lãnh thổ mới nào và dẫn đến tổn thất khoảng 100.000 binh sĩ Nga thiệt mạng và bị thương. Tuy nhiên, chiến lược mới đã câu giờ cho người Nga. Thời điểm này rất quan trọng đối với phần cuối cùng trong quá trình chuẩn bị cho các cuộc phản công của Ukraine khi quân Nga vừa chiến đấu vừa xây dựng hàng loạt các vành đai chướng ngại trên khắp vùng phía nam và đông Ukraine.

Giai đoạn thứ hai là giai đoạn cố thủ trên nhiều mặt trận. Một yếu tố quan trọng của chiến dịch này là các cuộc tấn công bằng tên lửa và drone nhằm vào các thành phố và cơ sở hạ tầng của Ukraine. Điều này đã rút một lượng lớn năng lực phòng không ra khỏi chiến trường, mở ra cơ hội cho lực lượng mặt đất Ukraine tấn công từ lực lượng không quân và trực thăng tấn công của Nga. Ngoài ra, Nga cũng thực hiện một chiến dịch gây ảnh hưởng nhằm phơi bày một cuộc phản công đang dần thất bại của Ukraine từ đó khiến cho Kyiv không còn xứng đáng với nỗ lực viện trợ từ phương Tây. Cuối cùng, kể từ đầu tháng 6, lính Nga đã giao tranh cận chiến và tấn công tầm xa để làm suy yếu đội hình chiến đấu của Ukraine và cản trở bước tiến của họ. Vậy phương Tây có thể đánh bại Putin bằng cách nào? Cuộc thượng đỉnh NATO sắp tới tại Lithuania sẽ đóng vai trò quan trọng khi nó không những xác nhận chiến lược của NATO để hỗ trợ Ukraine mà còn cho phép nhiều nhà lãnh đạo quốc gia trực tiếp nghe lý do tại sao sự hỗ trợ liên tục và sự kiên nhẫn chiến lược của họ là rất quan trọng trong năm nay và hơn thế nữa. Một cách khác để đảm bảo Nga thất bại là hỗ trợ quân sự nhanh chóng và liên tục.

Xem thêm tại: ABC, Vladimir Putin’s plan to win quickly in Ukraine failed. Russia is now implementing an even more brutal strategy. Truy cập ngày 21/6/2023

Tại sao cuộc chiến tại Ukraine sẽ không thể răn đe Trung Quốc?

Hiện tại, mối bận tâm của Mỹ và đồng minh là tác động của những thất bại của Nga trong cuộc chiến tại Ukraine sẽ có tác động như thế nào đối với tham vọng xâm chiếm Đài Loan của Trung Quốc và liệu những thất bại đó cùng với phản ứng quyết liệt của phương Tây có thể răn đe Bắc Kinh hay không? Phía Trung Quốc không tiết lộ bất cứ thông tin gì dù tăng cường tập trận xung quanh Đài Loan. Thêm vào đó, Bắc Kinh cũng khẳng định rằng các sự kiện tại Ukraine sẽ chẳng ảnh hưởng gì đến quyết định của Trung Quốc đối với Đài Loan. Mặt khác, chính phủ Trung Quốc cũng lên án những nỗ lực của người Mỹ nhằm “Ukraine hóa” vấn đề Đài Loan. Các quan chức phương Tây đồng ý rằng cuộc chiến tại Ukraine khiến Trung Quốc chú ý đến tính bất định cố hữu của một cuộc xung đột quân sự. Dù ông Tập đã thực hiện công cuộc hiện đại hóa PLA và có được trang thiết bị tinh vi mới, nhưng hiệu quả mà hai hành động trên mang lại trên chiến trường vẫn là một dấu chấm hỏi. Do đó, bằng cách nhấn mạnh những rủi ro không lường trước được của bất kỳ cuộc xâm lược nào, những rắc rối của Nga ở Ukraine có thể câu giờ cho Đài Loan, đồng thời răn đe tốt hơn.

Các nhà phân tích cũng cho biết thêm rằng dù Đài Loan là mục tiêu chủ chốt, nhưng sự tồn vong của Đảng Cộng Sản vẫn là ưu tiên hàng đầu của Trung Quốc. Cuộc chiến tại Ukraine đã cho thấy các nước phương Tây đã đồng lòng áp các lệnh trừng phạt kinh tế, thoát khỏi sự phụ thuộc về năng lượng vào Nga để chống lưng cho Ukraine. Song tương lai của sự thống nhất của phương Tây đối với Ukraine lại đan xen với thách thức bảo vệ Đài Loan. Theo đó, một số ý kiến cho rằng việc không thể ngăn cản Nga xâm lược Ukraine sẽ có tác động trực tiếp đến việc khuyến khích tham vọng của Bắc Kinh. Một số khác cho rằng lượng vũ khí Mỹ viện trợ cho Ukraine làm suy giảm sức mạnh cứng của Washington tại châu Á. Đài Loan, dù có nhu cầu khác với Ukraine, vẫn đang gặp phải tình trạng thiếu hệ thống phòng không và cần lượng lớn đạn pháo, vốn hao hụt nhanh chóng như đã thấy trong cuộc chiến tại Ukraine.

Vậy bài học mà Trung Quốc có thể rút ra từ thất bại của Nga tại Ukraine là gì? Trước nhất, Bắc Kinh sẽ phải tấn công dồn dập Đài Loan với chiến thuật gây sốc (shock-and-awe), vốn cần xây dựng một lực lượng lớn hơn nhiều và có thể tận dụng mối đe dọa hạt nhân ngay từ đầu. Bài học kế đến là Bắc Kinh phải có thông tin liên lạc tốt hơn và an toàn hơn, tên lửa dẫn đường chính xác hơn và nhiều máy bay không người lái hơn—những mặt hàng mà Trung Quốc đã sở hữu với số lượng vượt xa kho dự trữ của Nga trước chiến tranh.

Xem thêm tại: WSJ, Why the War in Ukraine May Not Deter China? Truy cập ngày 17/6/2023

Liệu quân đội Trung Quốc có thực sự mạnh như chúng ta nghĩ?

Trong thời gian gần đây, Lầu Năm Góc đang “hoảng loạn” do khả năng cao sẽ bị Trung Quốc đánh bại trong cuộc xung đột tại Đài Loan. Lý do cho nỗi sợ này đến từ lãnh đạo ngày càng đi xuống và yếu kém trong ba thập kỷ sau Chiến tranh Lạnh. Lấy ví dụ, hải quân Mỹ không thể sửa tàu ngầm USS Connecticut, và cải thiện năng lực không quân trong tình trạng xuống cấp. Thêm vào đó, cả hai lực lượng đều ngày càng làm cho khả năng phòng thủ kém hơn với các chương trình “thoái vốn để đầu tư” sai lầm, vốn dùng để trả lương cho quân đội đến năm 2040 bằng cách bãi bỏ tàu bè và máy bay ra khỏi biên chế. Một số ý kiến cho rằng Mỹ còn không nên bảo vệ Đài Loan do quân đội Trung Quốc quá mạnh.

Tuy nhiên, trái với quan điểm rằng quân đội Trung Quốc “bất khả chiến bại”, PLA vẫn có những điểm yếu chí tử. Trước nhất, quân đội Trung Quốc vẫn trong tình trạng tham nhũng dù ông Tập Cận Bình đã thực hiện các chiến dịch truy quét từ sĩ quan trung thành cho đến cựu lãnh đạo. Ngoài ra, ông Tập còn gây tổn hại đến trình độ chuyên nghiệp của PLA thông qua cuộc thanh trừng mang dáng dấp của Cách mạng Văn hóa đối với các sĩ quan chống đối quan điểm gây chiến. Tác động của các chiến dịch này sẽ khiến cho quân đội Trung Quốc, vốn đã thiếu hụt trình độ chuyên môn, bị chính trị hóa nhiều hóa nhiều hơn. Điều đó đồng nghĩa với việc quân đội Trung Quốc sẽ không hoạt động hiệu quả như mong muốn. Mặt khác, trong trường hợp chiến tranh nổ ra, ông Tập sẽ phải trao toàn quyền quyết định cho một vị tướng hoặc đô đốc trung thành với mình, khiến cho khả năng chiến đấu của PLA còn giảm sút hơn. Cuối cùng, khả năng chiến đấu của quân đội Trung Quốc cũng không có gì nổi bật trong thời gian gần đây, ví dụ như Ấn Độ đã áp đảo PLA hai lần vào năm 2020 tại Ladakh khi quân đội TQ tấn công bất ngờ vào tháng sáu cùng năm.

Xem thêm tại: Newsweek, China’s Military Is Nowhere Near as Strong as the CCP Wants You to Think. Truy cập ngày 17/6/2023

Kỷ nguyên ‘ngoại giao tàu ngầm’ đã bắt đầu?

Trước đây xuất hiện khái niệm “ngoại giao oanh tạc cơ” (bomber diplomacy), trong đó Mỹ sử dụng máy bay ném bom chiến lược như là một công cụ chính sách an ninh và đối ngoại. Mỹ có thể đạt được khả năng răn đe này bằng cách gia tăng sự hiện diện của các máy bay ném bom chiến lược, như B-52 và B-1. Giờ đây, tàu ngầm hạt nhân mang tên lửa đạn đạo (SSBN) cũng thực hiện chiến lược tương tự, được gọi là “ngoại giao tàu ngầm” (submarine diplomacy). Trái với máy bay ném bom chiến lược, tàu ngầm không cần sự hiện diện để răn đe. Theo đó, nhờ vào khả năng ẩn mình, các hạm đội tàu ngầm có tỷ lệ sống sót cao, từ đó có khả năng tấn công lần hai hoặc đáp trả. Do đó, khi tàu ngầm không còn ẩn mình, đối thủ sẽ biết được vị trí khiến cho chúng dễ tổn thương và vai trò răn đe bị suy giảm.

Vậy Mỹ đang triển khai “ngoại giao tàu ngầm” như thế nào? Vào đầu tháng ba, Mỹ đã ký với Hàn Quốc “Tuyên bố Washington”, trong đó Mỹ cam kết sẽ củng cố sự hiện diện của các khí tài chiến lược tại bán đảo Triều Tiên, với minh chứng là chuyến thăm của tàu ngầm tên lửa đạn đạo hạt nhân đến Hàn Quốc. Thêm vào đó, Mỹ và Hàn Quốc cũng quyết định thiết lập cơ quan cố vấn hạt nhân (NCG) giữa hai nước, hình thức tương tự như ‘cơ quan hoạch định hạt nhân” (NPG) của NATO. Trước đó, vào tháng mười năm ngoái, việc triển khai SSBN đến Hàn Quốc cũng đã xuất hiện trong bản đánh giá thế bố trí hạt nhân (NPR), trong đó Mỹ gia tăng sự hiện diện của khí tài chiến lược tại Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương. Tuy nhiên, các chuyến thăm của SSBN đến cảng Hàn Quốc không phải là điều mà Seoul phải quá bận tâm. Một trong những điểm khác biệt quan trọng nhất trong mục đích trấn an giữa máy bay ném bom và tàu ngầm là khi ở cảng, SSBN không thể thực hiện nhiệm vụ răn đe khiến cho khả năng răn đe của Mỹ bị xói mòn về mặt quân sự. Ngoài ra, máy bay ném bom chiến lược không thể hoạt động vô thời hạn trên không trong khi tàu ngầm có thể ở dưới nước với khoảng thời gian kéo dài. Thêm vào đó, cũng có rủi ro trong việc cho phép các đối thủ phát hiện ra nơi ở của các SSBN của Mỹ, đặc biệt là sau một chuyến thăm cảng nước ngoài. Dù vậy, Mỹ rõ ràng đã sẵn sàng sử dụng các SSBN của mình cho các mục đích trấn an, làm cho chúng hiện hữu, trái ngược với việc giữ chúng vô hình. Điều này phản ánh sự cần thiết ngày càng tăng của việc trấn an các đồng minh của Mỹ ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương; nói cách khác, niềm tin mà các đồng minh khu vực dành cho khả năng răn đe mở rộng của Mỹ đang giảm sút.

Xem thêm tại: Diplomat, An Era of ‘Submarine Diplomacy’? Truy cập ngày 17/6/2023

Ngoại giao quốc phòng Mỹ – Trung mở ra cơ hội tái lập trật tự khu vực cho ASEAN?

Trong cuộc tập trận với sự tham gia của hơn ba mươi nước trên khắp khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tại vùng biển của Indonesia. Điểm nhấn của cuộc tập trận năm nay là sự góp mặt của lực lượng hải quân Trung Quốc và Mỹ, nhấn mạnh vai trò trung tâm ngày càng tăng của Đông Nam Á đối với địa chính trị khu vực. Sự góp mặt của Mỹ và Trung Quốc còn quan trọng trong bối cảnh quan hệ ngoại giao cấp quân sự đang rạn nứt khi trước đó tại Đối thoại Shangrila Trung Quốc đã từ chối hội đàm cùng bộ trưởng ngoại giao Mỹ. Trong thời gian gần đây, các nước Đông Nam Á đã thể hiện sự cứng rắn trong ngoại giao ví dụ như Singapore đã lên tiếng cảnh báo rằng Mỹ và Trung Quốc sẽ có thể vô thức bước vào một cuộc xung đột đồng thời nhấn mạnh hậu quả của việc ăn miếng trả miếng. Sau đó, tổng thống Joe Biden đã gặp chủ tịch Tập Cận Bình bên lề hội nghị thượng đỉnh G20 tại Bali, Indonesia và đạt được sự đồng thuận về việc hợp tác đối phó với các thách thức liên quốc gia. Tuy nhiên, thời kỳ hòa hoãn nhờ ASEAN đã nhanh chóng đổ vỡ, đặc biệt với vụ việc “khí cầu do thám” của Trung Quốc hồi đầu năm nay. Do đó, cuộc tập trận do Indonesia tổ chức các hoạt động hợp tác – bao gồm cả tuần tra chung và tập trận – với Trung Quốc và Mỹ và cả các nước Đông Nam Á nhằm cải thiện ngoại giao quốc phòng và làm giảm căng thẳng khu vực. Nhưng có ba thách thức chính đối với tính hiệu quả của các hoạt động ngoại giao quốc phòng này. Đầu tiên, ASEAN đã thất bại trong việc đưa ra một phản ứng tập thể đối với các cuộc khủng hoảng tại sân nhà của mình. Ngoài ra, các quốc gia ASEAN cũng nhìn nhận các mối đe dọa và có chiến lược rất khác nhau. Cuối cùng, đồng thời thử thách khó nhằn nhất, là sự chia rẽ trong hàng ngũ của ASEAN. Một mặt, Philippines đã nghiêng hẳn về phương Tây với hợp tác an ninh bốn bên với Mỹ, Úc và Nhật nhằm thảo luận về các cuộc tuần tra chung tại Biển Đông. Trái lại, Campuchia lại ngả về phía Trung Quốc với các báo cáo cho thấy Bắc Kinh sắp mở căn cứ quân sự tại nước này, hành động vốn khiến nhiều nước lên án và đòi trục xuất quốc gia này ra khỏi ASEAN.

Xem thêm tại: SCMP, Asean’s hopes for easing US-China tensions through defence diplomacy depend on getting its house in order. Truy cập ngày 20/6/2023

Mục đích đằng sau của việc mở văn phòng liên lạc NATO tại Nhật Bản là gì?

Việc NATO mở một văn phòng liên lạc tại Tokyo sắp tới không những cho thấy bước tiến mới của liên minh này trong thời kỳ hậu Chiến tranh Lạnh, mà còn cho thấy cách mà Nhật Bản đang nhìn nhận tình hình an ninh khu vực trong những năm tới. Dẫu vậy, văn phòng liên lạc này mới chỉ là ý tưởng và đã vấp phải sự phản đối từ một số thành viên, bao gồm tổng thống Pháp Emmanuel Macron. Nhưng cho dù ý tưởng này có thành hiện thực, thì nó cũng không phải là công cụ của NATO nhằm nối dài “cánh tay của nó tại châu Á – Thái Bình Dương” (CA-TBD). Thay vào đó, việc thiết lập một văn phòng liên lạc biểu trưng cho nỗ lực của các quan chức phương Tây trong việc củng cố hợp tác với các đối tác CA-TBD chứ không phải là sự khởi đầu của tập đoàn an ninh mới nối kết giữa các liên minh Thái Bình Dương và Đại Tây Dương. Xét cho cùng, mục đích của việc thiết lập văn phòng liên lạc NATO tại Tokyo chỉ để chính thức hóa quy trình trao đổi quan điểm và phổ biến thông tin, vốn đã được thực hiện từ lâu.

Ngoài ra, bước phát triển này nghiêng về cách nhìn của Nhật Bản đối với tình hình an ninh khu vực hơn là cách NATO nhìn nhận Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương. Cụ thể hơn, việc Tokyo đề xuất đặt văn phòng liên lạc tại đất nước nên được nhìn nhận như là một phần của quá trình tái khởi động chiến lược an ninh quốc gia sau khi chính phủ thủ tướng Kishida công bố chiến lược an ninh, an ninh quốc gia và chương trình xây dựng quốc phòng vào cuối năm ngoái. Lối tiếp cận của thủ tướng Kishida ngay từ đầu đã hướng đến việc hợp tác đa phương nhằm cải thiện quan hệ quốc phòng với một số nước. Lấy ví dụ, Nhật Bản đã ký thỏa thuận hợp tác an ninh nâng cao với Úc, ký thỏa thuận tiếp cận tương trợ (RAA) với Anh và gần hơn là các nỗ lực nhằm cải thiện quan hệ hợp tác an ninh với Hàn Quốc. Lộ trình ký kết các thỏa thuận, tuyên bố an ninh mới của Tokyo diễn ra với tốc độ chóng mặt. Do đó, cần đặt việc NATO mở văn phòng liên lạc tại Tokyo vào trong bối cảnh này để thấy rằng nó bộc lộ cách mà chính phủ Kishida nhìn nhận tình hình an ninh bao quát trong những năm tới. Mặt khác, hoạt động thường ngày của văn phòng liên lạc này sẽ xoay quanh việc xây dựng trên những lĩnh vực hợp tác đã có như an ninh mạng, chiến dịch thúc đẩy hòa bình và khám phá các khả năng mới, đặc biệt là khả năng phối hợp (interoperability). Với thông báo của Tokyo vào tháng 12 năm ngoái rằng họ sẽ cùng phát triển máy bay chiến đấu thế hệ tiếp theo với Vương quốc Anh và Ý vào năm 2035, Nhật Bản giờ đây sẽ yêu cầu tham vấn chính trị và quốc phòng thường xuyên hơn với các đối tác châu Â Mặc dù vậy, việc mở văn phòng liên lạc của NATO tại Nhật Bản khó có thể thay đổi nhiều về cơ bản cấu trúc an ninh Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Thay vì báo hiệu một số động thái mở đầu đầy tham vọng trong một ván cờ địa chính trị chiến lược lớn hơn, việc mở một văn phòng liên lạc của NATO tại Nhật Bản sẽ đánh dấu đỉnh cao của quá trình kéo dài nhiều năm của các quan chức NATO nhằm cải thiện quan hệ với các nước đối tác lâu năm trong khu vực.

Xem thêm tại: Atlantic Council, What’s really behind plans for a NATO office in Japan? Truy cập ngày 16/6/2023

Liệu Myanmar sẽ là tuyến đầu trong Chiến tranh Lạnh mới?

Trung Quốc đang có xu hướng hỗ trợ cho chính quyền quân sự Myanmar sau một số hiểu lầm rằng quân nổi dậy đang được Mỹ chống lưng. Kết quả là, cuộc nội chiến tại Myanmar đang lôi kéo các cường quốc đối địch nhau nhúng tay vào – hay còn gọi là quá trình Chiến tranh lạnh hóa (Cold Warization). Lối tiếp cận của Mỹ đối với Myanmar hậu đảo chính kết hợp giữa chiến lược cẩn trọng và thực dụng đối với các giá trị và lợi ích. Theo đó, Mỹ tuy phản đối chính quyền quân sự nhưng cũng cẩn trọng trước việc làm mất lòng các đồng mình và đối tác của mình tại khu vực, trong đó có một số đã duy trì quan hệ với chính quyền quân sự sau đảo chính đặc biệt là Thái Lan. Ngoài ra, các đồng minh và đối tác quan trọng của Mỹ ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, chẳng hạn như Úc, Ấn Độ và Nhật Bản, đã bày tỏ “mối quan ngại” của họ về cuộc khủng hoảng ở Myanmar nhưng lo ngại rằng áp lực quá mức sẽ khiến chế độ này chịu ảnh hưởng lớn hơn của Trung Quốc.

Từ quan điểm của Trung Quốc, mội chiến ở Myanmar là một tin xấu đối với sự ổn định khu vực và đối với các khoản đầu tư hàng tỷ đô la của Trung Quốc vào Myanmar trong khuôn khổ Sáng kiến Vành đai và Con đường. Trung Quốc đã và vẫn là một trong những nhà cung cấp vũ khí hàng đầu cho quân đội Myanmar, nhưng họ chưa bao giờ hoàn toàn tin tưởng vào sự lãnh đạo của quân đội, điều mà họ cho là quá khó lường. Tuy nhiên, Bắc Kinh đã bỏ đi sự cảnh giác ban đầu và chấp chận chính quyền quân sự Myanmar. Hai diễn biến đặc biệt đã khiến Bắc Kinh đổi ý: luật mới của Mỹ đối với Myanmar và quyết định năm ngoái của Chính phủ Thống nhất Quốc gia về việc mở văn phòng tại Washington. Đầu tiên, Đạo luật Burma 2023 nhắc lại mục tiêu của Washington là đảo ngược cuộc đảo chính và kêu gọi cung cấp viện trợ quân sự phi sát thương (chủ yếu là thiết bị liên lạc) cho các lực lượng chống chế độ. Kế đến là văn phòng của đảng Chính phủ Quốc gia thống nhất tại Washington có mục tiêu là nhằm để phối hợp và khuếch đại sự ủng hộ của kháng chiến. Tuy nhiên, những nỗ lực của Mỹ nhằm thay mặt phiến quân Myanmar là không đáng kể nếu so với sự ủng hộ của Washington đối với các nước khác như Ukraine. Còn về phía Trung Quốc, Bắc Kinh đã tuyên bố sẽ giúp Myanmar “hòa giải trong khuôn khổ hiến pháp và pháp luật” nhằm ủng hộ tính chính danh của chế độ quân sự. Đặc phái viên mới của Bắc Kinh tại Myanmar, Deng Xijun, đã tổ chức một loạt các cuộc họp với các nhà lãnh đạo chính quyền quân sự và đại diện của một số nhóm vũ trang sắc tộc và được cho là đang thúc đẩy ngừng bắn giữa các bên. Kết quả của lệnh ngừng bắn sẽ có lợi cho chính quyền quân sự và ngăn cản cuộc kháng chiến khi nó làm cho các nhóm nổi dậy chia rẽ và giảm bớt gánh nặng cho chính quyền quân sự.

Xem thêm tại: Foreign Affairs, Is Myanmar the Frontline of a New Cold War? Truy cập ngày 20/6/2023