Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Mỹ sẽ tạm dừng giao đạn đánh chặn phòng không cho các đồng minh khác để ưu tiên chuyển mặt hàng này cho Ukraine. Nước này đang bị Nga bắn phá dữ dội, nhất là ở các nhà máy điện. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nói rằng Ukraine cần thêm ít nhất 7 hệ thống Patriot để tự vệ trước đòn tấn công của Nga. Trước đó vào thứ Năm, Romania đã tuyên bố sẽ gửi một hệ thống Patriot cho Ukraine .
Mark Rutte, thủ tướng sắp mãn nhiệm của Hà Lan, đã được phê chuẩn làm tổng thư ký tiếp theo của NATO sau khi được tất cả các thành viên trong liên minh ủng hộ. Klaus Iohannis, tổng thống Romania, và là đối thủ cạnh tranh duy nhất của ông Rutte cho vị trí này, đã rút lui khỏi cuộc tranh cử. Ông Rutte sẽ kế nhiệm Jens Stoltenberg vào ngày 2 tháng 10.
Có tin cho thấy Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) đã ném bom một số trại tị nạn ở Dải Gaza và tiến sâu hơn vào Rafah. Trước đó Daniel Hagari, người phát ngôn của IDF, đã tỏ ra nghi ngờ về chiến lược của Binyamin Netanyahu ở Gaza, nói rằng “bất cứ ai nghĩ rằng chúng tôi có thể loại bỏ Hamas đều sai lầm.” IDF sau đó làm rõ rằng ông Hagari đang đề cập đến Hamas như một hệ tư tưởng chứ không phải khả năng quân sự của tổ chức này.
Tòa án Tối cao Hoa Kỳ giữ nguyên luật thuế thời Trump đối với đầu tư nước ngoài. Một cặp vợ chồng đến từ bang Washington đã đệ đơn kiện, lập luận rằng việc đánh thuế một lần đối với lợi nhuận của họ từ khoản đầu tư ở nước ngoài là vi hiến. Một số người cho rằng quyết định của tòa có thể cung cấp cái nhìn sâu sắc về việc liệu thuế tài sản, được chính quyền Biden ủng hộ, có hợp hiến hay không. Các thẩm phán từ chối cân nhắc vấn đề đó.
Liên minh châu Âu tuyên bố sẽ lần đầu tiên áp dụng trừng phạt đối với ngành khí đốt tự nhiên của Nga. Các biện pháp này cấm tàu Nga sử dụng các cảng của khối để chuyển khí đốt tự nhiên hóa lỏng sang các tàu nhỏ hơn và vận chuyển đến các nước khác. Các biện pháp trừng phạt được thiết kế để cản trở các nhà xuất khẩu khí đốt Nga, túi tiền của Điện Kremlin.
Đã có ít nhất 1.000 người thiệt mạng trong cuộc hành hương hàng năm tới thánh địa Mecca ở Ả Rập Saudi. Nhiệt độ ở đây lên tới 51,8°C. Hành hương haj là một trong năm trụ cột của đạo Hồi. Trong những ngày tới thương vong có thể sẽ còn tăng cao hơn; và Ai Cập đã thành lập đơn vị xử lý khủng hoảng sau khi có báo cáo cho rằng ít nhất 530 công dân nước này đã thiệt mạng. Nhiều người Ai Cập thiệt mạng được cho là đi hành hương không đăng ký.
Thăm dò ý kiến ở Anh đôi khi rất thiếu chính xác. Đảng Bảo thủ phải hy vọng điều đó đúng, sau khi công ty thăm dò ý kiến Savanta công bố dự đoán Công Đảng có thể giành chiến thắng đáng kinh ngạc 516 trên 632 ghế trong cuộc tổng tuyển cử vào ngày 4 tháng 7. Cuộc thăm dò cũng cho thấy thủ tướng Bảo thủ Rishi Sunak có thể bị mất ghế ngay ở khu vực bầu cử của ông. Dự báo của The Economist cho thấy Đảng Bảo thủ chỉ có ít hơn 1% cơ hội giành đa số.
Con số trong ngày: 68%, là tỷ lệ năng lượng trong vũ trụ mà các nhà khoa học tin là “năng lượng tối,” một thực thể bí ẩn.
TIÊU ĐIỂM
Ông Trump không còn phải ra toà từ giờ đến bầu cử
Donald Trump, hiện là một tội phạm đã bị kết án, vẫn là bị cáo trong ba vụ án hình sự khác. Ở Florida, nơi cựu tổng thống bị buộc tội cất giấu tài liệu mật trong khu bất động sản Mar-a-Lago, các luật sư của ông đã nỗ lực rất nhiều để hủy bỏ bản cáo trạng của bên công tố. Đó là điều bình thường trong tố tụng. Nhưng có lẽ kém bình thường hơn là cách thẩm phán Aileen Cannon, người được ông Trump đề cử vào ghế, đã xử lý những tranh cãi trước phiên tòa.
Vào thứ Sáu, bà sẽ nghe các lập luận cho rằng vụ án nên được bác bỏ vì Jack Smith, công tố viên đặc biệt đang truy tố vụ án, được bổ nhiệm một cách bất hợp pháp. Các thẩm phán khác thường nhanh chóng bác bỏ lập luận như vậy trong những vụ việc tương tự. Nhưng bà Cannon thì không. Tháng trước, bà đã trì hoãn vô thời hạn phiên tòa dự kiến bắt đầu vào ngày 20 tháng 5. Đây là tin vui cho ông Trump. Ông cho rằng phiên tòa của mình ở New York là “gian lận” và “đáng hổ thẹn.” Nếu thắng vào tháng 11, ông có thể không phải chịu đựng thêm một phiên toà nào nữa.
Dư luận Ấn Độ nổi sóng vì cáo buộc gian lận thi cử
Chính phủ mới của Ấn Độ chưa có được một giai đoạn trăng mật nào. Vào thứ Sáu, phe đối lập sẽ tổ chức biểu tình trên toàn quốc để phản đối những vi phạm trong một kỳ thi quốc gia đã khiến học sinh tức giận. Bài thi này có thể thay đổi cuộc đời của nhiều người: năm nay, có tới 2,4 triệu thí sinh đã tham dự kỳ thi để giành 110.000 suất vào các trường y. Nhưng khi kết quả được công bố cách đây hai tuần, bỗng nhiên có tới 67 thí sinh đạt điểm tuyệt đối.
Bất thường này gây ra một loạt các vụ kiện và cáo buộc gian lận. Cơ quan khảo thí của Ấn Độ phủ nhận các cáo buộc, thay vào đó nói rằng điểm số bất thường là do “điểm ưu đãi” được cộng cho những thí sinh bị ảnh hưởng bởi sự chậm trễ của kỳ thi. Tuần trước, Tòa án Tối cao đã hủy bỏ số điểm bù “tùy ý” này và cho biết những người nhận điểm phải được phép làm lại bài thi. Nhưng bấy nhiêu là không đủ để xoa dịu dư luận, đặc biệt là khi những tranh cãi khác đang nổi lên: tuần này bộ giáo dục đã hủy bỏ kỳ thi tuyển công chức giảng dạy tại các trường đại học vì lo ngại “sự liêm chính của nó có thể đã bị tổn hại.”
Nhật Bản không còn lo giảm phát
Trong một phần tư thế kỷ qua, sự kết hợp giữa giảm phát và lạm phát gần bằng 0 đã gây khó khăn cho nền kinh tế Nhật Bản. Giờ đây không còn tình trạng đó nữa. Lạm phát giá tiêu dùng hiện đã cao hơn mục tiêu 2% của Ngân hàng Nhật Bản (BoJ) trong hai năm. Con số của tháng 5, được công bố vào thứ Sáu, vẫn sẽ ở trên mức đó. Đồng yên yếu, vốn giảm chỉ còn khoảng 160 yên đổi 1 đô la từ mức 140 tại thời điểm đầu năm, đang đẩy chi phí nhập khẩu tăng cao và ảnh hưởng đến người tiêu dùng.
Tất cả điều đó gây áp lực buộc BoJ thắt chặt chính sách tiền tệ. Hồi tháng 3, nước này đã tăng lãi suất ngắn hạn lần đầu tiên sau 17 năm, nhưng giữ nguyên kể từ đó. Việc tăng lãi suất một lần nữa sẽ bắt đầu làm tăng chi phí trả lãi cho khoản nợ công khổng lồ của Nhật Bản. Tỷ lệ nợ trên GDP của chính phủ là khoảng 260% – hậu quả của nhiều năm tăng trưởng ảm đạm. Khi thị trường đồn đoán về đợt tăng lãi suất tiếp theo của BoJ, mọi sự chú ý cũng sẽ đổ dồn vào các nhà lập pháp Nhật Bản, những người được cho là sẽ hoàn tất kế hoạch tài khoá mới nhất của họ vào thứ Sáu.
SoftBank Group chuẩn bị họp cổ đông
Sau nhiều năm đau đầu vì đặt cược rủi ro cao vào các công ty công nghệ đang phát triển nhanh, Son Masayoshi cho biết ông vẫn đang tìm kiếm khoản đầu tư lớn tiếp theo của Tập đoàn SoftBank. Trước cuộc họp thường niên vào thứ Sáu, người sáng lập gã khổng lồ đầu tư công nghệ và viễn thông cho biết SoftBank sẽ mở rộng hoạt động kinh doanh sản xuất điện ở Mỹ. Lý do là nhu cầu năng lượng ngày càng cao cho trí tuệ nhân tạo.
Chiến lược đầu tư của SoftBank – hỗ trợ các công ty khởi nghiệp đầy hứa hẹn với con đường dẫn đến lợi nhuận còn xa – đã phải vật lộn với mức lãi suất cao hơn. Người ta ước tính SoftBank đã mất khoảng 14 tỷ USD khi WeWork, một công ty cho thuê văn phòng, sụp đổ.
Vào năm 2023, công ty đã được hưởng lợi từ đợt IPO thành công và hoạt động hiệu quả của Arm, một công ty thiết kế chip của Anh được SoftBank mua lại vào năm 2016. Nhưng điều đó không mang lại uy tín trước đây cho ông Son. Ông từng nổi tiếng với những bài trình bày khác thường, vốn đã vắng bóng kể từ năm 2022. Có lẽ thông báo cuối cùng về các khoản đầu tư lớn mới sẽ đưa chúng quay trở lại.
