Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Donald Trump đã tuyên thệ nhậm chức tổng thống thứ 47 của Hoa Kỳ. Trong bài phát biểu nhậm chức, ông tuyên bố “sự suy thoái của nước Mỹ đã kết thúc” và gọi ngày này là ngày “giải phóng.” Ông Trump dùng bài phát biểu để liệt kê các chính sách mà ông dự định thực hiện, hứa hẹn “lấy lại” kênh đào Panama và tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia tại biên giới với Mexico nhằm triển khai quân đội và đẩy nhanh việc trục xuất người nhập cư. Ông cũng cam kết cắt giảm các quy định về dầu mỏ và khí đốt để giảm chi phí năng lượng.
Trong những phút cuối cùng trên cương vị tổng thống, Joe Biden đã ân xá trước cho năm thành viên trong gia đình mình, viết rằng họ không “có bất kỳ hành động sai trái nào” nhưng ông dự đoán họ sẽ bị “tấn công không ngừng.” Trước đó, ông Biden đã ân xá cho một số người chỉ trích ông Trump, bao gồm Mark Milley, Anthony Fauci, và Liz Cheney, nhằm bảo vệ họ khỏi khả năng bị truy tố dưới chính quyền mới.
Houthi tuyên bố các vụ tấn công của họ vào tàu thuyền ở Biển Đỏ sẽ chỉ nhắm vào các tàu có liên quan trực tiếp đến Israel, khi ngày thứ hai của lệnh ngừng bắn ở Gaza có hiệu lực. Nhóm phiến quân kiểm soát phần lớn lãnh thổ Yemen cảnh báo rằng họ sẽ tiếp tục tấn công tàu thuyền Mỹ và Anh nếu các nước này vẫn tấn công lãnh thổ của nhóm. Các đòn tấn công của Houthi đã làm gián đoạn thương mại và vận tải toàn cầu.
Giới chức Mỹ tăng cường điều tra 129.000 phương tiện của Ford được trang bị BlueCruise, một hệ thống tự lái của hãng, sau hai vụ tai nạn chết người vừa qua. Cả hai vụ tai nạn đều liên quan đến xe Mustang Mach-E của Ford đâm vào các phương tiện đang đỗ trên đường. Các quan chức đang xem xét liệu hệ thống này có gặp khó khăn trong việc phát hiện chướng ngại vật vào ban đêm khi di chuyển ở tốc độ cao trên đường cao tốc hay không. Cuộc điều tra có thể khiến Ford phải cho thu hồi xe.
Nhập khẩu dầu thô của Trung Quốc từ Nga đạt mức cao kỷ lục trong năm 2024, tăng 1% lên 2,17 triệu thùng mỗi ngày, khi quan hệ kinh tế giữa hai nước tiếp tục được củng cố. Nhập khẩu từ Malaysia, một nước sản xuất dầu cũng là trung tâm trung chuyển dầu từ Iran và Venezuela, đã tăng 28%. Trong khi đó, nhập khẩu từ Ả Rập Saudi giảm 9% do các nhà máy lọc dầu ưu tiên dầu thô giá rẻ hơn từ Nga và Iran.
Axel Rudakubana đã nhận tội giết ba trẻ em và tìm cách giết thêm 10 người nữa ở Southport, Anh, vào năm ngoái. Bộ trưởng nội vụ Anh Yvette Cooper cho biết sẽ có một cuộc điều tra công khai về vụ tấn công này, vốn đã gây ra nhiều ngày bạo loạn. Thủ tướng Keir Starmer nói nhà nước phải trả lời các “câu hỏi nghiêm trọng” về cách mà họ đã “thất bại” trong việc bảo vệ các nạn nhân.
Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol bị bắt với cáo buộc nổi loạn vào tuần trước, song ông từ chối bị thẩm vấn bởi các điều tra viên. Ông Yoon, người cho đến tuần trước vẫn cố thủ bên trong dinh tổng thống ở trung tâm Seoul, đã bị luận tội từ tháng 12 vì ban hành lệnh tuyên bố thiết quân luật. Vào Chủ nhật, một số người ủng hộ ông đã xông vào tòa án để phản đối việc giam giữ tổng thống.
Con số trong ngày: 25%, là tỷ lệ dân số toàn cầu sống ở các thành phố trên một triệu dân, tăng từ 15% của sáu thập niên trước.
TIÊU ĐIỂM
Tulsi Gabbard và bài kiểm tra khó khăn trước Thượng viện
Tulsi Gabbard, ứng cử viên của Donald Trump cho vị trí Giám đốc Tình báo Quốc gia, sẽ đối mặt với buổi điều trần căng thẳng trước các thượng nghị sĩ vào thứ Ba. Là cựu nghị sĩ Dân chủ, bà có thể gặp khó khăn hơn so với các ứng viên khác của ông Trump. Từng ủng hộ Bernie Sanders, một thành viên cánh tả của đảng Dân chủ, bà Gabbard cũng từng chỉ trích nội các đầu tiên của ông Trump là “những tên diều hâu chiến tranh tân bảo thủ.” Điều này đã khiến nhiều người Cộng hòa xa lánh bà, trong khi các thành viên đảng Dân chủ chỉ trích bà vì chuyển sang cánh hữu.
Quan điểm của bà Gabbard về cựu độc tài Syria Bashar al-Assad đặc biệt gây tranh cãi. Khi còn phục vụ trong Quốc hội, bà đã tới Syria trong thời kỳ nội chiến và, theo ghi nhận của The Economist, sau đó nhận được thông tin về một người Mỹ bị giam giữ bởi chế độ. (Bà phủ nhận điều này.) Ngoài vấn đề Syria, bà Gabbard sẽ bị hỏi về quan điểm chỉ trích của bà đối với các cơ quan tình báo Mỹ mà bà sẽ lãnh đạo, cũng như quan điểm của bà về cuộc xâm lược Ukraine của Nga, và nhiều vấn đề ngoại giao gai góc khác.
Chicago chuẩn bị cho các vụ trục xuất người nhập cư
Vào thứ Ba, mọi con mắt sẽ đổ dồn vào chính sách đặc trưng của Donald Trump: trục xuất người nhập cư không giấy tờ. Cuối tuần qua, Wall Street Journal đã đưa tin rằng chính quyền tổng thống mới sẽ khởi đầu bằng một cuộc truy quét nhập cư quy mô ở Chicago, một thành phố mà đảng Cộng hòa rất ghét. Tom Homan, “trùm biên giới” của ông Trump, từng công kích Brandon Johnson, thị trưởng Dân chủ của Chicago, và cảnh báo ông không được cản trở. Theo tờ báo này, có tới 200 nhân viên của lực lượng biên giới ICE sẽ tham gia cùng truyền thông cánh hữu để tạo ra một màn trình diễn sức mạnh.
Các nhóm bảo vệ quyền lợi của người nhập cư ở Chicago đang chuẩn bị cho số lượng lớn các vụ bắt giữ. Nhưng khi thời điểm cận kề, vẫn chưa rõ liệu các cuộc truy quét có thực sự diễn ra hay không. “Với yếu tố bất ngờ đã không còn, việc này có thể không khả thi nữa,” ông Homan nói trên Fox News hôm Chủ nhật. “Chicago chưa bị gạt khỏi kế hoạch, nhưng chúng tôi đang xem xét lại thời gian và cách thức thực hiện,” ông nói. Có lẽ việc trục xuất hàng loạt không hề đơn giản như người ta tưởng.
Suy giảm lạc quan về kinh tế Đức
Vào thứ Ba, viện nghiên cứu ZEW của Đức sẽ công bố chỉ số tâm lý kinh tế hàng tháng. Cuộc khảo sát này hỏi ý kiến của khoảng 300 chuyên gia từ các ngân hàng, công ty bảo hiểm, và doanh nghiệp về dự đoán của họ đối với tình hình kinh tế Đức trong sáu tháng tới. Triển vọng là khá ảm đạm trong phần lớn năm ngoái. Nhưng vào cuối năm 2024, chỉ số này đã tăng hơn mong đợi, từ 7,4 điểm trong tháng 11 lên 15,7 điểm vào tháng 12. (Chỉ số này dao động từ -100 đến 100, với điểm dưới 0 cho thấy sự bi quan.)
Lý do cho sự lạc quan là đợt cắt giảm lãi suất của Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB) vào giữa tháng 12 và các chính sách kinh tế mới dự kiến sẽ được đưa ra sau cuộc bầu cử quốc hội ngày 23 tháng 2. Song tâm lý lạc quan khó có thể kéo dài. Các chính sách thương mại của Donald Trump, cùng với chiến tranh ở Ukraine, đang gây ra bất ổn đáng kể cho các doanh nghiệp Đức. Và tăng trưởng kinh tế yếu kém của Đức không hề có dấu hiệu cải thiện. Hôm 15 tháng 1, cơ quan thống kê Đức thông báo rằng nền kinh tế đã suy giảm năm thứ hai liên tiếp trong năm 2024.
Netflix tiếp tục chuỗi thành công
Dịch vụ phát trực tuyến lớn nhất thế giới đang trên đà thành công mạnh mẽ, với giá cổ phiếu tăng hơn 80% trong năm ngoái. Báo cáo thu nhập quý của Netflix, dự kiến công bố vào thứ Ba, có thể sẽ mang đến thêm nhiều tin tốt cho các cổ đông. Tăng trưởng người dùng đang chậm lại khi nền tảng này tiệm cận 300 triệu thành viên, nhưng biên lợi nhuận hoạt động đang mở rộng nhờ Netflix tăng giá và phát triển kinh doanh quảng cáo.
Dự kiến Netflix sẽ khoe khoang nhiều về nội dung thể thao trực tiếp, một danh mục mới mà nền tảng này đang khai thác. Trong vài tháng qua, các chương trình phát sóng thể thao của Netflix đã mở rộng ra quyền anh, bóng bầu dục Mỹ, và vật, giúp thu hút lượng khán giả xem trực tiếp lớn mà các nhà quảng cáo rất thích. “Squid Game 2,” một bộ phim truyền hình gay cấn, cũng tạo ra cú hit lớn vào dịp Giáng sinh. Song có một tin xấu từ Washington. Tân tổng thống Donald Trump dường như muốn cứu TikTok, một ứng dụng chia sẻ video, vốn cạnh tranh với Netflix về cả lượng khán giả lẫn doanh thu quảng cáo.
