Nguồn: W.E.B. Du Bois is born, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1868, William Edward Burghardt (W.E.B.) Du Bois đã chào đời tại Great Barrington, Massachusetts. Ông sẽ trở thành một học giả lỗi lạc, một người ủng hộ có ảnh hưởng của phong trào dân quyền, và là người đồng sáng lập Hiệp hội Quốc gia vì Sự tiến bộ của Người da màu (NAACP).
Tuổi thơ của Du Bois rất hạnh phúc, nhưng ngay từ thời niên thiếu, ông nhận ra một “bức màn lớn” ngăn cách ông với các bạn học da trắng. Ông dành phần lớn cuộc đời để nghiên cứu vị trí của người Mỹ da đen theo quan điểm xã hội học. Ông lấy bằng tiến sĩ tại Harvard nhưng không thể xin được việc làm tại những trường đại học lớn, dù có thành tích học tập vô cùng ấn tượng và đã công bố luận án tiến sĩ về nạn buôn bán nô lệ tại Mỹ vào giữa những năm 1800. Cuối cùng, ông đến giảng dạy tại trường Cao đẳng Wilberforce ở Ohio, sau đó dành một năm tại Đại học Pennsylvania, nơi ông viết cuốn sách lớn đầu tiên của mình, The Philadelphia Negro: A Social Study (1899). Cuốn sách là nghiên cứu điển hình xã hội học đầu tiên về cộng đồng người da đen.
Du Bois được cả nước chú ý khi xuất bản The Souls of Black Folks (1903). Cuốn sách khám phá luận điểm cho rằng “vấn đề trung tâm của thế kỷ XX là vấn đề về ranh giới màu da.” Một bài luận gây tranh cãi trong cuốn sách đã chỉ trích Booker T. Washington, người sáng lập Viện Tuskegee ở Alabama, nơi đào tạo những người đàn ông da đen về các kỹ năng nông nghiệp và công nghiệp. Du Bois cáo buộc Washington bán rẻ người da đen bằng cách ủng hộ sự im lặng về các vấn đề dân quyền để đổi lấy các cơ hội đào tạo nghề.
Năm 1909, Du Bois đã giúp thành lập Hiệp hội Quốc gia vì Sự tiến bộ của Người da màu. Ông cũng biên tập tạp chí của hiệp hội, The Crisis, từ năm 1910 đến năm 1934, tiếp cận được hơn 100.000 độc giả. Nhưng ông đã từ chức sau khi bất đồng quan điểm với hội. Năm 1935, ông xuất bản Black Reconstruction, một cuốn sách diễn giải thời kỳ hậu Nội chiến theo góc nhìn của chủ nghĩa Marx. Tại Đại học Atlanta, nơi ông giảng dạy sau này, ông đã thành lập một tạp chí về chủng tộc và văn hóa có tên Phylon vào năm 1940 và cùng năm đó đã xuất bản cuốn Dusk at Dawn, trong đó ông xem xét sự nghiệp của chính mình như một nghiên cứu điển hình về động lực chủng tộc. Ông tái gia nhập NAACP từ năm 1944 đến năm 1948, nhưng đã vĩnh viễn rời khỏi tổ chức sau một cuộc tranh chấp gay gắt. Ông gia nhập Đảng Cộng sản vào năm 1961 và chuyển đến Ghana, nơi ông trở thành công dân vào năm 1963, năm ông qua đời.
