Nguồn: Dutch surrender on Java, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1942, lực lượng Hà Lan đã đầu hàng Nhật Bản ở Java sau hai tháng giao tranh.
Java, một hòn đảo thuộc Indonesia ngày nay, nằm ở phía đông nam Malaysia và Sumatra, phía nam Borneo và phía tây Bali. Người Hà Lan đã đặt chân đến đây từ năm 1596, sau đó thành lập và vận hành Công ty Đông Ấn Hà Lan, một công ty thương mại có trụ sở tại Batavia (ngày nay là Jakarta), vào năm 1619. Công ty Đông Ấn Hà Lan bắt đầu khẳng định quyền kiểm soát ngày càng lớn đối với các vương quốc Hồi giáo ở Đông Ấn, biến chúng thành những nước chư hầu, với những người nông dân trồng lúa, đường, hạt tiêu, và cà phê cho chính phủ Hà Lan. Tuy nhiên, công ty đã bị giải thể vào năm 1799 vì nợ nần và tham nhũng, và chính phủ Hà Lan đã trực tiếp kiểm soát Đông Ấn.
Người Anh đã thay thế người Hà Lan ở Java trong một thời gian ngắn (1811-1816), nhưng người Hà Lan đã sớm trở lại nắm quyền, từ từ trao cho người Java bản địa nhiều quyền kiểm soát ở cấp địa phương, thậm chí còn trao cho họ đa số trong Hội đồng Nhân dân. Nhưng vào ngày 11/01/1942, Nhật Bản đã tuyên chiến với chính phủ Hoàng gia Hà Lan bằng cuộc xâm lược Borneo và Celebes – đây cũng là ngày đánh dấu sự khởi đầu cho hồi kết của người Hà Lan ở Đông Ấn. Sumatra là địa điểm tiếp theo bị Nhật Bản chiếm đóng, với lính dù và lục quân đổ bộ từ các tàu vận tải trong các ngày 14 đến 16 tháng 2. Bảy nghìn quân Anh và Australia đã đến chi viện cho lực lượng Hà Lan tại Java, nhưng quân Đồng minh đã rút khỏi chiến trường vào cuối tháng 2 khi hai lực lượng xâm lược lớn của Nhật Bản đến nơi vào ngày 01/03.
Vào ngày 09/03 (một số nguồn ghi là ngày 08/03), quân đội Hà Lan cuối cùng đã đầu hàng trước lực lượng Nhật Bản vượt trội, chấm dứt mọi sự kháng cự trên Đảo Java. Sự độc lập của Java khỏi ách thống trị thực dân chính thức trở thành một sự kiện lịch sử vào năm 1950, khi hòn đảo này trở thành một phần của nước Cộng hòa Indonesia mới giành độc lập.
