Nguồn: St. Louis’ Gateway Arch is completed, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1965, công trình Cổng Vòm Gateway (Gateway Arch) – một vòm cong hình dây xích cao khoảng 192 mét được làm bằng thép không gỉ – đã chính thức hoàn thành. Công trình này nằm bên bờ sông của thành phố St. Louis, bang Missouri, đánh dấu ranh giới Khu tưởng niệm Quốc gia Jefferson (Jefferson National Expansion Memorial).
Cổng Vòm Gateway do kiến trúc sư Eero Saarinen, người sinh ra ở Phần Lan và được đào tạo tại Mỹ, thiết kế. Công trình được xây dựng nhằm tưởng niệm Thỏa thuận Mua lại Louisiana năm 1803 của Tổng thống Thomas Jefferson, đồng thời tôn vinh vai trò trung tâm của St. Louis trong quá trình mở rộng về phía tây của nước Mỹ.
Từng là trạm trung chuyển hàng hóa và thị trường cho các nhà buôn da thú và nhà thám hiểm – bao gồm cả hai nhà thám hiểm nổi tiếng Meriwether Lewis và William Clark – St. Louis đã phát triển mạnh mẽ sau Chiến tranh năm 1812, khi hàng loạt người di cư lên xe ngựa đi về phía tây Sông Mississippi để tìm kiếm cơ hội lập nghiệp.
Vào năm 1947–1948, Saarinen đã thắng cuộc thi thiết kế cấp quốc gia nhằm chọn ra mẫu công trình tưởng niệm tinh thần tiên phong của những người mở đường về phía tây. Tiếc thay, ông đã qua đời vì bị u não vào năm 1961, trước khi được chứng kiến công trình mang tính biểu tượng của mình được khởi công vào tháng 02/1963.
Cổng Vòm Gateway hoàn thành vào tháng 10/1965 với chi phí chưa đến 15 triệu USD. Nền móng được chôn sâu hơn 18 mét dưới lòng đất, khung vòm làm bằng thép không gỉ chịu lực, đủ sức chống chịu động đất và gió mạnh. Bên trong có hệ thống thang máy chuyên dụng đưa du khách lên đỉnh vòm, nơi vào những ngày trời quang, người ta có thể nhìn xa tận 48km, ngắm nhìn dòng Sông Mississippi uốn lượn và Đại Bình nguyên Bắc Mỹ rộng lớn ở phía tây. Ngoài Cổng Vòm, Khu tưởng niệm Quốc gia Jefferson còn bao gồm Bảo tàng Mở rộng Phía Tây (Museum of Westward Expansion) và Tòa án Cũ của St. Louis (Old Courthouse).
Ngày nay, mỗi năm có khoảng 4 triệu du khách đến tham quan công viên rộng hơn 40 hecta này, tìm hiểu lịch sử nước Mỹ ,và chiêm ngưỡng vẻ đẹp ấn tượng của công trình thép sáng bóng – biểu tượng vĩnh cửu của tầm nhìn và tinh thần khai phá do Saarinen để lại.
