Hậu quả của Cách mạng Văn hóa sau 50 năm

917_05_WHA_061_0396

Nguồn: Evan Osnos, “The Cost of the Cultural Revolution, Fifty Years Later”, The New Yorker, 06/05/2016.

Biên dịch: Nguyễn Thùy Linh | Hiệu đính: Lê Hồng Hiệp

Tuần tới là kỉ niệm 50 năm ngày diễn ra Cách mạng Văn hóa Trung Quốc. Đây là cuộc cách mạng mà mức độ tàn khốc vượt xa so với những gì đang diễn ra trong xã hội Trung Quốc ngày nay. Tuy nhiên, vẫn tồn tại những điểm tương đồng đáng để chúng ta phân tích.

Năm 1979, ba năm sau khi cuộc Đại Cách mạng Văn hóa Vô sản kết thúc, lãnh tụ Trung Quốc Đặng Tiểu Bình đã có chuyến công du đến Mỹ. Trong một buổi quốc yến, ông ngồi cạnh nữ diễn viên Shirley MacLaine, người đã nói với vị lãnh tụ rằng bản thân bà vô cùng ấn tượng với những gì mắt thấy tai nghe trong chuyến du lịch đến quốc gia này vài năm về trước. Bà nhắc lại cuộc trò chuyện với một nhà khoa học. Ông bày tỏ lòng biết ơn Chủ tịch Mao Trạch Đông vì đã điều chuyển mình khỏi trường đại học về lao động tại một nông trường như Mao đã làm với hàng triệu trí thức khác. Đặng Tiểu Bình đáp lại rằng: “Ông ta nói dối đấy”. Continue reading “Hậu quả của Cách mạng Văn hóa sau 50 năm”

Chân dung Tập Cận Bình (P3)

20160402_LDD001_0

Nguồn: Evan Osnos, “Born Red,” The New Yorker, 06/04/2015.

Biên dịch: Bùi Hoàng Ánh | Hiệu đính: Nguyễn Huy Hoàng

Bài liên quan: Phần 1; Phần 2

Sự thận trọng của Tập trước ảnh hưởng của phương Tây được phản ánh trong chính sách đối ngoại của ông. Còn trên phương diện cá nhân, ông bày tỏ những kỷ niệm nồng ấm với tiểu bang Iowa và cho con gái Tập Minh Trạch theo học tại Harvard. (Cô tốt nghiệp vào năm ngoái, dưới một bí danh, và đã trở về Trung Quốc). Nhưng Tập cũng thể hiện quan điểm mang tính “bản chất chủ nghĩa” (essentialist) của ông về những đặc tính quốc gia khi cho rằng lịch sử và cấu trúc xã hội của Trung Quốc khiến nó không phù hợp với nền dân chủ đa đảng, chế độ quân chủ, hay bất kỳ một hệ thống phi cộng sản nào khác. “Chúng tôi đã xem xét, đã thử, nhưng không mô hình nào hoạt động hiệu quả,” ông nói với cử tọa tại trường College of Europe ở Bruges vào mùa xuân năm ngoái. Áp dụng một lựa chọn khác, ông nói, “thậm chí có thể dẫn đến những hệ quả thảm khốc.” Dưới thời ông, truyền thông nhà nước liên tục nhấn mạnh mối đe dọa của “diễn biến hòa bình,” đồng thời cáo buộc các công ty Mỹ, bao gồm Microsoft, Cisco, và Intel, là “những “chiến binh” của chính phủ Hoa Kỳ. Continue reading “Chân dung Tập Cận Bình (P3)”

Chân dung Tập Cận Bình (P2)

president-xi-jinping

Nguồn: Evan Osnos, “Born Red,” The New Yorker, 06/04/2015.

Biên dịch: Bùi Hoàng Ánh | Hiệu đính: Nguyễn Huy Hoàng

Bài liên quan: Phần 1

Anh chị em của Tập ly tán nhiều nơi: em trai và một người chị của ông làm ăn tại Hồng Kông, người chị còn lại được cho là đã định cư ở Canada. Nhưng Tập Cận Bình đã ở lại và qua năm tháng tiến sâu hơn trong Đảng. Sau khi tốt nghiệp năm 1979, ông nhận công việc đáng ao ước là phụ tá cho Cảnh Tiêu, một quan chức quốc phòng cao cấp mà cha ông gọi là “người đồng chí sát cánh thân thiết nhất” từ thời cách mạng. Tập mặc quân phục và tạo dựng nhiều mối quan hệ đáng giá trong các cơ quan Đảng. Không lâu sau khi ra trường, ông kết hôn với Kha Tiểu Minh, cô con gái có lối sống quốc tế của Đại sứ Trung Quốc tại Anh. Nhưng họ cãi nhau “gần như hằng ngày,” theo giáo sư sống đối diện. Ông kể với nhà ngoại giao rằng hai người đã ly dị khi Kha quyết định chuyển đến Anh còn ông Tập ở lại. Continue reading “Chân dung Tập Cận Bình (P2)”

Chân dung Tập Cận Bình (P1)

Xi_2337986b

Nguồn: Evan Osnos, “Born Red,” The New Yorker, 06/04/2015.

Biên dịch: Bùi Hoàng Ánh | Hiệu đính: Nguyễn Huy Hoàng

Làm thế nào Tập Cận Bình, từ một cán bộ huyện không có gì nổi bật, trở thành nhà lãnh đạo chuyên chế nhất của Trung Quốc kể từ thời Mao Trạch Đông?

Trước thềm giao thừa 2014, Chủ tịch và Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc Tập Cận Bình đã cho phép một đoàn quay phim tới thăm nơi làm việc và ghi lại thông điệp mừng năm mới của ông gửi tới nhân dân. Thời niên thiếu, Tập từng bị gửi đi lao động ở nông trường, ông yếu ớt đến mức những người lao động khác chỉ chấm cho ông 6 trên thang điểm 10, “còn chẳng bằng phụ nữ,” sau này ông kể lại với đôi chút ngượng ngùng. Giờ ở tuổi 61, với tầm vóc 1m80, ông là lãnh đạo Trung Quốc cao nhất trong gần bốn thập niên qua, cùng giọng baritone trầm ấm và phong thái tự tin. Khi tiếp khách, ông thường đứng yên, đôi tay dài thả lỏng, tóc vuốt thẳng nếp, khắc họa thái độ “tiếp hay không thì tùy,” dẫn dụ vị khách của mình phải băng qua phòng để nhận được một cái bắt tay. Continue reading “Chân dung Tập Cận Bình (P1)”

Ai sẽ kiểm soát quá trình luân hồi của Dalai Lama?

_81862004_dalailama_getty

Nguồn: Evan Osnos, “Who Will Control Tibetan Reincarnation?The New Yorker, 13/3/2015.

Biên dịch: Phan Hoài Thương | Hiệu đính: Nguyễn Huy Hoàng

Tại Bắc Kinh tuần qua, các vị đại biểu của Quốc hội Trung Quốc đã dành một chút thời gian trong việc thảo luận các mục tiêu hàng năm về tỉ lệ lạm phát giá tiêu dùng (3%), tỉ lệ thất nghiệp (4,5%), cắt giảm nồng độ các bon (3,1%) để nhắc lại lập trường chính sách của họ về quá trình luân hồi chuyển kiếp của các linh hồn. Nói đúng hơn, không phải mọi linh hồn: chỉ linh hồn của Dalai Lama, nhà lãnh đạo Tây Tạng đang lưu vong, và của các vị Lama (Lạt-ma) Phật giáo Tây Tạng cấp cao khác.

Padma Choling, Chủ tịch Hội đồng Nhân dân Khu tự trị Tây Tạng, giải thích với báo giới rằng thẩm quyền xác định vị trí và thời gian tồn tại của linh hồn Dalai Lama trong tương lai là hoàn toàn thuộc về Đảng Cộng sản ở Bắc Kinh. “Điều đó không phụ thuộc vào chính Dalai Lama,” Padma nói. Việc người hiện đang nắm giữ linh hồn Dalai Lama (tức Tenzin Gyatso, vị Dalai Lama hiện tại – NHĐ) đề nghị bất cứ điều gì khác là “báng bổ Phật giáo Tây Tạng,” ông nói thêm. Continue reading “Ai sẽ kiểm soát quá trình luân hồi của Dalai Lama?”