Nguồn: Historic figures, BBC (truy cập ngày 15/6/2015)
Biên dịch & Hiệu đính: Phạm Hồng Anh
Emmeline Pankhurst là một nhà hoạt động cho quyền phụ nữ hàng đầu ở Anh. Bà đã dẫn dắt phong trào đấu tranh giành quyền bầu cử cho phụ nữ.
Emmeline Goulden sinh ngày 14 tháng 7 năm 1858 tại Manchester trong một gia đình có truyền thống chính trị cấp tiến. Năm 1879, bà kết hôn với Richard Pankhurst, một luật sư và cũng là người ủng hộ phong trào đấu tranh vì quyền bầu cử của phụ nữ. Ông là tác giả của Đạo luật về Tài sản của Phụ nữ có gia đình (năm 1870 và 1882). Đạo luật cho phép phụ nữ được quyền giữ thu nhập hoặc tài sản của mình trước và sau khi kết hôn. Cái chết của ông năm 1898 là một cú sốc lớn với Emmeline.
Năm 1889, Emmeline thành lập Liên đoàn Quyền bầu cử cho Phụ nữ, đấu tranh giành quyền bầu cử cho phụ nữ đã lập gia đình. Tháng 10/1903, bà giúp thành lập Liên đoàn Chính trị và Xã hội của Phụ nữ (Woman’s Social and Political Union – WSPU) – một tổ chức gây tiếng vang vì những hoạt động của mình và thành viên của họ là những người đầu tiên được gọi là ‘những người phụ nữ đòi quyền bầu cử’ (suffragette). Hai con gái của Emmeline là Christabel và Sylvia cũng hoạt động tích cực cho mục tiêu này. Các chính khách, báo chí và công chúng ở Anh choáng ngợp với những cuộc biểu tình, đập phá cửa sổ, phóng hỏa và đình công tuyệt thực của những phụ nữ này. Năm 1913, Emily Davison, thành viên của WSPU, bị chết khi cô lao vào ngựa của nhà vua trong Cuộc đua ngựa Derby để phản đối việc chính phủ tiếp tục không chịu trao quyền bầu cử cho phụ nữ.
Cũng như những phụ nữ đòi quyền bầu cử khác, Emmeline bị bắt giữ nhiều lần trong những năm tiếp đó. Bà cũng tuyệt thực và bị cưỡng ép ăn một cách bạo lực. Năm 1913, để đối phó với làn sóng tuyệt thực, chính phủ thông qua Đạo luật ‘Mèo và Chuột’ (‘Cat and Mouse’ Act).* Những tù nhân đình công tuyệt thực được thả cho đến khi họ phục hồi sức khỏe, và rồi lại bị tái giam giữ.
Thời kỳ đấu tranh này chấm dứt một cách đột ngột do chiến tranh nổ ra vào năm 1914, và Emmeline chuyển sang ủng hộ chiến tranh. Năm 1918, Đạo luật về Quyền đại diện của người dân đã trao quyền bầu cử cho phụ nữ trên 30 tuổi. Emmeline qua đời ngày 14 tháng 6 năm 1928, không lâu sau khi phụ nữ được trao quyền bầu cử tương đương với đàn ông (21 tuổi).
——————–
*Đạo luật được gọi là Đạo luật “Mèo và Chuột” vì nó giống với cách con mèo xử lý, vờn giỡn các con mồi của mình (chuột) trước khi ăn thịt chúng (NBT).
