Nguồn: Historic figures, BBC (truy cập ngày 23/6/2015)
Biên dịch & Hiệu đính: Phạm Hồng Anh
Spartacus là một nô lệ và võ sĩ giác đấu người La Mã, đồng thời là người lãnh đạo của cuộc đấu tranh nô lệ nổi tiếng. Ông trở thành một nguồn cảm hứng trong thời hiện đại.
Lịch sử có rất ít thông tin về những năm tháng đầu đời của Spartacus. Ông được cho là đã sinh ra ở Thrace (vùng Balkan hiện nay) và có ý kiến cho rằng ông phục vụ trong quân đội La Mã. Ông bị bán làm nô lệ và được đào tạo tại trường huấn luyện đấu sĩ ở Capua, phía bắc Napoli.
Năm 73 TCN, Spartacus bỏ trốn và ẩn náu gần núi lửa Vesuvius. Tại đây nhiều nô lệ bỏ trốn khác cũng nhập hội với ông. Cuộc nổi dậy của họ được biết đến với tên gọi Cuộc chiến tranh nô lệ lần thứ ba, hay là Cuộc chiến tranh đấu sĩ. Spartacus lãnh đạo một đội quân gồm những nô lệ bỏ trốn, ước tính khoảng 100.000 người. Đội quân này đã đánh bại nhiều cuộc tấn công của quân La Mã bằng chiến thuật mà ngày nay gọi là chiến tranh du kích.
Năm 72 TCN, Spartacus và quân đội của mình hành quân về phía bắc đến xứ Gaul (tên người La Mã gọi vùng đất gồm Pháp, các nước vùng thấp[1] và phía bắc nước Ý). Họ chiến đấu chống lại các đợt tấn công của quân La Mã, rồi sau đó tiến về phía nam. Đến cuối năm 72 TCN, họ hạ trại tại Rhenium (nay là thành phố Reggio Calabria) và có vẻ có ý định tiến đến Sicily.
Chính quyền tại Rome lúc này mới bắt đầu nhận thức được mối đe dọa nguy hiểm từ Spartacus. Tướng Marcus Licinius Crussus, chính khách người La Mã, đã cầm đầu một đội quân về phía nam. Những người nô lệ cố gắng vượt qua các công sự mà Crassus cho xây dựng để vây hãm họ, nhưng rồi quân nổi dậy bị truy đuổi đến Lucania và bị tiêu diệt tại đây. Spartacus có lẽ đã tử trận trong cuộc chiến. Khoảng 6.000 nô lệ bỏ trốn bị truy bắt và đóng đinh vào thập giá. Hàng nghìn người khác bị quân của tướng Pompey giết, và về sau Pompey nhận công lao đàn áp cuộc nổi dậy về mình.
Cuộc đấu tranh của Spartacus đã truyền cảm hứng cho các nhà cách mạng, các chính khách và nhà văn kể từ thế kỷ 19. Năm 1919, tổ chức cách mạng theo chủ nghĩa xã hội có tên ‘Liên minh Spartacus’ (được thành lập ở Đức năm 1916) đã lên kế hoạch lật đổ chính phủ nhưng thất bại.
Stanley Kubrick đã đạo diễn phim ‘Spartacus’ do Kirk Douglas thủ vai, phim được công chiếu vào năm 1960.
—————————————————
[1] Low Countries: chỉ các nước Hà Lan, Bỉ, Luxembourg – ND
