21/11/1986: Oliver North tiêu hủy chứng cứ Vụ Bê bối Iran-Contra

Nguồn: Oliver North starts feeding documents into the shredding machine, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1986, nhân viên Hội đồng An ninh Quốc gia Hoa Kỳ, Oliver North, đã cùng với thư ký của ông, Fawn Hall, bắt đầu tiêu hủy các tài liệu có thể tiết lộ sự tham gia của họ vào một loạt các hoạt động bất hợp pháp liên quan đến việc bán vũ khí cho Iran và chuyển tiền cho một nhóm phiến quân Nicaragua. Ngày 25/11, North bị sa thải nhưng Hall vẫn tiếp tục lén lấy cắp tài liệu cho sếp cũ bằng cách nhét chúng vào váy và giày của cô. Bê bối Iran-Contra, như tên gọi sau này, đã trở thành một nỗi xấu hổ và là vết nhơ pháp lý cho chính quyền Reagan.

Chỉ sáu năm trước đó, Iran còn là kẻ thù của nước Mỹ sau vụ bắt giữ con tin tại Đại sứ quán Mỹ ở Tehran. Vào thời điểm đó, Ronald Reagan đã nhiều lần khẳng định rằng Mỹ sẽ không bao giờ giao dịch với những kẻ khủng bố. Tuy nhiên, khi sự thật vỡ lở rằng các quan chức cấp cao của ông tại Hội đồng An ninh Quốc gia đã bắt đầu bán vũ khí cho Iran, người ta đã được chứng kiến một thảm họa quan hệ công chúng.

Qua các phiên điều trần về vụ Iran-Contra được truyền hình trực tiếp, công chúng được biết rằng số tiền thu được từ việc bán vũ khí đã được sử dụng để hỗ trợ cho lực lượng Contra ở Nicaragua, bất chấp việc Quốc Hội thông qua Điều luật sửa đổi Boland (Boland Amendment), trong đó cấm hoàn toàn sự hỗ trợ của Mỹ cho Contra. Mặc dù lãnh đạo phe Sandinista theo cộng sản đã được bầu một cách hợp pháp ở Nicaragua, chính quyền Reagan đã tìm cách hất cẳng ông này bằng cách ủng hộ Contra, một nhóm chống cộng.

Trong các phiên điều trần này, North tuyên bố rằng toàn bộ chính quyền Reagan đều biết về kế hoạch bất hợp pháp. Sau khi thừa nhận rằng mình đã nói dối Quốc Hội, ông bị kết tội tiêu hủy tài liệu, cản trở công lý và tiếp nhận bất hợp pháp một hàng rào an ninh cho nơi ở của mình. North sau đó nhận được một bản án nhẹ: bị phạt tiền, bị quản chế và phải tham gia lao động công ích.

Một năm sau đó, vào tháng 07/1990, một phiên tòa phúc thẩm đã bỏ phiếu với tỉ lệ 2-1 nhằm lật ngược bản án của North, dựa trên khả năng một số lời khai đã bị Quốc Hội loại bỏ trong phiên điều trần. Tổng thống Reagan và Phó Tổng thống George Bush đều khẳng định rằng mình không hề hay biết gì về kế hoạch này.