Nguồn: Confederate capital of Richmond is captured, History.com
Biên dịch: Trần Mẫn Linh
Vào ngày này năm 1865, thủ đô của phe ly khai Hợp bang Miền Nam tại Richmond, Virginia, đã rơi vào tay lực lượng Liên bang Miền Bắc. Đây là dấu hiệu quan trọng nhất cho thấy Hợp bang miền Nam đang tiến gần đến ngày sụp đổ.
Trong suốt mười tháng, Tướng Ulysses S. Grant đã cố gắng thâm nhập vào Richmond nhưng không thành. Sau khi Tướng Lee của Hợp bang miền Nam tấn công một cách tuyệt vọng dọc theo phòng tuyến của Liên bang miền Bắc trong Trận Fort Stedman vào ngày 25/03/1865, Grant đã chuẩn bị cho một cuộc tổng tấn công lớn. Ngày 01/04, Tướng Grant đánh vào thị trấn Five Forks và phá vỡ tuyến phòng ngự của Lee ở tây nam Petersburg. Ngày 02/04, quân miền Bắc tiếp tục tấn công dọc theo mặt trận Petersburg, và Hợp bang miền Nam đã sụp đổ.
Tối ngày 02/04, chính phủ Hợp bang miền Nam và quân đội đã khẩn trương tháo chạy khỏi thành phố. Lúc này, vào sáng ngày 03/04, quân miền Bắc mặc áo xanh đã tiến vào thủ phủ. Richmond vốn là “chén thánh” trong nỗ lực chiến tranh của Liên bang miền Bắc và là mục tiêu mà họ đã cố giành được trong bốn năm. Hàng chục nghìn người miền Bắc đã thiệt mạng trong quá trình đánh chiếm Richmond, và gần chừng đó người miền Nam cũng thiệt mạng trong quá trình bảo vệ nó.
Lúc này, người miền Bắc đã nắm trong tay phần thưởng của họ. Một người dân tên là Mary Fontaine đã viết: “Khi tôi trông thấy họ giương cao lá cờ nhỏ, tôi đã quỳ xuống và nước mắt trào ra.” Một người khác chứng kiến cũng viết rằng khi lực lượng Liên bang tiến vào thành phố, người da đen đã “phấn khích đến tột cùng, họ nhảy múa và hò hét, đàn ông ôm nhau còn phụ nữ trao nhau những nụ hôn.”
Trong số những lực lượng đầu tiên tiến vào thủ đô có đội quân người da đen đến từ Đội kỵ binh Massachusetts Số 5, và Tổng thống Abraham Lincoln đã tới thăm thành phố vào ngày hôm sau. Đối với người dân Richmond, đây là những biểu tượng của một thế giới bị đảo lộn. Một phóng viên nhận xét, điều này “quá tồi tệ để nhớ tới, giá mà nó có thể xóa được đi, nhưng điều đó là không thể.”
