Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Người Mỹ đi bỏ phiếu, sau khi 100 triệu phiếu bầu đã được bỏ sớm trong lần bầu cử năm nay. Nước này đang trên đà đạt kỷ lục số cử tri đi bầu. Sau khi tham dự năm cuộc mít tinh vào thứ Hai, Tổng thống Donald Trump đã trở lại Nhà Trắng để chờ đợi kết quả. Joe Biden kết thúc chiến dịch tranh cử của mình ở Pennsylvania, bang nhiều khả năng sẽ xác định ai thắng cử tổng thống, theo mô hình bầu cử của chúng tôi (The Economist).
Sở giao dịch chứng khoán Thượng Hải đã tạm dừng IPO của Ant Group, hãng fintech lớn nhất thế giới, chưa đầy hai ngày trước khi công ty Trung Quốc niêm yết theo lịch. IPO của công ty trên cả hai sàn giao dịch Thượng Hải và Hồng Kông, dự kiến trị giá 37 tỷ đô la, đã bị đình chỉ sau khi Jack Ma, người sáng lập Ant, và các giám đốc điều hành khác được gọi đến cho “các cuộc phỏng vấn giám sát” với các nhà quản lý về một số “vấn đề lớn”.
Các tay súng nổ súng tại 6 địa điểm xung quanh trung tâm Vienna, Áo, khiến 4 người thiệt mạng và 14 người bị thương nặng. Một kẻ tấn công đã bị cảnh sát bắn chết; ít nhất một tên đã trốn thoát. Vụ việc xảy ra vào đêm cuối cùng trước khi lệnh giới nghiêm coronavirus được áp dụng trở lại. Chính phủ đổ lỗi cho những kẻ khủng bố Hồi giáo. Cảnh sát đã khám xét những ngôi nhà gần đó và bắt một số người.
Bayer tiết lộ khoản lỗ trước lãi suất và thuế 9,4 tỷ euro (11 tỷ USD) trong quý ba. Gã khổng lồ hóa chất Đức đã bị lỗ nặng vì bút toán giảm 9,3 tỷ euro trong mảng kinh doanh hóa chất nông nghiệp, cộng với khoản nợ 750 triệu euro nữa phát sinh từ các cáo buộc thuốc diệt cỏ Roundup gây ung thư.
Qatar công bố một bước tiến hướng tới chính phủ dân chủ, sau khi emir (vua) Sheikh Tamim bin Hamad al-Thani cho biết sẽ tổ chức bầu cử chọn 2/3 Hội đồng Shura, một cơ quan cố vấn, vào năm tới. Hiến pháp năm 2003 kêu gọi mở rộng quyền hạn của hội đồng để bao gồm quyền sa thải bộ trưởng, nhưng điều đó vẫn chưa xảy ra.
Ủy ban bầu cử Bờ Biển Ngà thông báo Alassane Ouattara thắng cử nhiệm kỳ tổng thống thứ ba, với hơn 94% số phiếu bầu vào hôm thứ Bảy. Tổng thống bị giới hạn hai nhiệm kỳ, nhưng ông Ouattara khăng khăng rằng hiến pháp mới được thông qua vào năm 2016 đồng nghĩa nhiệm kỳ đầu của ông không tính. Các nhóm đối lập đã tẩy chay cuộc bầu cử, và hơn 30 người đã chết trong các cuộc đụng độ bạo lực.
TIÊU ĐIỂM
Mỹ hồi hộp chờ kết quả bầu cử
Cử tri vốn đã quen với việc chờ xem tổng thống tiếp theo của họ là ai vào tối muộn đêm bầu cử. Nhưng điều này luôn là một sản phẩm viển vông của thói quen xác định thắng lợi của một ứng viên dựa trên kết quả sơ bộ và thăm dò ý kiến sau khi cử tri rời địa điểm bỏ phiếu của các mạng truyền hình. Năm nay cần thận trọng. Một con số kỷ lục 100 triệu phiếu đã được bỏ sớm. Vài tiểu bang (như Arizona, Florida, North Carolina và Texas) đã đếm chúng sớm; trong khi những bang khác hôm nay mới bắt đầu.
Một số bang sẽ công bố phiếu bầu trực tiếp trước, khả năng cao đến từ những nơi dân cư thưa thớt ủng hộ Tổng thống Donald Trump, tạo ra một “ảo ảnh đỏ”. Các phiếu bầu sau đó sẽ có nhiều khả năng nghiêng về Joe Biden. Để có chỉ báo sớm, hãy theo dõi ba tiểu bang miền đông: Florida, North Carolina và Pennsylvania. Ông Biden dẫn trước ở cả ba; ông Trump cần tất cả ba bang mới có thể giành được một chiến thắng ngoạn mục khác, và ông cũng cần tiếp tục phải thắng một trong các bang Wisconsin, Michigan và Arizona.
Kết quả bầu Quốc hội Mỹ có thể có ngay trong hôm nay
Mặc dù phải đợi kết quả tổng thống, nhưng người Mỹ có thể biết rõ đảng nào sẽ kiểm soát Quốc hội vào thứ Ba. Alabama, Arizona, Colorado và Maine đều công bố kết quả; nếu đảng Dân chủ thắng cả bốn, họ sẽ chiếm Thượng viện. Alabama có vẻ khó xảy ra — vào năm 2017, Doug Jones, người đương nhiệm của đảng Dân chủ, chỉ đánh bại một đảng viên Cộng hòa bị cáo buộc tấn công tình dục trẻ vị thành niên với cách biệt rất nhỏ. Arizona và Colorado chắc chắn hơn.
Mô hình của chúng tôi cho rằng John Hickenlooper, một cựu thống đốc, có khả năng đánh bại Cory Gardner, người đương nhiệm, ở Colorado. Còn ở Arizona, đại diện của đảng Dân chủ Mark Kelly có sáu trên bảy phần cơ hội để đánh bại Martha McSally. Maine sít sao. Susan Collins, thượng nghị sĩ đương nhiệm của đảng Cộng hòa, vẫn có một phần ba cơ hội giữ ghế. Nếu Thượng viện 50-50, phó tổng thống sẽ bỏ lá phiếu quyết định. Trong khi đó, phe Dân chủ gần như chắc chắn sẽ giữ Hạ viện — mô hình của chúng tôi đặt xác suất giữ đa số của họ là 19/20.
Khủng bố quay lại châu Âu
Vụ tấn công ở Vienna vào hôm thứ Hai, trong đó các tay súng Hồi giáo giết chết bốn người, xảy ra sau một loạt vụ khủng bố ở châu Âu. Các vụ giết người gần đây ở Dresden, Paris và Nice gợi lại một đợt tấn công đẫm máu hồi 2015-16. Nhưng kể từ đó chủ nghĩa khủng bố Hồi giáo ở châu Âu đã suy giảm. Từ năm 2017 đến 2019, tổng số các cuộc tấn công không thành công, bị ngăn chặn hoặc hoàn thành đã giảm hàng năm. Mặc dù nhiều người lo ngại các chiến binh trở về từ Iraq và Syria sẽ gây loạn, song điều đó đã không xảy ra.
Trên thực tế, không có nghi phạm nào gần đây được cho là đã đến từ hai nước đó. Nhưng những kẻ cực đoan không có quan hệ chặt chẽ với các phần tử thánh chiến tiếp tục trở nên bạo lực hơn; tuyên truyền online góp phần dẫn tới hậu quả này. Các nghi phạm ở Dresden và Vienna đều là các phạm nhân vừa được thả khỏi tù, nơi nhiều người bị cực đoan hóa. Vấn đề có thể trở nên tồi tệ hơn: ở Pháp, gần một nửa số chiến binh thánh chiến bị kết án trong sáu năm qua sẽ được trả tự do trong vòng hai năm tới.
Căng thẳng ở Ethiopia có nguy cơ dẫn tới chiến tranh
Hôm nay chính phủ trung ương Ethiopia sẽ giải ngân khoản tài trợ hàng tháng cho tất cả chín bang, trừ Tigray. Thủ tướng Abiy Ahmed đang kẹt trong cuộc tranh giành quyền lực gay gắt với những người cầm quyền của bang này, đảng Mặt trận Giải phóng Nhân dân Tigray (TPLF), bên nắm quyền ở trung ương suốt gần ba thập niên trước khi Abiy lật đổ họ vào năm 2018.
Tháng trước, các nghị sĩ đã bỏ phiếu cắt đứt mọi liên lạc với chính quyền khu vực này sau khi các lãnh đạo bang bất chấp trung ương trong việc tổ chức các cuộc bầu cử địa phương mà thủ tướng cho là vi hiến. Chính phủ liên bang đã từ chối các khoản thanh toán phúc lợi cho khu vực, và dường như đang cân nhắc can thiệp vũ trang. TPLF nói việc cắt giảm các khoản trợ cấp liên bang giống như một “lời tuyên chiến” và yêu cầu Abiy từ chức. Nhiều nhà quan sát e ngại hai bên đang tiến tới chiến tranh. Điều đó vừa bi thảm vừa mỉa mai: chỉ mới hơn một năm trước, ông Abiy được trao giải Nobel hòa bình.
Tòa án Tối cao Mỹ xem xét vụ kiện về quyền tôn giáo và quyền đồng tính
Hôm nay, lập luận miệng có trọng lượng đầu tiên của Amy Coney Barrett trên cương vị thẩm phán Tòa án Tối cao thứ 115 của Hoa Kỳ sẽ xoay quanh một vụ tranh cãi về xung đột quyền. Catholic Social Services (CSS), một tổ chức nhận bảo trợ trẻ em, cho rằng Philadelphia đã vi phạm quyền tự do tôn giáo của họ khi vào năm 2018 thành phố ngừng giao trẻ em cho họ chăm sóc. Philadelphia trả lời rằng vì CSS không làm việc với các cặp đồng tính nên tổ chức đã vi phạm quy tắc cấm phân biệt đối xử dựa trên xu hướng tình dục.
Với đa số bảo thủ 6-3, tòa án dường như sẽ đứng về phía CSS; câu hỏi là như thế nào. Tòa có thể đưa ra một phán quyết nhỏ cho rằng việc Philadelphia thể hiện thái độ thù địch với CSS là vi hiến . Hoặc tòa án có thể phán quyết mạnh tay hơn, từ bỏ án lệ Employment Division v Smith, một án lệ 30 năm trước được viết bởi Antonin Scalia, sếp cũ của Thẩm phán Barrett. Án lệ này nói các luật trung lập áp dụng cho tất cả mọi người đều không vi phạm Tu chính án thứ nhất, ngay cả khi chúng vô tình vi phạm việc thực hành tôn giáo. Nếu tòa án đảo ngược án lệ Smith, các cơ sở tôn giáo ở Mỹ sẽ được đà tiến — và quyền của người đồng tính sẽ chịu thiệt hại.
