Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Giá tiêu dùng ở Mỹ tăng 5% trong năm tính đến tháng 5, mức tăng lớn nhất kể từ 2008. Giá tiêu dùng tăng do nhu cầu tiêu dùng quá cao, cộng với việc các công ty chậm đáp ứng, thiếu hụt nhiều loại hàng hóa và khan hiếm nhân công. Giá cả cũng tăng 0,6% trong tháng 5 so với tháng trước, giảm nhẹ so với mức tăng 0,8% của tháng 4.
Thủ tướng Anh Boris Johnson gặp Tổng thống Joe Biden trước thềm cuộc họp các nhà lãnh đạo G7. Hai ông đã cùng công bố một “Hiến chương Đại Tây Dương” mới, ám chỉ đến tuyên bố hữu nghị được ký năm 1941 bởi những người tiền nhiệm của họ, Winston Churchill và Franklin Roosevelt. Tinh thần này sẽ cần thiết để giải quyết các vấn đề mà G7 đang đối mặt.
Mặc dù nâng dự báo tăng trưởng GDP và lạm phát, Ngân hàng Trung ương châu Âu đã không nghe theo một số nhà hoạch định chính sách để cắt giảm tốc độ mua trái phiếu. Christine Lagarde, chủ tịch ngân hàng, nói bất kỳ sự thắt chặt “quá sớm” nào đối với chính sách tiền tệ cũng sẽ gây thiệt hại cho triển vọng kinh tế của khu vực đồng euro. Vì vậy ECB giữ nguyên lãi suất.
Emmanuel Macron tuyên bố chấm dứt Chiến dịch Barkhane, một chiến dịch quân sự của Pháp chống chủ nghĩa thánh chiến ở Sahel, một khu vực nam Sahara. Tổng thống Pháp cho biết nước ông không thể tiếp tục làm việc với các chính quyền địa phương thỏa hiệp với quân thánh chiến. Vấn đề này chắc chắn sẽ được đưa ra trong các cuộc họp G7 cuối tuần này. Ông Macron từ lâu đã kêu gọi các đồng minh phương Tây can dự nhiều hơn vào cuộc chiến.
Một phụ nữ Anh bị sa thải vì bày tỏ niềm tin “giới tính” đã thắng đơn kháng cáo một quyết định sa thải cô. Hợp đồng của Maya Forstater với Centre for Global Development bị từ chối gia hạn vào năm 2019 sau khi cô ấy tweet rằng tình dục là bất biến (chỉ có nam và nữ). Nhưng tòa phúc thẩm nói tòa ban đầu đã sai khi cho rằng quan điểm của cô không nên được bảo vệ theo luật bình đẳng.
Đảng cầm quyền Hungary đã đưa ra một dự luật cấm các phương tiện truyền thông cho trẻ em xem các quảng cáo “phổ biến hóa” đồng tính luyến ái. Dự luật này là một phiên bản sửa đổi của nỗ lực trước đó nhằm truy quét những kẻ ấu dâm, và có thể sẽ được thông qua. Đảng Fidesz chiếm đa số trong quốc hội, có truyền thống bức hại người đồng tính, và có một cơ sở cử tri bảo thủ để bước vào cuộc bầu cử năm tới.
Thủ tướng Cộng hòa Trung Phi, Firmin Ngrebada, đã tuyên bố chính phủ ông sẽ từ chức nhưng không giải thích lý do. Người phát ngôn của tổng thống cho biết ông Ngrebada có thể được yêu cầu thành lập chính phủ mới. Nước này đã chìm trong bất ổn kể từ khi nội chiến nổ ra vào năm 2013.
TIÊU ĐIỂM
Trước thềm hội nghị G7
Đối với các nhà lãnh đạo G7, thì trên một số mặt cuộc họp ở Vịnh Carbis tây nam nước Anh dường như rất giống ngày xưa. Sau rất nhiều hội nghị thượng đỉnh online, việc được gặp trực tiếp sẽ cho họ cơ hội để tương tác với nhau — đặc biệt là Joe Biden trong chuyến công du nước ngoài đầu tiên của ông trên cương vị tổng thống. Hơn nữa, “Nước Mỹ đã trở lại”, như ông Biden thường hay nói. Đã qua rồi cái thời mà các lãnh đạo thế giới luôn phập phồng lo ông Trump bỗng nhiên nổi giận.
Nhưng họ không thể chỉ đơn giản quay ngược đồng hồ. Những người bạn cần được thuyết phục là Mỹ thực sự đã quay lại. Và Mỹ cũng muốn các nước cam kết nghiêm túc để giải quyết các thách thức toàn cầu, từ đại dịch, biến đổi khí hậu cho đến Trung Quốc và Nga. Ông Biden tin phương Tây sẽ mạnh hơn khi cùng nhau đối mặt thách thức. Đó cũng là mục đích ban đầu của G7.
G7 và vấn đề vắc-xin toàn cầu
Thách thức trước mắt mà G7 phải đối mặt là kiểm soát đại dịch. Thủ tướng Anh Boris Johnson muốn nhóm cùng tài trợ một tỷ liều vắc-xin covid-19 cho các nước khác có nhu cầu. Mỹ đã cam kết 500 triệu liều. Nghe có vẻ hào phóng, nhưng nó sẽ khiến COVAX, một chương trình cung cấp vắc-xin cho các nước thiếu thuốc, thiếu hàng tỷ liều.
IMF tính toán chỉ tốn 50 tỷ đô la để 70% người trưởng thành trên thế giới được tiêm chủng tới tháng 4. Con số này chỉ bằng 0,13% GDP của các nước G7. Và lợi ích sẽ lớn hơn rất nhiều chi phí. Quỹ cho biết nó sẽ giúp thúc đẩy nền kinh tế toàn cầu tới 9 nghìn tỷ đô la cho đến năm 2025 – một mức lợi nhuận 17,900%. Nếu G7 ngừng tiêm chủng phổ cập nhanh chóng, thì họ sẽ bỏ lỡ một thời cơ hiếm có.
Đảng Xanh của Đức họp đại hội trước bầu cử
Các kỳ đại hội đảng Xanh của Đức từng là những cuộc tranh cãi nảy lửa. Năm 1999, Bộ trưởng Ngoại giao khi ấy Joschka Fischer đã bị sỉ vả vì thúc đẩy Đức can dự vào cuộc xung đột Kosovo. Sự kiện trực tuyến kéo dài ba ngày khai mạc từ hôm nay sẽ yên tĩnh hơn. Đảng ít nhiều đoàn kết với đồng lãnh đạo Annalena Baerbock, và sẽ chính thức phê duyệt bà làm ứng viên thủ tướng trong cuộc bầu cử tháng 9 tới. Những trận chiến ý thức hệ xưa cũ đã được kiềm chế, và đảng đang chuẩn bị cho việc tham gia chính quyền.
Tuy nhiên, con đường phía trước khá quanh co. Trong những tuần gần đây, các đại biểu đã yêu cầu tới hơn 3.200 sửa đổi đối với dự thảo tuyên ngôn tranh cử của đảng. Một số đã âm thầm được giải quyết, nhưng số khác phải xử lý tại đại hội. Dự đoán sẽ có tranh cãi xoay quanh giá carbon, thuế, lương tối thiểu và giới hạn tốc độ trên đường ô tô của Đức. Các đại biểu ủng hộ bà Baerbock cho chức thủ tướng rất muốn biết một điều: bà dự định làm thế nào để khắc phục màn thể hiện kém cỏi gần đây của đảng trong các cuộc thăm dò?
Các cổ phiếu “meme” bị SEC điều tra
Tháng vừa rồi là một tháng đầy biến động đối với các cổ phiếu “meme”, tức các cổ phiếu phổ biến trên mạng xã hội với các nhà đầu tư lẻ. Giá cổ phiếu của các công ty như vậy, bao gồm GameStop, một hãng bán lẻ trò chơi điện tử, và AMC, một chuỗi rạp chiếu phim, đã tăng mạnh kể từ giữa tháng 5. Nhưng hôm qua chúng giảm xuống vì GameStop tiết lộ họ đang hợp tác với một cuộc điều tra của Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch (SEC). Dường như cơ quan quản lý thị trường của Mỹ đã thấy điều gì đó không ổn trong sự biến động của các cổ phiếu này.
Chủ tịch SEC Gary Gensler trong tuần này cũng cho biết ông đã mở một cuộc điều tra khác. Một quy trình gây tranh cãi được gọi là “thanh toán cho dòng lệnh” (payment for order flow), trong đó các nhà môi giới được thưởng khi hướng các nhà đầu tư lẻ đến các nhà cung cấp thanh khoản. Dòng doanh thu này cho phép các nhà môi giới mang lại cho nhà đầu tư lẻ quyền giao dịch cổ phiếu miễn phí, giúp người dân bình thường đầu cơ vào cổ phiếu dễ dàng và rẻ hơn. Quá dễ dàng, như một số người nói. Ông Gensler kỳ vọng một sự rung chuyển tạm thời sẽ mang đến ổn định cho thị trường về lâu dài.
