Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Liên Hợp Quốc sẽ thành lập một quỹ ủy thác cho những người Afghanistan đang khó khăn, qua đó chuyển tiền tài trợ trực tiếp đến tay người dân. Với viện trợ nước ngoài chiếm đến 40% GDP, kinh tế Afghanistan lập tức chao đảo sau khi cuộc tiếp quản của Taliban hồi tháng 8 khiến các cường quốc phương Tây phải rút lui. Ngân hàng Thế giới, IMF và các nước phương Tây đã đình chỉ viện trợ, trong khi chính phủ Mỹ đóng băng hơn 9 tỷ USD tài sản.
Liên đoàn Bóng bầu dục Mỹ đã đạt được thỏa thuận với các cựu cầu thủ để chấm dứt kiểm tra chấn thương não dựa trên chủng tộc. Cho đến nay, liên đoàn đã trả 821 triệu đô la cho những người bị suy giảm nhận thức liên quan đến môn thể thao này, đặc biệt là sau khi bị chấn động não. Song thủ tục kiểm tra trước đây lại giả định não người da đen có năng lực nhận thức thấp hơn, và do đó nhận ít tiền bồi thường hơn.
Người đàn ông bị buộc tội sát hại nghị sĩ Anh David Amess khi ông này đang gặp gỡ cử tri vào thứ Sáu tuần trước đã được xác định là Ali Harbi Ali. Người này bị bắt ngay sau vụ việc. Ali, cũng bị buộc tội khủng bố, là công dân Anh, và là con trai của một cựu cố vấn cho thủ tướng Somali.
Số người Mỹ nộp đơn xin trợ cấp thất nghiệp ban đầu tiếp tục giảm: xuống chỉ còn 290.000 đơn vào tuần trước, thấp nhất kể từ đầu đại dịch. Tổng cộng có khoảng 3,3 triệu người nhận trợ cấp theo tất cả các chương trình của chính phủ, tính tại thời điểm tháng 10, giảm so với 24 triệu của năm ngoái. Với tình trạng thiếu lao động nghiêm trọng, các công ty đang ráo riết giữ người và điều chỉnh tăng lương.
Evergrande nhích thêm một bước nữa tới bờ vực, khi cổ phiếu của họ bắt đầu giao dịch trở lại sau giai đoạn đình chỉ. Hãng cho biết đã không thể bán cổ phần đa số trong một công ty con có lãi, được định giá 2,6 tỷ đô la. Trong năm nay, cổ phiếu của Evergrande đã giảm 80%; sau đó mất tiếp hơn 14% giá trị còn lại khi thị trường chứng khoán Hồng Kông mở cửa vào thứ Năm, dù một chủ nợ lớn đề nghị gia hạn thêm ba tháng cho lô trái phiếu vỡ nợ.
Các nước Nam Phi sẽ cử phái viên đến Eswatini, trước đây được gọi là Swaziland. Ít nhất một người đã thiệt mạng và nhiều người bị thương trong các cuộc biểu tình gần đây chống lại chế độ chuyên quyền của Vua Mswati III. Đáp lại, ông gọi những cuộc biểu tình như vậy là “ma quỷ”, và cắt truy cập Facebook từ thứ Năm.
Syria tử hình 24 người vì gây ra các vụ cháy rừng làm chết người vào tháng 9 năm ngoái. Đám cháy đã thiêu rụi 59.300 mẫu Anh (24.000 ha) đất và khiến 3 người thiệt mạng. Dù có vẻ lạnh gáy, xu hướng toàn cầu lại cho thấy án tử hình đang giảm dần tần suất xuất hiện. Tổ chức Ân xá Quốc tế cho biết số vụ hành quyết trong năm 2020 giảm 26% so với 2019.
Con số trong ngày: 87, là số phút trung bình mà trẻ em Mỹ từ 4 đến 15 tuổi dành cho TikTok mỗi ngày trong năm 2020. Người dùng trẻ đang rời xa Facebook, song bản thân TikTok cũng có những mặt tối nhất định.
TIÊU ĐIỂM
Cuộc đua thống đốc Virginia sít sao khác thường
Những ngày gần đây chứng kiến một loạt nhân vật giàu ảnh hưởng của đảng Dân chủ đến Virginia để vận động cho Terry McAuliffe, ứng viên thống đốc của đảng. Trong đó có Barack Obama ở Richmond vào thứ Bảy này. Ông McAuliffe, người từng làm thống đốc giai đoạn 2014 đến 2018, đang cạnh tranh sít sao với đối thủ Đảng Cộng hòa Glenn Youngkin, một cựu giám đốc điều hành quỹ đầu tư tư nhân.
Phe Cộng hòa đã không thắng cuộc bầu cử toàn bang nào ở Virginia kể từ 2009, phản ánh sự đa dạng ngày càng tăng của bang và việc các khu ngoại ô trở nên thân Dân chủ hơn. Joe Biden thắng dễ dàng ở Virginia với cách biệt mười điểm trong cuộc đua tổng thống năm ngoái. Nhưng Đảng Dân chủ đang lo ngại tâm lý tự mãn. Để lôi kéo cử tri, họ đã dùng chiến thuật so sánh ứng viên Đảng Cộng hòa với cựu tổng thống Donald Trump. Về phần mình, ông Youngkin dứt khoát tránh vận động tranh cử với Trump. Nếu ông phá vỡ chuỗi thua của đảng Cộng hòa vào ngày 2 tháng 11, thì đó sẽ là điềm xấu cho đảng Dân chủ trước thềm bầu cử giữa kỳ năm tới.
Cuộc đấu pháp lý xoay quanh luật phá thai của Texas
Vào ngày 1 tháng 9, Tòa án Tối cao đã cho phép áp dụng lệnh cấm phá thai gần như hoàn toàn của Texas. Giờ đây luật này quay lại bàn làm việc của các thẩm phán, sau khi chính phủ liên bang và một nhóm các nhà cung cấp dịch vụ phá thai đệ đơn thách thức. Texas đã ra trả lời bằng văn bản vào ngày thứ Năm.
Vụ kiện này mang tên Whole Women’s Health v Jackson, với một số nhà cung cấp dịch vụ phá thai nói luật “vi hiến” theo Roe v Wade, một tiền lệ án năm 1973 về quyền phá thai. Họ yêu cầu Tòa Tối cao xem xét luôn mà không cần phải đợi phán quyết của Tòa Phúc thẩm Khu vực 5 có xu hướng bảo thủ, vốn bao gồm ba bang trong đó có Texas. “Người dân Texas đang gặp khủng hoảng,” các phòng khám nói. Trong vụ kiện (của chính phủ liên bang) United States v Texas, Bộ Tư pháp tuyên bố luật cấm phá thai “đi ngược lại tính tối cao của luật liên bang.” Họ muốn tòa phục hồi lệnh hoãn áp dụng luật mà Tòa Khu vực 5 đã cho bãi bỏ. Tòa Tối cao sẽ ra phán quyết sớm nhất vào cuối tuần này.
Mỹ và Mexico tìm cách giải quyết xích mích ở biên giới
Quan hệ an ninh Mỹ-Mexico đang có nhiều xích mích. Vào tháng trước, quan chức hai nước đã gặp nhau để hướng đến một thỏa thuận mới và giải quyết các cuộc đàm phán đang diễn ra: hợp tác bị đình trệ sau khi Mỹ bắt giữ một cựu bộ trưởng chính phủ Mexico với tội danh buôn bán ma túy. Ông này sau đó bị giao nộp cho cơ quan chức năng của Mexico — song đó là sau khi Mexico trả đũa bằng cách đóng băng thị thực của các đặc vụ DEA (Cơ quan Chống Ma túy Mỹ).
Cả hai nước đều có lợi nếu hồi sinh được thỏa thuận. Mexico muốn Mỹ hạn chế mạng lưới buôn bán súng qua biên giới phía nam của họ. Trong khi đó Mỹ cần Mexico đảm bảo chuỗi cung ứng cho Mỹ, chẳng hạn như chất bán dẫn. Cả hai đều muốn ngăn dòng người di cư từ Trung Mỹ. Nhưng cho dù họ có đồng ý với chính sách nào thì cũng khó có thể chấm dứt bạo lực ở Mexico hay nạn buôn ma túy từ nam ra bắc. Tổng thống Mexico Andrés Manuel López Obrador đã tỏ ra không nhiệt huyết như những người tiền nhiệm trong việc đối đầu với các tổ chức tội phạm, với chính sách “ôm nhau thay vì nổ súng” mà cho đến nay vẫn chưa có hiệu quả.
