Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết quân đội nước ông đang tiến “từng bước” vào tỉnh Kherson ở miền nam Ukraine. Hiện khu vực này đang chứng kiến giao tranh ác liệt, với một quan chức tuyên bố nó có thể được “giải phóng trong tháng 9.” Kherson là một trong những thành phố đầu tiên rơi vào tay người Nga kể từ khi chiến tranh bùng nổ vào tháng 2.
Ông Zelensky trước đó cáo buộc Nga “dã man” vì tấn công tên lửa vào Odessa, cảng lớn nhất Ukraine, chỉ vài giờ sau khi hai nước ký thỏa thuận về xuất khẩu ngũ cốc. Nga đã đồng ý cho phép Ukraine tiếp tục xuất khẩu lúa mì, loại lương thực mà nước này là một trong những nhà sản xuất quan trọng nhất thế giới. Dù cuộc tấn công đe dọa thỏa thuận, Ukraine cho biết vẫn đang chuẩn bị các chuyến hàng.
Tổ chức Y tế Thế giới tuyên bố bệnh đậu mùa khỉ là tình trạng khẩn cấp y tế toàn cầu. Hiện đã có hơn 16.000 ca mắc được ghi nhận trong năm nay. Được biết lần gần nhất WHO phát ra mức cảnh báo này là tháng 1 năm 2020, cho SARS-CoV-2. Mục đích của nó là thúc đẩy các nước phối hợp phản ứng quốc tế. Mặc dù bệnh đậu mùa khỉ hiếm khi làm thiệt mạng người trưởng thành khỏe mạnh, nó có thể gây nguy hiểm cho trẻ em, phụ nữ có thai và những người bị suy giảm miễn dịch.
Thống đốc California Gavin Newsom đã ban bố tình trạng khẩn cấp do cháy rừng gần Công viên Quốc gia Yosemite. Kể từ khi bùng lên vào chiều thứ Sáu, Đám cháy Oak đã nhanh chóng bao trùm hơn 11.900 mẫu Anh (4.815 ha) và phá hủy mười căn nhà. Đến nay nhà chức trách đã triển khai hàng trăm lính cứu hỏa và sơ tán 6.000 dân thường.
Lực lượng an ninh Israel đã tiêu diệt hai tay súng người Palestine trong một cuộc đụng độ tại thị trấn Nablus ở Bờ Tây vào sáng sớm Chủ nhật. Sáu người đàn ông khác bị thương. Hai người thiệt mạng đã được Lữ đoàn Tử đạo al-Aqsa, một nhóm chiến binh có liên kết với đảng Fatah của tổng thống Palestine, tuyên bố là thành viên. Gần đây quân đội Israel đã đẩy mạnh hoạt động trong khu vực để đáp trả một loạt vụ tấn công khủng bố.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron nói với tổng thống Iran Ebrahim Raisi rằng một thỏa thuận hạt nhân “vẫn có thể xảy ra,” nhưng cần phải nhanh chóng. Ông Macron thuộc nhóm các nhà lãnh đạo đang cố gắng hồi sinh thỏa thuận hạt nhân năm 2015 giữa Mỹ và Iran, vốn bị Mỹ rút khỏi hồi năm 2018. Đàm phán đã bị đình trệ từ tháng 3.
Một cựu thị trưởng và hai người khác đã thiệt mạng trong một vụ xả súng tại một lễ tốt nghiệp ở Manila, thủ đô Philippines. Giới chức cho biết cuộc tấn công dường như là một vụ ám sát có chủ đích; nghi phạm mang hai khẩu súng lục và đã bị bắt sau một cuộc rượt đuổi ô tô.
Con số trong ngày: 250 triệu, là tổng lượng người xem dự kiến của vòng chung kết Euro cho nữ năm nay — tăng từ 178 triệu của năm 2017.
TIÊU ĐIỂM
Cựu tổng thống Trump có thể bị truy tố ở Georgia
Ủy ban Hạ viện điều tra vai trò của Donald Trump trong cuộc bầu cử 2020 đã tạo nên một lộ trình cho các công tố viên liên bang, những người có thể buộc tội ông. Nhưng Atlanta, Georgia, mới là nơi ông và các thuộc cấp đối mặt với nguy cơ pháp lý tức thì nhất. Công tố viên địa phương Fani Willis đang xem xét những nỗ lực lật lại kết quả bầu cử của ông tại bang này. Bà đã ra trát hầu tòa cho hàng chục nhân chứng, bao gồm cả thượng nghị sĩ Lindsey Graham và Rudy Giuliani, luật sư cũ của ông Trump. Vào thứ Hai, bồi thẩm đoàn sẽ nghe lời khai ghi hình của Brian Kemp, thống đốc bang.
Câu chuyện xuất phát từ việc ông Trump ra lệnh cho quan chức bầu cử cao nhất của Georgia “tìm” cho đủ số phiếu bầu để đảo ngược thất bại của mình. Tại Georgia, âm mưu gian lận bầu cử là một tội; do vậy các chuyên gia pháp lý nói ông có nguy cơ bị truy tố. Bà Willis từng nói với 16 “đại cử tri” bất tuân đã bỏ phiếu bầu cho ông Trump rằng họ là tội phạm tiềm năng. Khi được hỏi liệu có ra trát cho Trump hay không, bà tỏ ra lảng tránh: “Chúng tôi sẽ xem xét.”
Tunisia trưng cầu dân ý về thay đổi hiến pháp
Vào thứ Hai, người dân Tunisia sẽ đi bỏ phiếu cho hiến pháp mới. Nếu được thông qua, văn kiện này sẽ san bớt quyền lực của nghị viện cho tổng thống, trao cho ông quyền bổ nhiệm và sa thải các bộ trưởng và áp đặt tình trạng khẩn cấp không giới hạn. Ngoài ra sẽ không có quy trình nào để loại bỏ tổng thống. Hiến pháp này sẽ củng cố quyền lực của tổng thống có tư tưởng độc tài Kais Saied, người đã cai trị bằng sắc lệnh kể từ khi ông đình chỉ quốc hội vào tháng 7 năm ngoái.
Không như hiến pháp 2014, vốn được soạn thảo với sự tham gia của người dân sau mùa xuân Ả Rập, hiến pháp mới — mà ông Saied tuyên bố sẽ “sửa chữa” tiến trình của cuộc cách mạng — phần lớn được viết trong bí mật. Các cử tri có chưa tới một tháng để xem xét nội dung của nó. Ông Saied đã chỉ định giáo sư luật nổi tiếng Sadok Belaid làm người soạn thảo, nhưng ông Belaid lại nói văn bản cuối cùng khác nhiều so với những gì ông đệ trình. Ông nói nó “nguy hiểm.” Các nhóm đối lập đã kêu gọi người dân Tunisia tẩy chay cuộc trưng cầu dân ý; do đó có thể đoán tỷ lệ cử tri đi bầu sẽ thấp. Mười một năm sau khi lật đổ một nhà độc tài, người dân Tunisia đã trở nên thất vọng với các lãnh đạo dân chủ bất tài. Nhưng chính ông Saied cũng không có gì khác để mang lại cho người dân ngoài việc đưa họ quay về quá khứ.
Philippines chờ tổng thống mới công bố chương trình nghị sự
Tân tổng thống Ferdinand “Bongbong” Marcos sẽ lần đầu tiên có bài phát biểu thường niên trước Quốc hội tại Manila vào thứ Hai. Trước đó ông hứa sẽ vạch ra chương trình nghị sự, sau khi hầu như không đả động gì đến kế hoạch nắm quyền trong chiến dịch tranh cử của mình. Các khẩu hiệu mơ hồ là đủ để thuyết phục cử tri rằng ông sẽ từ bỏ chế độ độc tài giết chóc và tham nhũng của người cha quá cố của ông, Ferdinand Marcos, người đã bị lật đổ bởi cuộc nổi dậy năm 1986.
Marcos (con) có động cơ mạnh mẽ để thực hiện một chương trình nghị sự hợp lý, dân chủ vì nó sẽ cho thấy việc phục hồi triều đại của ông là đúng đắn. Nó sẽ cải thiện triển vọng cho con trai cả của ông, Ferdinand Alexander “Sandro” Marcos, một nghị sĩ tân cử – người cũng sẽ có mặt khi cha của anh phát biểu vào thứ Hai.
