Nguồn: Man murdered near L.A. reservoir, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1942, Jose Diaz đã bị sát hại và thi thể của ông được tìm thấy tại hồ chứa Sleepy Lagoon, gần Los Angeles, California. Hai ngày sau, cảnh sát ra lệnh vây bắt 22 người đàn ông gốc Mexico sinh sống tại L.A. vì tình nghi đã giết Diaz. Bất chấp việc thiếu bằng chứng, 22 người đàn ông này cuối cùng vẫn bị truy tố với cáo buộc đánh Diaz đến chết. Phiên tòa xét xử và tuyên án vụ Diaz đã trở thành biểu trưng cho một giai đoạn đầy định kiến và bất công về chủng tộc ở Los Angeles trong Thế chiến II.
Những tin tức báo chi xoay quanh phiên tòa này là đặc biệt đáng lo ngại. Tờ Los Angeles Examiner gọi những người Mỹ gốc Mexico trẻ tuổi là “những kẻ lưu manh”. Một đại úy thuộc Văn phòng Cảnh sát trưởng Los Angeles nói với đại bồi thẩm đoàn rằng người Mexico có “khuynh hướng sinh học” là bạo lực, vì họ là hậu duệ của các bộ tộc da đỏ với nghi lễ hiến tế người. Anh ta tiếp tục nói rằng họ “hoàn toàn coi thường mạng sống con người” và bẩm sinh đã “mong muốn sử dụng dao hoặc một loại vũ khí sát thương nào đó. Nói cách khác, mong muốn của [một người Mexico] là giết chóc, hoặc chí ít, là gây đổ máu.”
Bất chấp mọi nỗ lực của một ủy ban bào chữa được tập hợp bởi các nhà hoạt động tự do và các diễn viên Hollywood, 17 người trong số các bị cáo đã bị kết án và 12 người bị đưa đến nhà tù San Quentin.
Trong suốt một năm sau đó, sự thù địch giữa người da trắng và người gốc Tây Ban Nha càng trở nên gay gắt bởi sự châm ngòi từ báo chí, cảnh sát và các quan chức thành phố đến nỗi cái gọi là “Bạo loạn Áo Vest” (Zoot Suit Riots) đã nổ ra vào mùa hè năm sau. Theo cáo buộc, khoảng một tá thủy thủ đã bị tấn công bởi một nhóm người Mexico mặc áo vest dáng dài (zoot suit) với miếng đệm vai phồng to và quần xếp li ống rộng. Ngày 03/06/1943, 50 thủy thủ Hải quân đã đáp trả vụ tấn công bằng cách lái taxi rong ruổi khắp đường phố và dừng lại để đánh bất cứ ai mặc trang phục gốc Latinh (Hispanic). Đến ngày hôm sau, thêm hàng trăm thủy thủ khác đã tham gia vào cuộc săn đuổi. Những cuộc tấn công vô cớ này tiếp tục trong vài ngày. Sang ngày 07/06, Los Angeles Examiner đưa tin rằng người Mexico sẽ ra ngoài để trả đũa, khiến dân chúng hoảng sợ. Ngày hôm sau, Hội đồng thành phố Los Angeles đã thông qua một sắc lệnh quy định việc mặc vest (zoot suit) là một tội tiểu hình.
Cuối cùng, vào ngày 08/06, các chỉ huy quân đội Mỹ đã ra lệnh buộc quân nhân phải ở yên trong căn cứ của họ ở Los Angeles, và tình trạng hỗn loạn dần kết thúc. Phiên tòa phúc thẩm cuối cùng đã bác bỏ bản án của tất cả 12 bị cáo trong vụ Sleepy Lagoon, và họ được trả tự do sau hai năm ở trong tù.
